Westerse sancties hebben een averechts effect: De Europese Unie importeert nu een record hoeveelheid Russisch vloeibaar aardgas, en China maakte hi-tech doorbraken ondanks Amerikaanse exportbeperkingen.

De economische oorlog van Washington en Brussel versterkt, ironisch gezien, de economische soevereiniteit van Peking en Moskou terwijl het een averechts effect heeft voor Europa.

De wereld maakt een nieuwe koude oorlog mee: de Tweede Koude Oorlog. En deze oorlog wordt voornamelijk met economische middelen gevoerd.

Sancties zijn het principiële instrument van economische oorlog. Wanneer zij unilateraal door een land worden opgelegd, zonder de steun van de Verenigde Naties, worden ze beschouwd als “unilaterale dwingende maatregelen” (unilateral coercive measures) en zijn illegaal volgens de internationale wetgeving.

Figuur 1: Aantal landen met handelssancties, opgelegd door de V.N., E.U., of V.S., 1960-2022 Bron: Berekeningen van de auteur gebaseerd op World Bank Group en Felbermayr et al. (2020).

Een kwart van de wereldbevolking leeft in landen die unilateraal door de Verenigde Staten zijn gesanctioneerd.

De landen die gesanctioneerd zijn door de V.S. en Europa vertegenwoordigen bijna een derde van het globale BNP.

Figuur 2: Aandeel van het globale BNP onder handelssancties van de V.N., E.U., of V.S., 1960-2022
Bron: Berekeningen van de auteur gebaseerd op World Bank Group en Felbermayr et al. (2020).

Het aantal sancties opgelegd door de Verenigde Staten en Europese bondgenoten is de laatste jaren enorm gestegen.

Twee van de machtigste landen ter wereld worden gesanctioneerd door de Verenigde Staten: China en Rusland.

China heeft de grootste economie ter wereld, als je hun BNP berrekend aan koopkrachtpariteit (PPP, purchasing power parity, nvdr.). Rusland is de zesde grootste economie op aarde.

Figuur 3: De grootste wereldeconomieën naargelang BNP (PPP), volgens gegevens van het IMF

De Amerikaanse regering heeft duidelijk gemaakt dat het hun doel is om de economieën van deze Euraziatische reuzen te saboteren.

Maar Washington heeft gefaald.

China blijft gesofisticeerde technologie ontwikkelen, terwijl Rusland haar rol als krachtspeler op de globale grondstoffenmarkt verder kan waarmaken, door hun verwerkende industrie te versterken.

Het falen, en zelfs averechts resultaat, van deze Westerse economische oorlog toont aan dat unilaterale sancties, in het meeste geval, belangrijke schade toebrengen aan kleinere landen met minder ontwikkelde economieën, zoals Venezuela, Cuba, of Syrië. Voor grote naties met een enorme industriële basis, zoals China en Rusland, zijn de economieën effectief “te groot om te sanctioneren”.

In deze laatste gevallen, veroorzaken Westerse sancties economische schade op korte termijn, maar op lange termijn, helpen de unilaterale dwingende maatregelen in feite hun doelwit door hen economisch en technologisch doeltreffender te maken.

Deze grote Euraziatische economieën vinden alternatieven en zijn niet langer afhankelijk van Westerse bedrijven; ze ontwikkelen hun eigen high-tech verwerkende industrie, met meer waarde toegevoegd in het productieproces.

China vordert technologisch ondanks sancties van de V.S.

In 2021, drukte Joe Biden erop dat hij China belemmert in het uitgroeien tot “het leidinggevende land in de wereld, het rijkste land in de wereld, en het machtige land in de wereld. Dat zal niet gebeuren zolang ik hier over waak.”

Gelijkaardig, zei de Amerikaanse Minister van Handel Gina Raimondo dat “China’s innovatietempo te vertragen” het doel van Washington is.

Om de economie van China te schaden, en zeker hun technologiesector, heeft de Verenigde Staten een hele reeks agressieve sancties opgelegd, beginnend met Donald Trump en voortgezet door Joe Biden, in een campagne die door beide partijen gesteund wordt.

Hoewel, deze sancties zijn er niet in geslaagd om te voorkomen dat China zich technologisch verder ontwikkelt; Peking blijft grote stappen zetten.

De Chinese firma Huawei heeft telefoons ontwikkeld met geavanceerde chiptechnologie. Het model Mate 60 Pro van het bedrijf kwam in september op de markt, en veroverde de wereld.

Bloomberg kondigde aan dat de Mate 60 Pro de eerste telefoon is van Huawei met de meest geavanceerde technologie, geproduceerd door het Chinese staatsbedrijf Semiconductor Manufacturing International Corporation (SMIC), een Kirin 9000s chip met een 7 nanometer processor.

“Peking maakt vroege vooruitgang met een nationale campagne om Amerikaanse pogingen, die trachten hun opmars te bedwingen, te omzeilen,”verklaarde het mediakanaal.

SMIC en Huawei zijn allebei gesanctioneerd door de Amerikaanse regering.

De Washington Post heeft ook toegegeven dat “de Mate 60 Pro een nieuw hoogtepunt vertegenwoordigt van de technologische capaciteiten van China, met een geavanceerde chip die ontworpen en geproduceerd werd in China, ondanks lastige controles op de export, waarmee de V.S. probeert te verhinderen dat China een technologische sprong vooruit maakt.”

De krant voegt eraan toe dat door “de lancering van de telefoon, Washington bezorgd was dat sancties van de V.S. niet hebben voorkomen dat China een voorname technologische voorsprong bereikte. Zo’n ontwikkeling zou de waarschuwingen van Amerikaanse chipproducenten realizeren: sancties zouden China niet stoppen, maar ze zouden aansporen tot het opbouwen van alternatieven voor Amerikaanse technologie.”

Huawei stelde de nieuwe telefoon voor toen de Amerikaanse Minister van Handel Raimondo op bezoek was – een duidelijk uitdagende boodschap tegen de economische oorlogscampagne van het ministerie.

Europa voert een record hoeveelheid Russisch vloeibaar aardgas in, ondanks sancties

Rusland is één van de meest gescanctioneerde landen ter wereld. De Verenigde Staten en de Europese Unie hebben een hele reeks sancties opgelegd aan het Euraziatische land omwille van de proxy-oorlog van de NAVO in Oekraïne.

President Biden maakte duidelijk dat het doel van Washington was om via deze economische oorlog van de Russische valuta, de roebel, puin (“rubble”) te maken.

Biden pochte op in maart 2022 dat één roebel, minder waard was dan één Amerikaanse cent, ten minste heel even.

De Amerikaanse president verklaarde: “We implementeren het meest voorname pakket van economische sancties in de geschiedenis, en het veroorzaakt bijzondere schade aan de Russische economie. Het kelderde de Russische economie, eerlijk gezegd. De Russische roebel is met 50 percent gedaald sinds Poetin zijn oorlog verklaarde. Eén roebel is nu minder waard dan een Amerikaanse cent. Eén roebel is minder dan een Amerikaanse cent.

En we verhinderen dat de Russische centrale bank de roebel ondersteunt om haar waarde hoog te houden. Ze zullen dit nu niet meer kunnen doen. We snijden de grootste Russsiche banken uit het internationale financiële systeem, en dit heeft hen verlamd in het zaken voeren met de rest van de wereld.”

Biden vermeldde niet dat er meer dan 140 miljoen Russen in Rusland leven, die de roebel in hun dagelijks leven gebruiken; ze krijgen hun lonen uitbetaald in roebels.

Door hun valuta te proberen te vernietigen, beschadigde de Westerse economische oorlog niet alleen de Russische regering en Vladimir Poetin; het doet het hele land pijn, meer dan 140 miljoen burgers inbegrepen.

Maar sancties zijn geen nauwkeurig instrument – ondanks het feit dat Westerse regeringen constant, en misleidend, beweren dat individuen het “doelwit” zijn en zogezegd “humanitaire vrijstellingen” hebben.

Sancties zijn een brutaal instrument van economische oorlogvoering, van collectieve straf; ze berokkenen vaak veel schade, en hebben grote gevolgen voor burgers die in de getroffen landen wonen.

In Venezuela, bijvoorbeeld, vonden mainstream experten dat ten minste tientallen duizenden, en misschien meer dan honderdduizend burgers, zijn gestorven door de illegale, unilaterale sancties opgelegd aan het Zuidamerikaanse land door de Verenigde Staten, als deel van de poging tot staatsgreep door het kabinet van Donald Trump met Juan Guaidó.

In het geval van Rusland, echter, hebben de economische sancties niet zo veel schade aangericht als het Westen had gehoopt.

Aanvankelijk, daalde de roebel aanzienlijk vergeleken met andere valuta, maar het kaatste weer terug, voornamelijk door de stijgende prijs van olie en andere grondstoffen. Rusland is één van de grootste producenten ter wereld van olie, gas, kunstmest, en graan.

In feite, hebben de sancties de roebel niet tot puin verpulverd of de Russische economie geruïneerd; ze hadden zelfs een averechts effect voor Europa, een energie crisis barstte los, met hoge inflatie als gevolg.

In tussentijd, voert de Europese Unie een recordhoeveelheid vloeibaar aardgas (LNG) in.

De Financial Times berichtte dat, in de eerste zeven maanden van 2023, E.U. leden België en Spanje de tweede en derde grootstse aankopers waren van Russisch LNG. Het enige andere land dat meer kocht was de dichtste bondgenoot van Rusland: China.

Frankrijk en Nederland hebben ook een aanzienlijke hoeveelheid Russisch LNG geïmporteerd.

“De Europese invoer van het supergekoeld gas steeg met 40 percent tussen januari en juli van dit jaar, vergeleken met dezelfde periode in 2021”, schreef de Financial Times.

De krant voegde eraan toe dat “de E.U. geen aanzienlijke hoeveelheden LNG invoerde vóór de oorlog in Oekraïne omdat zij afhankelijk zijn van de toevoer van Russisch gas.”

Wat gebeurde er met de aanvoer van gas via pijplijnen? Wel, Europa zweerde om dat te boycotten. Bovendien, werden sommigen van de meest belangrijke pijpleidingen die Rusland verbinden met Duitsland, Nord Stream, opgeblazen tijdens een internationale terroristische aanslag in september 2022.

Wie precies deze cruciale energie infrastructuur saboteerde is niet bekend. Maar journalist Seymour Hersh, winnaar van de Pulitzer Prize, berichtte dat het de Amerikaanse regering was.

Dus nu voeren EU lidstaten een record hoeveelheid Russisch LNG in. En ironisch gezien, betalen zij nog meer dan ze vroeger deden voor het goedkope pijplijn gas.

De Financial Times berichtte dat Europa, van januari tot juli 2023, ongeveer €5,29 miljard uitgaf aan Russisch LNG op de spotmarkt (waar levering en betaling op korte termijn plaatsvinden, nvdr).

De krant vermeldde, “E.U. functionarissen trachten Russische fossiele grondstoffen helemaal af te bouwen tegen 2027, maar waarschuwden dat een algemeen verbod op de invoer van LNG riskeert om een energie crisis teweeg te brengen zoals vorig jaar, toen de Europese gasprijzen een record hoogte bereikten van meer dan €300 per megawatt uur.”

Rusland is nu de tweede grootste uitvoerder van LNG naar de Eurozone. Het enige land dat meer verkoopt is de Verenigde Staten.

In feite, door de energiecrisis in Europa en sancties voor Rusland, werden de Verenigde Staten in 2022, de grootste exporteur van vloeibaar aardgas in de wereld (samen met Qatar).

Dus terwijl Europese economieën afzien, maken Amerikaanse bedrijven profijt.

Tegelijkertijd, is de Westerse bondgenoot Indië voor een recordbedrag aan Russische olie gaan kopen, onder de marktwaarde, met een mooie korting, in de plaats van de ruwe olie, en heeft die verkocht aan Europa aan een hogere prijs.

Indië profiteert dus ruimschoots met de verkoop van Russische olie aan Europa, omdat Europa weigert om de Russische ruwe olie rechtstreeks te kopen omwille van haar sancties.

Deze suïcidale sanctiepolitiek heeft een energiecrisis ontstoken in Europa, duwen economieën in een recessie, en de-industrialiseren aan halsbrekende snelheid.

De gemiddelde werkende mens heeft de last van deze economische pijn gedragen.

De reële lonen van tewerkgestelden in de Eurozone daalde met 6,5% tussen 2020 en 2022.

Dit artikel verscheen eerder op GeopoliticalEcnomy. De vertaling is van Katrien Vandegaer