Greenpeace: gasbedrijven leiden de dans, klimaat is de dupe

Langetermijncontracten voor de levering van Amerikaans gas aan Europese bedrijven leiden tot een enorme toename aan infrastructuur aan beide kanten van de oceaan, verstikken lokale gemeenschappen, en bedreigen onze klimaatdoelen. De gasindustrie, waaronder het Belgische Fluxys, zit niet alleen aan de knoppen, maar heeft geprofiteerd van de oorlog in Oekraïne om deze plannen door te duwen. Dat wijst een nieuw onderzoeksrapport van Greenpeace International uit, dat vandaag wordt gepubliceerd. [1]

donderdag 27 april 2023 11:17

Spread the love

Angst is een slechte raadgever

Het Greenpeace onderzoeksrapport Who Profits From War analyseert hoe intensief lobbyen door gasnetbeheerders (waaronder Fluxys) en -belangengroepen sinds de Russische invasie heeft geleid tot een verschuiving in het Europees energiebeleid. Niet alleen veranderde de focus van ‘energietransitie’ naar ‘energiezekerheid’, projecten voor de invoer van fossiel gas, met name vloeibaar gas (liquefied natural gas of lng) uit de Verenigde Staten schoten uit de grond en werden in versneld tempo goedgekeurd en gefinancierd met publiek geld.

“Toen Rusland de pijpleidingen dichtdraaide, zijn de Europese en Amerikaanse gasindustrie erin geslaagd om de toename van vloeibaar gas te verkopen als dé oplossing voor de energiecrisis”, analyseert Mathieu Soete, energie-expert bij Greenpeace België. “Ze hebben onze overheden angst aangejaagd over energietekorten en hen vervolgens medeplichtig gemaakt aan een ongezien programma van uitbreidingen, nieuwe infrastructuur en langetermijncontracten die ons nog decennialang kunnen vastzetten in een fossiel systeem. Het resultaat is rampzalig: de verscheepte lng-volumes schieten naar onhoudbare hoogten en dreigen onze klimaatdoelen buiten bereik te duwen.”

Centrale bevindingen van het rapport

REPowerEU, het plan dat de EU moet helpen bevrijden van Russisch gas, voorzag al 2 maanden na de invasie 10 miljard euro steun voor gasinfrastructuur.
8 terminals voor vloeibaar gas zijn in aanbouw in de EU en 38 andere liggen op tafel. Samen zouden deze – indien gebouwd – voor 950 miljoen ton CO2-eq per jaar extra zorgen. Dat staat gelijk aan ongeveer een derde van de EU-uitstoot in 2019.
De meeste van deze projecten worden pas opgeleverd tegen 2026 en dragen dus niet bij om de tekorten op korte termijn, veroorzaakt door de oorlog, op te vangen.
De VS en EU plannen hun capaciteit voor export, respectievelijk import van lng meer dan te verdubbelen. Dit dreigt aan beide zijden tot enorme overcapaciteit te leiden als gevolg van de dalende Europese gasvraag en scenario’s richting klimaatneutraliteit.
In 2022 nam de Europese import van Amerikaans lng met 140% toe. Bijna een kwart ging naar Frankrijk, met de Fluxys-terminal in Duinkerke als belangrijkste invoerpunt voor Amerikaans lng in de EU.
Ondanks het boerenjaar voor lng, werd de bestaande capaciteit van de Europese terminals in 2022 slechts voor 63% benut – Zeebrugge haalde 61%. Dit toont aan dat de enorme uitbreidingsplannen overbodig zijn.
Lng draagt nog sterker bij aan de klimaatcrisis dan gas via pijpleiding. De ontginning in de VS leidt bovendien tot vervuiling en hogere risico’s op luchtwegaandoeningen, geboorteafwijkingen en kanker, bij voornamelijk mensen van kleur, inheemse groepen en lage inkomens.

Fluxys speelt een cruciale rol

In het rapport komt de rol van Fluxys, de Belgische gasnetbeerder in handen van de Belgische gemeenten (77,4%), prominent aan bod. “Als lid van belangrijke gaslobbygroepen is Fluxys mee verantwoordelijk voor de verankering van vloeibaar gas, en met zijn aandelen in infrastructuur doorheen Europa hoopt het hiervan te profiteren”, zegt Mathieu Soete. [2]

“Toch dreigt ook Fluxys uiteindelijk tegen de lamp te lopen: de Europese gasvraag daalde de voorbije acht maanden met 18% en zal blijven dalen om onze klimaatdoelen te halen. We moeten vermijden dat de Belgische burger opdraait voor de wilde expansieplannen van Fluxys.” [3]

“Help gezinnen van het gas af”

Greenpeace roept op tot meer transparantie over de activiteiten van de gasindustrie, en fossiele bedrijven de toegang tot politici en beleidsprocessen te ontzeggen. “Vragen we de gasindustrie om een antwoord op de energiecrisis, dan zal dat antwoord altijd meer gas zijn – ook als die crisis in grote mate veroorzaakt is door onze afhankelijkheid van gas. Het is de hoogste tijd om deze vicieuze cirkel te doorbreken, en ons te bevrijden van fossiel gas tegen 2035. Dus geen langdurige contracten, geen nieuwe lng-terminals en de bestaande infrastructuur niet uitbreiden maar uitfaseren. Alleen zo kunnen Europa en ons land energiezekerheid bereiken en de afgesproken klimaatdoelen halen.”

“Het meest recente rapport van het IPCC stelt de uitdaging scherper dan ooit, maar benadrukt tegelijk dat de oplossingen om ons te bevrijden van fossiele brandstoffen voorhanden zijn”, besluit Mathieu Soete. “Met name in België wacht er een enorme werf om onze gebouwen sneller te isoleren en grondig te renoveren, en daarbij voorrang en steun te bieden aan kwetsbare gezinnen. Ook de industrie moet aan de bak en processen efficiënter, circulair en elektrisch maken. Een doel van 70 procent hernieuwbare elektriciteit tegen 2030 ten slotte, zorgt ervoor dat die elektriciteit duurzaam opgewekt wordt.”

Notes:

[1] Greenpeace International, “Who Profits From War. How gas corporations capitalise on war in Ukraine” – Executive Summary in het Nederlands.

[2] Fluxys zetelt in de raad van European Network of Transmission System Operators for Gas (ENTSOG; Fluxys CEO Pascal De Buck) en Gas Infrastructure Europe (GIE; Fluxys Chief Commercial Officer Arno Büx).

[3] Het gasverbruik in de Europese Unie lag in de periode augustus 2022-maart 2023 17,7% lager dan het gemiddelde verbruik in dezelfde periode tussen 2017 en 2022. Bron: Eurostat