Vrijdag 25 februari.

Dag op dag 25 jaar geleden verdreef het Filippijnse volk dictator Marcos, na een ultieme krachtmeting op de EDSA-boulevard in Manilla. Vandaag staan we met tienduizenden op het Tahrir-plein in Caïro, waar het Egyptische volk precies twee weken geleden dictator Moebarak verjoeg, na 18 dagen harde strijd.Elke vrijdagbetoging op het Tahrir-plein heeft een thema. Zo had je al de Vrijdag van de Woede, Vertrekvrijdag en Overwinningsvrijdag. Vandaag is het de Vrijdag van de Grote Kuis: niet alleen Moebarak, maar het hele regime moet weg!De manifestatie is voor de namiddag voorzien, maar als we om 10 uur een kijkje gaan nemen is er al heel wat te beleven op het reusachtige plein. Het is afgezooomd met tanks, die opnieuw massaal dienstdoen als decor voor fotosessies. Op een podium geeft een soort van Muslim Brothers Sound System er al een stevige lap op, een groepje jongeren staat op de Arabische beat te jumpen. Het plein rond hangen spandoeken om u tegen te zeggen. Ze eisen het vertrek van de overgangsregering van eerste minister Shafik en van drie erg gehate mannen in het bijzonder: de Buitenlandminister (“vriend van de VS en van Israël“), die van Justitie, en de grootste zakenvriend van Moebarak, die in het parlement het mooie weer maakt. Maar het beeld dat de betoging zal overheersen is toch de Egyptische vlag: geen tientallen, geen honderden maar duizenden. Ze worden in alle maten te koop aangeboden, of op eenvoudige vraag op je gezicht geschilderd.We lopen nog even binnen op een vakbondsvergadering in de buurt – het lokaal dubbelde tijdens de revolutie als eerstehulppost. Als we terug op het Tahrir-plein komen, controleren soldaten iedereen die langswil. “Het leger en het volk, hand in hand” wordt af en toe gescandeerd, maar dat lijkt ons eerder een tactische zet om de gewone soldaat te vriend te hebben dan een ware geloofsovertuiging. Van geloof gesproken, de islamisten vormen hier vandaag alleszins een kleine minderheid. Ze mogen dan wel enkele sprekers en een soundsystem hebben (want kapitaalkrachtig zijn ze wel), het vrijdaggebed wordt maar door enkele rijen mannen meegedaan, terwijl de grote hoop lustig voortbetoogt.

Ambiance in de keet

Je zou kunnen denken dat een demonstratie op een plein een statisch en saai gebeuren is. Niets is minder waar. Voortdurend trekken groepen betogers het plein rond, zingend en scanderend. De ene keer onder een XXL-versie van de Egyptische vlag, de andere keer rond een agitator met een megafoon, hoog op de schouders van een maat. Een groep jongeren heeft er zin in: de klassieke slogan, overgewaaid uit Tunesië, “Het volk – wil – de val van het regime” wordt vlotjes vervangen door “Het volk – wil – de executie van Moebarak” en van nog een stuk of wat van zijn trawanten.We trekken een paar keer het hele plein rond, langs de – echte en geïmproviseerde – podia, de verschillende groepen betogers, de vele stands. Er is een toren opgezet met foto’s van tientallen martelaren: vooral erg jonge mensen die in hun jeugdige moed de oproerpolitie en de bandietenbendes van Moebarak trotseerden. Voor het restaurant van Kentucky Fried Chicken hebben we per sms afgesproken met Ahmed Gharbeia, een jonge cyberactivist. Hij legt uit dat het thema en de centrale ordewoorden voor elke betoging op het internet tot stand komen, bijna organisch, via blogs en Facebook. Ik vraag hem of de opkomst, die ik schat op enkele tienduizenden, niet ontgoochelt. “Niet echt, zegt hij. Vorige vrijdag waren we met meer dan een miljoen, maar dat was een echte kermis, een overwinningsfeest waar iedereen wou bij zijn. Wie hier vandaag is, komt uit politieke wil om de regering weg te krijgen. Je moet het belang daarvan niet onderschatten: 95% van de mensen hier had in heel zijn leven nog nooit betoogd.”En die mensen lijken wel een doorsnee van de Egyptische maatschappij te zijn. Jong en oud, velen op gezinsuitstap, arbeiders uit Suez en boeren van ik-weet-niet-waar. Veel vrouwen ook, met hajib (hoofddoek) of zelfs niqab (zwart kleed dat alles behalve de ogen bedekt), maar ook met wilde krullenbos, flashy zonnenbril, de megafoon in de hand (allez, eentje toch). Heren in maatpak, dames in de laatste fashion outfit, jongeren op All Stars, salafitische geleerden en zelfs een katholiek nonnetje (ben ik dan tóch in Manilla?!).

Solidariteit met het Libische volk

Er zijn ook nogal wat bordjes, spandoeken en spreekkoren tegen de Libische leider Khaddafi. De beelden van de volksopstand en de repressie in Libië zijn hier alle dagen op alle tv-zenders te zien en wekken veel verontwaardiging. Libië is een buurland van Egypte, en er werken honderdduizenden Egyptische gastarbeiders. Khaddafi is hier dan ook de kop van jut, letterlijk: een reuzenportret van de immer modieuze Khaddafi wordt driftig met schoenzolen bewerkt, tot ontzetting van de eigenares van de spandoek: “Zeg, dat moet nog meegaan, hoor!“.Tegen 16 uur zijn we moebetoogd. We nemen afscheid van Ahmed en zijn vrienden, kopen nog een voorraadje Egyptische vlaggen op, nemen de laatste kiekjes en stappen langs de legertanks het Plein van de Bevrijding weer af. In de taxi bedenk ik dat net zoals de EDSA-revolutie 25 jaar geleden geen komaf heeft gemaakt met de basisproblemen van de Filippijnse maatschappij, dit ook van de Egyptische 25 Januari-revolutie niet kan verwacht worden. Maar een wrede en corrupte dictator buitenbonjouren met een volksopstand is toch al een belangrijke klap voor ‘het systeem’. En het politiek bewustzijn, de creativiteit, de democratische participatie en de solidariteit die zovele Egyptenaren deze dagen en weken opdoen, zal niemand hen nog kunnen afpakken. Want dat is op zich al een bevrijding, een ‘tahrir’. Lees hier meer over de ervaringen van Bert in Egypte.