“Als je je ‘neutraal’ opstelt tegenover situaties van onderdrukking kies je de kant van de onderdrukker”, aldus Zuid-Afrikaans bisschop Desmond Tutu die in 1984 de Nobelprijs voor de Vrede kreeg.

DeWereldMorgen veroordeelt de recente aanvallen van Hamas tegen Israëlische burgers, maar ziet die niet los van 75 jaar staatsterreur van Israël tegen het Palestijnse volk. Het internationaal erkende recht op gewapend verzet tegen een kolonisator is geen vrijbrief voor aanslagen op burgers. Een onderhandelde vrede kan alleen bereikt worden wanneer 75 jaar verdrijving, 46 jaar bezetting, kolonisatie en apartheid en 16 jaar blokkade van Gaza worden erkend als de oorzaken van dit geweld. DeWereldMorgen onderzoekt deze oorzaken die door de politiek en door mainstreammedia worden verzwegen, onderbelicht of ontkend, om zo een debat te stimuleren dat kan leiden tot onderhandelingen en vrede. (nvdr.)

***

Het Israëlisch-Palestijnse conflict is een historische bron van spanning tussen de landen in het Noorden en in het Zuiden. Deze laatsten hebben Palestina samen met Zuid-Afrika lang gezien als de ultieme grens van het globale proces van dekolonisatie. Deze breuklijn is reeds tot uiting gekomen in een veelvoud aan diplomatieke conflicten in de VN-instellingen sinds de bezetting van Palestina door Israël in 1967.

Na een periodieke verkoeling met ups en downs in de laatste jaren, als gevolg van de teloorgang van de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO) en de normalisering van de relaties tussen Israël en verschillende Arabische landen, werd deze breuklijn tussen het Westen en de rest van de wereld opnieuw geactiveerd door de nieuwe oorlog in Gaza, met geopolitieke gevolgen die blijken te worden onderschat door onze politieke elites.

Het verschil in toon tussen het Westen en het Globale Zuiden was vanaf de eerste dag na het bloedbad van 7 oktober duidelijk. Meer specifiek kan men in de vergelijking van officiële reacties drie groepen landen onderscheiden.

1. Aan het ene uiterste bevinden zich alle Westerse landen en een handvol Latijns-Amerikaanse en Afrikaanse landen samen met India, die Hamas hebben veroordeeld zonder op te roepen tot de-escalatie.
2. Aan het andere uiterste bevinden zich de landen die de staat Israël niet erkend hebben, grotendeels zijn dit moslimlanden, en de actie van Hamas hebben verwelkomd.
3. Tussen deze twee uitersten staan hoofdzakelijk de groeilanden, die tegelijk hun steun betuigd hebben aan Israël en gepleit hebben voor de-escalatie.

Deze verschillende houdingen tussen Westerse landen en de rest van de wereld werd echter verder op scherp gesteld in de dagen na 7 oktober, naarmate Israël zijn brutale en arbitraire militaire tegenaanval tegen Gaza inzette, zoals die al bij de eerste uitspraken van de extreemrechtse regering na 7 oktober voorspeld was.

Het zelfverklaard ‘vrije Westen’ (donkerblauw) omvat nog hoogstens 15% van de totale wereldbevolking. Toch eigenen de meeste Westerse regeringen (niet noodzakelijk hun bevolking) nog steeds het ‘recht’ op over heel de wereld de echte baas te zijn. Map: Canuckguy/CC BY-SA 4:0

Hoewel de voorwaarden voor een tweede humanitaire ramp duidelijk aanwezig waren, bleven Europese vertegenwoordigers het “legitieme recht” benadrukken van Israël “om zichzelf te verdedigen”, een boodschap die des te meer neerkwam op een carte blanche voor Israël omdat ze niet – of te weinig en te laat – vergezeld ging van oproepen tot respect voor het recht op leven van de burgerbevolking in de Gazastrook.

De afwezigheid of zwakte van de reacties op het Israëlische besluit om meer dan twee miljoen inwoners van water te beroven, ondanks de alarmkreten van humanitaire ngo’s en VN-agentschappen, is de meest voor zich sprekende illustratie van de westerse politieke wil om zijn “onwrikbare solidariteit met de Joodse staat” te tonen, met als gevolg dat collectieve bestraffing erdoor gerechtvaardigd wordt, wat in strijd is met het meest elementaire internationale humanitaire recht.

Voeg daarbij de onderdrukking van betogingen in solidariteit met het Palestijnse volk op Europese bodem toe, terwijl het aantal onschuldige slachtoffers in Gaza veel groter is dan het aantal onschuldige Israëlische doden. Dat voedt het gevoel bij grote delen van de wereldopinie dat Arabische levens minder waard zijn voor Westerse mogendheden dan Israëlische of Oekraïense.

Deze indruk leeft des te meer, omdat de autoriteiten, aan wie het Westen haar loyaliteit heeft herhaald, een taal gebruiken die de Palestijnse bevolking uitsluit van de beschaving, zelfs van de mensheid.

Is dit uiteindelijk niet een illustratie van de radicale dekoloniale stelling volgens welke de wereld werd en wordt gestructureerd volgens een wereldwijde etnisch-raciale hiërarchie?

Aantal gedode Palestijnen (oranje) versus gedode Israëli’s (blauw) van 1 januari 2008 tot voor 7 oktober 2023 (VN-cijfers). Tabel: CC BY-SA 4:0

De veroordeling van de Westerse medeplichtigheid aan Israëlische oorlogsmisdaden (reëel of vermeend) is bijzonder groot in de straten van Arabische en andere moslimlanden, waar Hamas over het algemeen wordt aanzien als een legitieme verzetsbeweging tegen een koloniale bezetter.

Deze discrepantie in de beoordeling van de gebeurtenissen kan men niet begrijpen zonder rekening te houden met de verschillen in historisch traject en mediaframing, evenals de mobilisatie van etnische en religieuze identiteiten via sociale netwerken.

De perceptie van dubbele standaarden in het internationaal recht en de mensenrechten gaat echter verder dan de Arabisch-islamitische wereld en lokt steeds bozere reacties uit in belangrijke landen in het Zuiden zoals Zuid-Afrika, Mexico en Colombia.

Sommigen beweren dat de omvang en het protogenocidair karakter van de Hamas-uitval zodanig groot zou zijn dat Israël gespaard moet blijven van kritiek. Of dat de menselijke schade die het Israëlische leger nu aanricht niet dezelfde juridische en morele status heeft als de voorafgaande massamoord van Hamas.

Hierover kan nog jaren worden gedebatteerd – en dat zal ook gebeuren. Meer dan de officiële internationale beoordelingen van elkaars acties, zelfs meer dan de realiteit van elkaars acties (het maakt daarbij niet eens uit wie dan wel het Al-Ahli-ziekenhuis heeft getroffen), blijft het een feit dat het de perceptie is van de rollen van de verschillende hoofdrolspelers van de crisis die telt, volgens de politieke en symbolische betekenis die wordt toegekend aan hun meest opvallende acties (zie bijvoorbeeld de uitbarsting van Frans president Jacques Chirac in Jeruzalem in 1996, die hem toen tot een held maakte in de Arabische wereld).

Alles wijst er echter op dat de standpunten van China, Rusland en Brazilië een evenwichtiger, verantwoordelijker en in ieder geval meer aanvaardbaar beeld hebben gegeven dan de Westerse standpunten.

Deze drie BRICS-landen hebben vrij snel na 7 oktober aangedrongen op de noodzaak om verder conflict te vermijden, het te onderwerpen aan de strikte naleving van het humanitair recht en een oplossing te koppelen aan de eerbiediging van de Palestijnse nationale rechten.

De oorlog in Oekraïne heeft aangetoond dat de Westerse landen hun traditionele greep op het internationale strategische bestel verliezen. Hun houding tegenover de aanval van Israël op Gaza blijkt erop te wijzen dat ze de omvang van deze veranderde wereldorde nog steeds niet hebben begrepen.

De geopolitieke prijs van deze zoveelste blindheid zal waarschijnlijk hoog zijn, omdat het de komende jaren methodisch zal worden uitgebuit door de tegenstanders van het Westen, met het risico de ‘ontwestering’ van de wereld te versnellen.

Dit is de vertaling van een Opinie van het Centre Tricontinental.