Nadat bewoners van een woning op het Stapelplein in Gent terugkwamen van een weekendje zee kwamen ze tot de vaststelling dat hun woning bezet werd door dertien Roma. Ze deelden het bericht op Facebook en in heel korte tijd haalden ze alle media-aandacht. De media bestempelden het als kraak, maar voor eens en voor altijd: wat is nu het verschil tussen kraken en inbraak?

Mijn hart breekt bij het lezen van een artikel die VRT NWS vandaag kopte: ‘Dertien Roma kraken opnieuw huis in Gent: De nieuwe wet is nog niet van kracht.”

Laat me toe te beginnen me kort voor te stellen en waarom ik vind dat ik recht van spreken heb. Ik heb zelf als tiener een tijdje gekraakt met enkele actievoerders. We voerden actie onder de naam “Solidariteit Van Onderop’. Een feitelijke vereniging bestaande uit een grote groep verontwaardigde burgers over de leegstand in Gent. We gaven daklozen een warm onderkomen in koude, eenzame nachten. Of een beetje eerder een kraakactie in de Gasmeterlaan waar met fors politiegeweld gezinnen uit huizen werden gezet en de inboedel rechtstreeks meeging met de vuilniswagen. Als tiener is dat toch 2 keer slikken. Het falen van de woonmarkt onder ogen zien, gezinnen met kinderen op straat zien overleven, terwijl er zoveel leegstaande huizen staan te verkrotten. Als ik dan vandaag reacties lees dat kraken verboden moet worden, dan breekt mijn hart. En voor de mensen die dit alleen maar toejuichen heb ik ook goed nieuws: kraken wordt over 2 weken strafbaar. Applausje voor jullie zelf.

Maar huh? Is het nu kraken of is het inbraak?

Kraken is het in gebruik nemen van een leegstaande woning die langer dan 12 maanden niet bewoond is. Het betreden van bewoonde panden, zonder toestemming van de bewoner is strafbaar. Dit wordt immers gekwalificeerd als huisvredebreuk (art. 439 ev. Sw). We spreken van huisvredebreuk of inbraak als de woning bewoond wordt. Leegstaande huizen zijn immers niet beschermd tegen huisvredebreuk. Dat wilt niet zeggen dat de woning permanent moet bewoond zijn, buitenverblijven of weekendjes zee vallen ook onder de bescherming van huisvredebreuk. Een belangrijke indicatie bij het bepalen van huisvredebreuk of kraak is de aanwezigheid van meubelen. Het al dan niet leegstaan van de woning moet dan aangetoond worden door de eigenaar en door de rechter beoordeeld worden.

Dus is de woning die vandaag bezet is gekraakt of een misdaad?

Volgens de politie zou de woning niet bewoond zijn, wat dus wil zeggen dat het huis effectief gekraakt zou zijn. De Roma hebben dus geen strafbaar feit gepleegd. Het koppel wou via de media aandacht krijgen om de Roma uit hun huis weg te jagen. Je zou je voor minder aangevallen voelen als ‘kraker’ bij zoveel media-aandacht.

Het is daarnaast heel onwaarschijnlijk dat een bewoonde woning ‘gekraakt’ zou worden. Want dan spreken we over inbraak. Als media hierover berichten zou er in het vervolg meer aandacht gegeven kunnen worden over de woordkeuze die ze al dan niet gebruiken.

Waarom kraken strafbaar maken niet zo’n goed idee is

Het strafbaar stellen van het kraken is geen oplossing voor achterliggende maatschappelijke problemen. Kraken is een symptoom van een krakend woonbeleid. De vraag naar sociale woningen, de stijgende armoede in Gent, de dure huurprijzen… De cijfers liegen er niet om. Naast politieke krakers zijn het voornamelijk nieuwkomers, met of zonder kinderen die kraken om een dak boven het hoofd te hebben. Het is een doelgroep waar de nachtopvang niet voor is aangepast. Er is een toenemende groep krakers die aan de rand van de maatschappij staan en waarbij kraken de enige uitweg is.

Kraken kan daarnaast ook om meer gaan dan een aanklacht op leegstaand, als antwoord op het krakende woonbeleid. Het biedt een stad ruimte voor frisse en nieuwe ideeën, organisaties die tijdelijk een nieuwe invulling geven aan de woning.

Hoe moet het nu verder?

Als het effectief gaat om een gekraakte woning, dan kunnen de bewoners de Roma vragen om vrijwillig het pand te verlaten. Indien ze dit niet doen kunnen ze via een strafrechtelijke procedure proberen de Roma uit de woning te zetten.

Maar laat ons vooral de oorzaken en symptomen van kraken niet vergeten. Waarom deze Roma dit huis kraken is tot heden nog niet bekend, maar ver zal het niet zoeken zijn. En of de politici nu staan te springen om het kraken te verdedigen als aanklacht tegen leegstand en de toenemende armoede in Gent betwijfel ik ten zeerste nu de verkiezingspropaganda weer op gang getrokken wordt. Ten slotte dit nog: laten we dit geval niet gebruiken om Roma te criminaliseren en zwart te maken. Dat is alles wat ik u vraag. Dank u.