Cartoon: Jérémy Van Houtten / Action Logement Bruxelles
FairFin

Financiële reuzen tonen steeds meer interesse in Brusselse woonmarkt

De voorbije maanden onderzocht FairFin de rol die de financiële sector speelt bij vastgoed in Brussel, in samenwerking met het Brussels Centre for Urban Studies van de VUB. We focusten daarbij op Atenor en Immobel, Belgische vastgoedontwikkelaars die grote woonprojecten bouwen doorheen Brussel. Uit dit onderzoek blijkt dat we op een kantelmoment staan.

maandag 10 oktober 2022 13:27
Spread the love

 

De financiële wereld heeft de Brusselse woonmarkt nog niet in haar grip, maar de eerste stappen zijn wel al gezet. Opmerkelijk daarbij zijn de grote internationale investeerders die steeds meer interesse tonen in de Brusselse woonmarkt: BlackRock, Vanguard en State Street.

Waarde van de aandelen van Atenor en Immobel in handen van The Big Three, per zes maanden. Bron: FairFin

“Financiële spelers willen vooral winst maken. Ze kijken niet naar het sociale doel van wonen: mensen een degelijk dak boven hun hoofd geven. Wanneer internationale reuzen op het toneel komen, wordt het nog gevaarlijker. Tegen een investeringsgroep als BlackRock, die 10 biljoen dollar beheert, hebben wij niets in te brengen. De impact van hun projecten op de buurt waar ze geplaatst worden, kan hen niets schelen. Tijd dus om in actie te schieten.” zegt Jozef Vandermeulen, inhoudelijk medewerker bij FairFin.

De groeiende invloed van banken, investeerders en andere financiële spelers heeft een grote impact op hoe we wonen, dat weten we al langer. Door zo’n ‘financialisering’ beïnvloeden financiële spelers wat er gebouwd wordt, hoe onze stad eruit ziet, en dus ook hoe we wonen. En dat heeft grote gevolgen, die we nu al zien in andere Europese steden zoals Amsterdam, Parijs en Berlijn.

Daarom neemt FairFin de temperatuur op in Brussel. Hoe vergevorderd is financialisering al in onze hoofdstad? We namen Atenor en Immobel onder de loep, twee Belgische vastgoedontwikkelaars die sterk aanwezig zijn in Brussel. Hierbij kwamen allerlei onrustwekkende signalen naar voren.

Wonen of winst?

Atenor en Immobel startten de afgelopen jaren meer en meer projecten op en poten grote woontorens neer doorheen Brussel. “Die opschaling is enkel mogelijk door de ruggensteun van banken en andere financiële spelers,” legt Jozef Vandermeulen van FairFin uit. “Zij geven leningen, kopen obligaties of worden aandeelhouder en krijgen in ruil een deel van de toekomstige winst van Atenor en Immobel.”

Het risico is dat Atenor en Immobel hierdoor de financiële bril van hun geldschieters overnemen en naar woningen kijken enkel en alleen als een financieel product dat winst moet opleveren.

Beide vastgoedontwikkelaars verhoogden de afgelopen jaren de dividenden die ze aan hun aandeelhouders geven, met de belofte dat in de toekomst te blijven doen. En daar is nog meer winst en groei voor nodig.

Het risico is dat Atenor en Immobel hierdoor de financiële bril van hun geldschieters overnemen en naar woningen kijken enkel en alleen als een financieel product dat winst moet opleveren.

Geld en groeien

Om te groeien, richt Immobel haar pijlen onder anderen op een eigen investeringstak. Hierdoor wordt het bedrijf eigenlijk zelf een financiële instelling, die fondsen beheert en investeringen doet in de vastgoedsector. En dat zien ze groots, zo blijkt uit een interview in De Standaard met CEO Marnix Galle: “Ik zou graag binnen tien jaar een fondsenpijler hebben die zo’n 8 miljard groot is. Voor ons is dit een langetermijnverhaal.”

Ondertussen gaat Atenor steeds meer schulden aan om haar groei uit te bouwen. Zo werd 2021 een recordjaar voor investeringen voor Atenor, op basis van de financiële ruggensteun van banken en investeerders.

The Big Three

Momenteel worden Atenor en Immobel voornamelijk gefinancierd door Belgische en Europese financiële instellingen. Maar ook grote internationale investeringsgroepen hebben interesse in Brussel.

Daarbij vallen vooral BlackRock, Vanguard en State Street op. Deze drie investeringsgroepen worden ook wel ‘The Big Three’ genoemd, door hun enorm gewicht in de wereldeconomie. Van de vijfhonderd grootste Amerikaanse bedrijven bezitten zij samen gemiddeld 20% van de aandelen.

Sinds vorig jaar bezitten zij alle drie aandelen van Immobel, en in veel grotere aantallen dan een paar jaar geleden. Hoewel de bedragen relatief klein blijven, enkele miljoenen euro’s, staat de Belgische vastgoedmarkt dus wel zeker op de radar van deze Amerikaanse mega-investeerders. Als de huidige aandeelhouders willen verkopen, dan weten ze dus bij wie ze kunnen aankloppen.

Wat er nodig is

“We moeten nu in actie schieten, nu we nog grip hebben op de bedrijven die onze woningen bouwen en onze steden vormgeven”, zegt Jozef Vandermeulen. “We moeten bekijken welke maatregelen het meeste effect hebben op de financialisering van de woonmarkt in Brussel en welke strategie er nodig is om die maatregelen door te voeren.”

Daarom organiseren we een panelgesprek op 27 oktober. Daar gaat FairFin in gesprek  met 3 woonexperts, gemodereerd door Prof. David Bassens van de VUB.

 

Lees hier meer over het panelgesprek.

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!