Dit gegeven fascineerde fotograaf Daniel Dewaele en zodoende begon hij vanaf januari 2011 tijdens zijn omzwervingen langs Europese autowegen alle gedenktekens of gedenkplaatsen die hij tegenkwam te fotograferen. Niet zonder gevaar voor zijn eigen leven. Want heel wat van deze monumentjes bevinden zich vaak op levensgevaarlijke plaatsten langs de kant van de weg of op tussenbermen, waar, omwille van het drukke verkeer, het fotograferen geen evidentie is.

Zinloze dood

In Ruimte Morguen op het Antwerpse Zuid kan het publiek nog tot en met zaterdag 8 maart 2014 een selectie van zijn bermexcursie bekijken. Het zijn stuk voor stuk serene visuele documentjes die indringend ten berde brengen hoe triest en zinloos de dood van jonge mensen op een snelweg kan zijn. Vaak gaat het over onervaren reizigers of toevallige passagiers die door een foute gril van het lot te vroeg om het leven kwamen. Bruusk gesneuveld op weg naar een onafwendbare dood.

Knuffeldieren

De monumentjes die Dewaele laat zien zijn meestal opgebouwd uit voorwerpen die doen denken aan de jeugdigheid van de overledene of gefocust rond een centraal punt soms met een foto van het slachtoffer al dan niet in gezelschap van dierbaren. Plastieken bloemen, knuffeldieren en ander speelgoed zetten de jeugdigheid van deze jonge doden extra in de werkelijkheid. De overledene wordt daarenboven lachend in zijn of haar volle jeugdigheid afgebeeld. De foto’s zijn al dan niet voorzien van hun naam en een geboorte- incluis de sterfdatum. Teksten en statements over het leven van de overledene zijn er soms ook te lezen.

Chaotisch

Typisch aan deze publieke herdenkingsplaatsen is dat alles direct gerelateerd is aan een tragische gebeurtenis waarbij emoties de bovenhand hebben. Dit verklaart wellicht de beperkte structurele opbouw van de bermmonumenten en hun ietwat chaotische karakter. Als een esthetische ervaring al met ordening te maken heeft, dan kan men stellen dat dit bij die bermmonumenten volkomen ontbreekt. Daarom is het nemen van de ‘juiste’ foto niet eenvoudig. Wat er visueel toe doet is fotografisch soms moeilijk te begrenzen.

Oprecht

Deze tragische monumentjes worden bovendien niet altijd onderhouden door verwanten en zo zie je soms op de foto’s in deze expositie ook een aantal beelden waaruit blijkt dat zelfs plastieken bloemen in staat zijn om te verwelken. Dewaele blijkt echter een fotograaf te zijn die laat zien dat een momentopname niet altijd beschamend hoeft te zijn. Hij toont in deze tentoonstelling niet alleen de verweerde kleinschalige monumentjes die overal op de snelweg naar de dood voorkomen, maar brengt in deze fotoreeks heel wat ‘vergeten’ jonge verkeersslachtoffers even terug tot leven op de plaats waar ze gestorven zijn. Wie de foto’s van Dewaele goed bekijkt voelt en ervaart meteen dat de aarzeling van de fotograaf tijdens het vastleggen van de momentopname eerlijk en oprecht is geweest.

Praktisch:

Daniel Dewaele – Monuments – Ruimte Morguen – Waalsekaai 21-22, 2000 Antwerpen – Tot en met zaterdag 8 maart 2014 – Open op donderdag, vrijdag en zaterdag van 14.00 tot 18.00 uur.