In een eerste nieuwsartikel beschuldigt journalist Jerald Aruldas de Indiase staat van corruptie bij voedselbedelingen naar aanleiding van de lockdown in het land.
In een ander stuk klaagt Aruldas aan dat artsen in de stad Coimbatore lange uren kloppen, en tegelijk niet zeker zijn of ze ’s avonds wel een maaltijd zullen krijgen.
Intimiderend
De politie pakte eerst journalist Jerald Aruldas en zijn fotograaf op. Het duo werd 9 uur lang vastgehouden. Daarna werd Andrew Sam Raja Pandian, de oprichter van de website waarop de stukken verschenen, gearresteerd.
“De politie heeft mij noch mijn fotograaf fysiek pijn gedaan. We werden ook niet ondervraagd, we moesten gewoon urenlang blijven zitten”, vertelt Aruldas. “Toch was het een heel intimiderende ervaring en je voelt dat dit als een schokgolf door de lokale media gaat. Elke reporter is nu bang om iets te brengen in relatie tot covid-19.”
De bezorgdheid is niet onterecht. Pandian, op borgtocht vrijgelaten op 28 april, is strafrechtelijk beschuldigd, en hangt ook een vervolging boven het hoofd volgens de Wet op Rampenbeheer van 2005. Als hij schuldig wordt bevonden, riskeert hij meerdere jaren celstraf.
Arrestatie
De arrestatie van Pandian en de vrijheidsberoving van Aruldas zijn geen alleenstaande feiten. In heel India worden persmedewerkers geconfronteerd met geweld, waaronder intimidatie, vervolging en arrestaties.
Sommigen, zoals Pandian, zijn gearresteerd omdat ze in de media rapporteerden over het passieve optreden van de overheid en het onvermogen om de coronacrisis te bestrijden, anderen werden gearresteerd voor berichten die ze hebben geplaatst op sociale media.
Zubair Ahmad, een freelance journalist op de Andamanen en Nicobaren, twee eilandengroepen in de Indische Oceaan, werd op 27 april gearresteerd omdat hij een tweethad gestuurd waarin hij de reden voor de quarantaine van sommige mensen in twijfel trekt en zich afvraagt of het iets te maken heeft met het feit dat ze telefonisch contact hadden met covid-19-patiënten.
Opruiende tweet
De tweet van Ahmad was gebaseerd op een artikel van een lokale krant waarin een vrouw beweerde dat ze in quarantaine was geplaatst na een telefoontje met een familielid dat positief testte op het coronavirus.
Op dezelfde dag werd Ahmad door de politie gearresteerd en een tijdlang vastgehouden omdat hij een “opruiende en valse tweet had geplaatst om de openbare orde te verstoren, de regering te schaden en paniek te zaaien onder het publiek.”
Ook hij werd ondertussen op borgtocht vrijgelaten, maar hij voelt dat de politie, die hem in een reactie in de media naar aanleiding van zijn arrestatie een “zelfverklaard journalist”, noemde, een lastercampagne tegen hem is gestart.
Trend
De intimidatie van kritische journalisten in India is geen alleenstaand feit. Wereldwijd krijgen reporters te maken met aanvallen nadat ze kritisch hebben bericht over hun overheden en de aanpak van de coronacrisis.
Een van de meest schrijnende aanvallen op de media gebeurde in Myanmar, waar de overheid op 1 april besliste om 230 lokale websites te blokkeren, waaronder ook sommige sites van lokale ngo’s en blogs die onder meer over de rechten van minderheden in Myanmar, zoals de Rohingya, berichtten.
Ondertussen zijn sommige websites opnieuw vrijgegeven, maar niet allemaal.
Rohingya
Als journalist die zelf vaak over kwesties zoals de situatie van de Rohingya in Myanmar heeft bericht, weet ik erg goed hoe het is om plots geen kanaal meer te hebben om te kunnen berichten. Je bent op zo’n moment afgesneden van de wereld, inclusief van je lezers, vaak je belangrijkste steun.
Het gevolg van zo’n afsluiting is niet alleen financieel voelbaar, het zet je ook in een isolement en dat maakt je als journalist extreem kwetsbaar.
Toestellen geblokkeerd
Zo bezocht ik Myanmar in de winter van 2018. Toen ik verbinding maakte met een openbaar internetnetwerk, blokkeerden meteen al mijn toestellen. Ze sloegen pas terug aan wanneer ik opnieuw het luchtruim van Myanmar verliet – geen reparaties of virusbehandeling nodig. Tijdens die zes dagen dat ik niemand een bericht kon sturen, noch iets kon ontvangen, was ik de hele tijd angstig en vreesde ik elke klop op mijn deur. De ergste angst is om te verdwijnen zonder dat iemand van je familie of vrienden hiervan op de hoogte is.
Afgezien van persoonlijke angst, is de intimidatie en onderdrukking van journalisten ook een groot verlies voor de mensen die geen toegang meer hebben tot het nieuws dat ze willen lezen of bekijken. En als er een pandemie heerst, zonder dat medicatie voorhanden is, vormt een gebrek aan informatie zelfs een bedreiging voor de openbare veiligheid.
De staat Rakhine in Myanmar is nu bijvoorbeeld zo’n zwarte vlek waar nieuws niet langer toegankelijk is.
Nepnieuws
Ondertussen is er een stortvloed aan valse informatie met betrekking tot covid-19 op sociale media. In India begon het nepnieuws voor het eerst in februari met een WhatsApp-bericht waarin stond dat het hakken van uien het virus zou doden. Toen het virus zich verder verspreidde, nam ook de hoeveelheid foutieve informatie toe.
Sommige media speelden hierin een rol door dit soort nieuws te delen. Een tijd lang was er geen officiële instantie of strategie om nepnieuws tegen te gaan. Pas op 31 maart besliste het Hooggerechtshof van India dat de regering dagelijks updates over het coronavirus moest doen om de bevolking correct te informeren.
Persvrijheid in tijden van covid-19
Het zopas gepubliceerde rapport van de Unesco over het belang van een vrije en onafhankelijke media in tijden van corona, is veelbetekenend. Onder de titel Journalistiek, persvrijheid en covid-19 stelt de VN-organisatie heel duidelijk dat correcte informatie en een vrije pers onontbeerlijk zijn om dit vreselijke virus te overwinnen.
“Op dit cruciale moment en ook voor onze toekomst hebben we een vrije pers nodig, en journalisten moeten op ons kunnen rekenen”, zegt Unesco-directeur-generaal Audrey Azoulay.
Foto: Indrajit Das, Wikipedia / CC BY-SA 4.0