Als voorzitter van het WZC Godtschalck (Oostende) ben ik apetrots: dankzij de tomeloze inzet van onze directie en alle medewer(st)kers hebben we (voorlopig) corona buiten de deur kunnen houden. Door een vooruitziend beleid hadden we mondmaskers, maar testen en speciale beschermkledij ontbreken nog.
Vanaf de eerste dag van de quarantaine werden teams gevormd met de medewerk(st)ers om regelmatig eens een babbeltje te slaan met onze bewoners. Het WZC sloten we immers hermetisch af, geen bezoek en geen vrijwilligers.
We zijn ons echter zeer goed bewust van het feit dat eenzaamheid op zich dodelijk is. De zorg voor de kwaliteit van het leven van onze bewoners staat bij ons immers voorop. Al in het Algemeen Verslag van de armoede (KBS 1994) stond de uitspraak ‘Je sterft soms rapper van eenzaamheid dan van honger’.
Groot was mijn verbazing toen we lazen dat sommigen erover verwonderd waren dat er zoveel sterfgevallen in WZC’s – zelfs meer dan in de hospitalen – optraden. Dit is voor mij het gevolg van het jarenlange beleid dat alles zet op thuiszorg en in de WZC alleen de allerzwaksten (lees de oudste mensen die zo verzwakt zijn dat ze niet meer alleen thuis kunnen verblijven) opnemen. Daarom worden alleen deze categorieën van ouderen voldoende gesubsidieerd, met als gevolg dat de gemiddelde verblijfsduur in WZC’s gedaald is tot anderhalf jaar. Om het heel cru te stellen, het beleid heeft ervoor gezorgd dat rusthuizen ‘sterfhuizen’ worden.
Bovendien diende alles zo goedkoop mogelijk te zijn. Toen we een paar jaar geleden in ons WZC een tekort op de begroting hadden, lieten we een professionele doorlichting doen. Het resultaat: we hadden teveel verpleegkundigen in dienst en samenaankopen drongen zich op. We volgden de aanbevelingen op en elke verpleegkundige die vertrok werd vervangen door een zorgkundige. Die was ‘goedkoper’ en werd beter gesubsidieerd.
Zelfs een hoofdverpleegkundige in een WZC hoeft geen verpleegkundige te zijn. Zo gaan we vandaag in onze samenleving om met onze oudere medemensen. We stoppen ze weg als het niet anders meer kan, tegen een zo laag mogelijke prijs. Corona doorprikt dit mooi verpakte verhaal en hakt er stevig op in. Afgesloten van de buitenwereld en zonder de nodige middelen en opleiding vallen ouderen nu als vliegen.
Wij hebben in ons WZC gelukkig, dankzij een actieve directie, onze zorgkundigen een opleiding gegeven om de palliatieve zorgen die ze nu verplicht zijn te verlenen (verzwakte, zieke ouderen krijgen geen kans op intensieve in de ziekenhuizen) aan te kunnen.
Maar het volstaat niet om een zeer creatieve en geëngageerde ploeg te hebben die het WZC runt. Er is absoluut nood aan het herdenken van de wijze waarop we omgaan met onze bejaarden.
Het adagio: zo lang mogelijk thuis blijven, is dat wel verantwoord? Natuurlijk wil iedereen graag in zijn vertrouwde omgeving blijven, maar op een bepaald moment dreigt dit om te slaan in een catastrofe en neemt de eenzaamheid het over. Vergeet ook niet dat de thuiszorgdiensten in Vlaanderen elke dag 15.000 keer de aarde rondrijden. Is dat wel verantwoord in tijden van klimaatcrisis?
Ook de subsidiecriteria moeten op de schop. Omdat we ooit konden genieten van een legaat van een redersfamilie kunnen vissers die dat wensen, welke ook hun toestand is, in ons WZC opgenomen worden. De Stichting legt het verschil in hun subsidiëring met de maximale Vlaamse subsidie bij. Daardoor is het publiek in ons WZC meer gemengd.
Ook de situatie voor het personeel is op lange termijn onhoudbaar. Het is goed dat we een wit laken uithangen en elke avond applaudisseren om 20u. Maar er is meer nodig. Een premie van 1.000 euro zal niet volstaan. Voor onze helden, o.a. verpleeg- en zorgkundigen, is een substantiële loonsverhoging nodig.
In deze corona tijden leren we wat echt van waarde is, en wat we dus ook moeten materieel appreciëren. Als voetballers en managers astronomische bedragen krijgen, is het zeker niet te veel gevraagd om de echte helden van nu echt goed te betalen.
Ik hoop dat de lessen die we kunnen trekken uit de gebeurtenissen ten gevolge van corona, ons tot nadenken brengt en ons de moed geeft een nieuwe maatschappelijke ordening op te bouwen. Met een echt herverdelingsbeleid, waar rijken niet aan ontsnappen. Met een echt sociaal Europa dat de zwaksten bijstaat. Met inspraak voor iedereen.
Laat onze inspanningen niet voor niets zijn en laat ons de lessen trekken uit deze corona pandemie.
Julien Van Geertsom is ex-voorzitter POD Maatschappelijke Integratie, armoedebestrijding en sociale economie.
