Op 17 en 18 juli komen staatshoofden van de Gemeenschap van Latijns-Amerikaanse en Caribische Staten (CELAC) en de Europese Unie (EU) bijeen in Brussel voor de derde CELAC-EU-top van staatshoofden. De vorige top is al acht jaar geleden en de leiders zullen zich buigen over belangrijke kwesties waar beide regio’s mee te maken hebben en over de betrekkingen op het gebied van handel, immigratie, hulp, ontwikkeling en nog veel meer.

De top zal ook proberen om “het partnerschap tussen de EU en CELAC verder te versterken” en “blijk te geven van een gedeelde toewijding aan het handhaven van de op regels gebaseerde internationale orde”, aldus het officiële bericht.

Enkele dagen voor de historische bijeenkomst, terwijl de laatste voorbereidingen worden getroffen en ontwerpteksten worden uitgewisseld, beginnen Latijns-Amerikaanse autoriteiten en maatschappelijke organisaties echter hun bezorgdheid uit te spreken over het gedrag van de EU met betrekking tot de vorm en inhoud van de besprekingen, evenals de houding van de EU ten opzichte van Latijns-Amerika.

Europees Parlement roept op tot sancties tegen Cubaanse president

Op 12 juli stemde het Europees Parlement voor een resolutie die de Cubaanse regering scherp veroordeelt voor een breed scala aan vermeende mensenrechtenschendingen en de Europese Unie oproept sancties op te leggen aan Cubaanse functionarissen, “te beginnen met Miguel Díaz-Canel”.

De uitgebreide resolutie bevat een reeks sterke beschuldigingen, waaronder de bewering dat de Cubaanse regering de door de VS opgelegde blokkade als wapen gebruikt om de huidige sociaaleconomische problemen te rechtvaardigen en steun te krijgen van buitenlandse regeringen. Er wordt beweerd dat de economische crisis “niets meer is dan het resultaat van het totale falen van hun economische en productieve systeem”.

De resolutie, die is aangenomen met 359 stemmen voor, 226 stemmen tegen en 50 onthoudingen, gaat volledig voorbij aan de vele rapporten die zijn opgesteld door internationale instellingen, NGO’s en organisaties buiten Cuba die de catastrofale gevolgen van de VS blokkade op de Cubaanse economie hebben beschreven, met name voor de toegang tot voedsel, medicijnen en andere essentiële goederen.

De catastrofale gevolgen van de VS blokkade op de Cubaanse economie zijn uitvoerig beschreven door internationale instellingen, NGO’s en organisaties buiten Cuba

De resolutie van het Europees Parlement verwijst ook rechtstreeks naar de CELAC-EU-top en probeert voorwaarden te stellen aan de deelname van Latijns-Amerika. Er staat: “autocratische regimes mogen niet deelnemen aan dergelijke topontmoetingen tussen landen die democratische waarden delen en mensenrechten respecteren.”

Het roept de “deelnemers aan de top op om een verklaring uit te geven waarin geëist wordt dat de mensenrechten in beide regio’s gerespecteerd worden, met speciale aandacht voor het gebrek aan respect voor democratie en fundamentele vrijheden in Cuba”.

Klimaat van samenwerking?

Het nieuws dook ook op dat de EU de Oekraïense president Volodymyr Zelensky had uitgenodigd om een toespraak te houden op de top zonder overleg met het CELAC-blok, dat momenteel wordt voorgezeten door Ralph Gonsalves, de premier van St. Vincent en de Grenadines.

In bijna alle internationale fora waaraan Zelensky heeft deelgenomen sinds het begin van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne, heeft hij toespraken gehouden over de noodzaak om de militaire hulp aan Oekraïne te verhogen en heeft hij gestreefd naar volledige steun voor de oorlogsinspanningen van Oekraïne.

De spanningen liepen verder op toen de Latijns-Amerikaanse leiders de door het EU-blok opgestelde ontwerpverklaring voor de top ontvingen, waarin Rusland expliciet wordt veroordeeld en steun wordt uitgesproken voor de oorlogsinspanningen van Oekraïne, een standpunt dat niet wordt gedeeld door de meerderheid van de CELAC-landen die tijdens de oorlog neutraal zijn gebleven.

Het standpunt van de EU over de oorlog in Oekraïne wordt niet gedeeld door de meerderheid van de CELAC-landen

Daarnaast werd het parallelle forum van het maatschappelijk middenveld, het ‘EU-Latijns-Amerika en het Caribisch Forum: Partners in Change’, dat van 13-14 juli in Brussel wordt gehouden, georganiseerd door de EU en in Europa gevestigde NGO’s zonder enige deelname van CELAC of Latijns-Amerikaanse maatschappelijke organisaties. Het programma en de deelnemers zijn ook niet openbaar gemaakt.

Er wordt gespeculeerd dat rechtse Cubaanse en Venezolaanse activisten aan het forum zouden kunnen deelnemen. Deze ontwikkelingen hebben ernstige twijfels opgeroepen over de ware bedoelingen van het Europese blok met de top en brengen het klimaat en de voorwaarden voor het bevorderen van echte biregionale samenwerking en dialoog in gevaar.

CELAC is een gelijkwaardige partner.

De stappen van het Europese blok zijn door stemmen uit de hele regio scherp veroordeeld.

De Commissie Internationale Betrekkingen van de Nationale Assemblee in Cuba heeft op 12 juli de door het Europees Parlement aangenomen resolutie scherp veroordeeld en verklaard dat het orgaan “de morele, politieke en juridische autoriteit mist om over Cuba te oordelen”.

Het voegt eraan toe dat de tekst “lasterlijk is, niet alleen over de Cubaanse realiteit, het Cubaanse rechtssysteem en de rechtsstaat, maar ook met betrekking tot de banden die Cuba soeverein onderhoudt met andere staten, in strikte overeenstemming met het internationaal recht”.

Deze ontwikkelingen hebben ernstige twijfels opgeroepen over de ware bedoelingen van het Europese blok

In een verklaring van maandag 10 juli zei de Cubaanse minister van Buitenlandse Zaken Bruno Rodríguez dat de EU heeft geprobeerd om de biregionale top “restrictieve en verdeeldheid zaaiende formats” op te leggen die “directe en transparante discussies onmogelijk maken”. Hij benadrukte dat de tijd dringt, “maar het is nog niet te laat om een mislukking te voorkomen”.

Voor Rodríguez wijst het gedrag van de EU op een gebrek aan respect en een superieure houding ten opzichte van het integratieblok in de regio. Hij voegde eraan toe:

“Onze regio is veranderd. CELAC is de solide en verenigde stem van Latijns-Amerika en het Caribisch gebied en moet worden gerespecteerd. Degenen die een bevooroordeelde en eurocentrische visie op de biregionale relatie proberen op te leggen en doen alsof ze de prioriteiten en belangen van onze regio negeren, zullen geen kans van slagen hebben in Brussel.”

CELAC werd in december 2011 opgericht in Caracas, Venezuela door de voormalige Venezolaanse president Hugo Chávez met als doel het bevorderen van regionale eenheid en vrede, politieke samenwerking en sociaaleconomische ontwikkeling van alle aangesloten landen, met respect voor de politieke, economische, sociale, culturele en ideologische verschillen.

“Een bevooroordeelde en eurocentrische visie op de relatie tussen de EU en Latijns-Amerika heeft geen kans van slagen in Brussel”

Het intergouvernementele mechanisme voor dialoog, overleg, politieke overeenstemming en regionale samenwerking bestaat vandaag uit alle 33 landen van Latijns-Amerika en de Caraïben.

De organisatie werd opgericht als tegenwicht voor de door de VS gedomineerde Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) en heeft vandaag de OAS voorbijgestreefd als de belangrijkste ruimte voor regionale integratie, discussie en concrete voorstellen.

Yvan Gil, de minister van Buitenlandse Zaken van de Bolivariaanse Republiek Venezuela, legde ook een verklaring af waarin hij de bezorgdheid van Rodríguez herhaalde en onderstreepte dat de EU probeerde om “de rol van de soevereine staten van onze regio te minimaliseren”.

Eveneens laakte hij “de ondoorzichtigheid waarmee de EU van plan is om een reeks parallelle evenementen uit te voeren, zonder gepaste coördinatie met onze landen, waarvan de conclusies zouden kunnen worden gebruikt om agenda’s van politieke groeperingen te voeden die in strijd zijn met de doelstellingen die ons naar deze belangrijke bijeenkomst hebben gelokt”.

Hij riep op om de top te houden op basis van “respect, wederzijdse inzet en samenwerking… om een lange termijn agenda op te stellen die in het belang is van al onze volkeren”.

ALBA Movimientos, een platform dat sociale bewegingen uit heel Latijns-Amerika en het Caribisch gebied samenbrengt, veroordeelde ook de organisatie van het “EU-Latijns-Amerika en het Caribisch Forum: Partners in Change”, dat volgens het platform “eenzijdig en met weinig transparantie” is georganiseerd.

De verklaring van het platform stelt dat de EU zowel CELAC zelf, als de inspanningen van Latijns-Amerikaanse en Caribische maatschappelijke organisaties om CELAC sociaal te maken heeft ondermijnd en afgewezen.

De Volkerentop wil het democratische en pluralistische forum zijn van de sociale krachten

“We verwerpen de manier waarop dit gebeurt, vooral wanneer het Forum deelnemers, stemmen en de discussie over kwesties die van het grootste belang zijn voor de volkeren van onze regio uitsluit, in een context van diepe economische, politieke, ethische, energie- en milieucrisis, en de dringende noodzaak om de financiële structuur en de internationale economische orde te hervormen.”

ALBA Movimientos verklaart dat zij, samen met organisaties zoals International Peoples’ Assembly, INTAL en anderen, meehielp aan de opbouw van de Volkerentop die op 17 en 18 juli ook in Brussel zal worden gehouden.

De organisatie bevestigde dat de Volkerentop het “democratische en pluralistische forum wil zijn van de sociale krachten, wier stemmen fundamenteel zijn voor elk biregionaal initiatief”.

De Volkerentop gaat door op de VUB in Aula Q. Hij wordt georganiseerd door sociale bewegingen en organisaties uit Latijns Amerika en Europa. Meer info over deze top vind je hier. Het programma vind je hier.

Dit artikel verscheen eerder op People’s Dispatch