Te weinig vernieuwing, te weinig zelfvertrouwen, te weinig lef en te weinig eigen profiel. Senator Rik Torfs (VD&V) was niet mals voor de eigen partij in De Standaard (1). De reactie van de partij liet dan ook niet lang op zich wachten. Voorzitter Beke gaf aan het volkomen oneens te zijn en enkele mindere goden riepen op tot een goed gesprek tussen Torfs en Beke want zoveel dissidentie kon niet (2).

De kwestie over de inhoud en het profiel van de oude Christendemocratische partij is al langer dan vandaag een twistpunt tussen Torfs en de partijtop. Na de verkiezingen van 2010 – die voor CD&V min of meer desastreus uitvielen – zou Torfs samen met Inge Vervotte de partij doorlichten en voorstellen doen tot vernieuwing (3). Het verlies lag ook toen al volgens de senator aan het fletse profiel van de partij. Meer dan ooit leek de christendemocratie vervelt tot haar eigen cliché van mossel noch vis. In de daaropvolgende formatie werd dat pijnlijk duidelijk. Voor CD&V zat er weinig meer in dan de N-VA achterna te hollen. En dat voor een partij die ooit de absolute meerderheid haalde en zichzelf staatsdragend beschouwde.

Centrum

De commentaar van Torfs is niet alleen niet mis, hij heeft het ook bij het rechte eind. Alleen hoeft Torfs vaststelling zich niet te beperken tot de CD&V alleen. Zowat alle partijen en vooral dan de klassieke drie – christendemocraten, socialisten en liberalen – gaven de voorbije jaren, decennia zelfs, blijk van gebrek aan een eigen profiel. De drang om toch maar mee in het centrum te zitten leidde tot het inruilen van het eigen ideologisch profiel voor een verwaterd imago aangeleverd door de slimme marketeers en zogenaamde mediaspecialisten.

Links en rechts verdwenen en iedereen werd centrum of probeerde dat toch, tot en met het doorgedreven rechts en Vlaamsnationalisme toe. Getuige daarvan ondermeer de opfrisbeurt die N-VA zich aanmat voor de verkiezingen van 2010. De scherpe kantjes van het programma, zoals het openlijk streven naar Vlaamse onafhankelijkheid, werden vakkundig verhuld in de communicatie naar de kiezer toe (4). Het resultaat is intussen bekend. In het Vlaamse landsgedeelte is intussen zowat iedere partij Vlaamsgezind en economisch centrum, wat zoveel is als dat ze het neoliberaal socio-economisch model onderschrijft. Ook bij de socialisten. Het resultaat is een falend beleid.

Ondernemers

Middelmatigheid troef dus in het Vlaamse landsgedeelte. Maar eigenlijk ook bij de Franstalige landgenoten, waar men net zoals bij de Vlaamse, tot weinig echt ideologische stellingname komt. Het resultaat is dat niet alleen CD&V, maar zowat alle partijen zoals Peter Mertens (PVDA) onlangs stelde zenuwachtig rond elke discussie over maatschappijvisie en toekomstbeeld heenfietsen (5). Wie, zoals Mertens, verder kijkt dan zijn neus lang is, ziet een verband met de totale onderwerping van de politiek aan de macht van het kapitaal, de markten en de cijfers.

Politici zijn electorale ondernemers geworden. Wat telt is de verkiezingsuitslag of nog meer de meest recente peiling. Om daar in te scoren of de score te behouden, beperkt men zich tot middelmatigheid. Een te scherpe profilering zou kiezers afschrikken, gaat de idee. Men struikelt dan ook liever over elkaar in het centrum op zoek naar een paar extra stemmen dan werkelijk te gaan voor een eigen project en het risico te lopen op verlies… of succes.

Fluitspel

Deze middelmatigheid is een symptoom voor deze tijd. Dat heeft niets te maken met tsjeverij zoals tegenstanders van de Christendemocratie wel eens smalend zeggen of met het streven van een partij op haar retour, die zich pertinent in het centrum wil handhaven, maar met het systeem zelf.

Centraal hierin is het gegeven dat politici het lijken te hebben opgegeven te geloven dat het systeem te veranderen is. Van de kleinste garnalen in het partijpolitieke systeem tot en met de stemmenkanonnen van achthonderdduizend en meer stemmen, allemaal lijken ze zich te hebben neergelegd bij de schijnbaar onontkoombare realiteit van het systeem waar ze geen grip op hebben.

De politiek gelooft niet meer dat de wereld maakbaar is, getuige daarvan de wijze waarop de politieke klasse danst op het grillige fluitspel van de geabstraheerde markt. Hoewel de politiek nog steeds het vermogen heeft om deze markten aan banden te leggen en de economie door een grondige hervorming terug op de rails te krijgen, durft men deze niet meer te gebruiken. Omdat men er niet meer in geloofd. De economische crisis illustreert de vaandelvlucht van de politiek en het totale gebrek aan zelfvertrouwen en lef dat hiermee gepaard gaat op zijn scherpst..

Dissonantie

Wanneer sommige politici dan toch even de eigen nek uitsteken om de eigen partij een geweten te schoppen, volgen onmiddellijk oproepen om de dissidente stemmen te smoren. Er is geen plaats meer om het systeem te contesteren, het verdraagt geen dissonantie. Dat geldt niet alleen voor de eigen partijwerking, maar evenzeer voor de maatschappij in haar geheel. Het hele stakingsdebat illustreert dat terdege. Tot meer dan de verdere verkalking van het politieke en maatschappelijke bestel zal dergelijke verstarde houding niet leiden.

Voor tegenstanders van CD&V biedt zich met Torfs’ uitspraken ook weer een gouden kans aan om hun verwijten kracht bij te zetten dat de christendemocratie inderdaad weinig meer dan mossel noch vis is, dat de tsjeven nog altijd tsjeven zijn. Maar hiermee dreigen ze net allen – van de verstarde reacties van sommige tsjeven tot de monkellachjes van hun tegenstanders – Torfs gelijk te geven. De ideologische bloedarmoede binnen politiek Vlaanderen, België én Europa is groot. En dat is geen positief gegeven, niet voor CD&V, maar eigenlijk ook voor niemand. 

————————————————

Referenties:

(1) De Standaard, 18 februari 2012, Rik Torfs: ‘Als CD&V verdwijnt, dan is dat maar zo’,  http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=DMF20120217_213
(2) De Standaard, 18 februari 2012, CD&V-voorzitter Beke: ‘Volkomen oneens met Torfs’, http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=DMF20120218_020
(3) De Morgen, 10 augustus 2010, Rik Torfs en Inge Vervotte herbekijken ideologie CD&V, http://www.demorgen.be/dm/nl/5036/Wetstraat/article/detail/1143091/2010/08/10/Rik-Torfs-en-Inge-Vervotte-herbekijken-ideologie-CD-V.dhtml
(4) De Standaard, 12 mei 2010, N-VA predikt evolutie, niet revolutie, http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=882Q4RKS
Men leest er onder andere: […] De N-VA wil zich duidelijk profileren als een redelijke partij. De roep om onafhankelijkheid is verdwenen. De N-VA wil ook een centrumpartij zijn die de traditionele kiezer aanspreekt.[…]
(5) Mertens, Peter, Hoe durven ze? De Euro, de crisis en de grote hold-up, 2011, EPO, Antwerpen, p. 274