“Zwarte zondag”, dat was de reactie die ik de voorbije week kreeg van veel van mijn voormalige collega’s en delegees bij ABVV. Ik vroeg hen wat ze vonden van de verkiezingsresultaten. Terecht zijn ze bezorgd over de ruk naar uiterst rechts. Want vakbondsmannen en -vrouwen weten als geen ander dat een beleid van verdeel-en-heers nooit ten goede komt aan de gewone mensen. Vlamingen tegen Walen, oude tegen nieuwe Belgen, mannen tegen vrouwen: ze verliezen er allemaal bij als we op onszelf terugplooien en met de vinger naar de ander wijzen. Verdeel-en-heers heeft maar één doel en dat is een asociaal beleid voeren ten voordele van de rijken.
Zie ter illustratie de asociale wetten die Vlaams Belang de laatste jaren stemde: loonblokkering, jacht op zieken en werklozen, besparingspact … Het is niet voor niks dat Peter Mertens, voorzitter van de PVDA, meermaals benadrukte dat de echte slogan van Vlaams Belang ‘Rijk volk eerst’ is. Syndicalisten weten dat partijen zoals Vlaams Belang eerst de vakbonden willen breken, en daarmee het sociaal verzet van de werkmensen.
Vlaams Belang besefte dat het klassieke verhaal van extreem rechts niet meer volstond. Om de kiezer te misleiden goot de partij – onder invloed van Steve Bannon en de alt-right – een links-sociaal sausje over haar programma. Veel mensen zijn kwaad op het asociaal beleid van de vorige twee regeringen. Begrijpelijk. De regering Di Rupo dwong ons langer te werken, blokkeerde de lonen, zette de hakbijl in de openbare diensten en schrapte de uitkering van 50.000 voornamelijk jonge werklozen.
De regering Michel-De Wever deed er nog een grote schep bovenop met de verhoging van de pensioenleeftijd naar 67 jaar, afbouw van brugpensioen, een indexsprong die ons 2 procent loon kostte, de jacht op zieken, enzovoort. Alle traditionele partijen hebben boter op hun hoofd. Als gevolg van hun beleid werden de miljonairs rijker, en al de rest armer. Als gevolg van hun beleid moeten ouderen nu tegen alle medische logica in blijven werken en moeten jongeren op zoek naar kinderopvang, waarvoor bovendien geen middelen werden vrijgemaakt. Als gevolg van hun beleid betalen werknemers meer belasting dan hun werkgever. Ze hebben het rechtse bedje zelf gespreid. Moet het dan verbazen dat de kiezers sp.a, PS, CD&V, cdH, Open Vld, MR en N-VA afstraffen? Neen, dus. En daar zal een voorzitterswissel heus niks aan veranderen.
Twee partijen wonnen overduidelijk de verkiezingen omdat ze op sociaal-economisch vlak een radicale breuk bepleiten met het huidig beleid. Niet op basis van Vlaams-nationalisme. Daar ligt geen kat wakker van. De kiezer beloonde dus twee partijen. Eentje die zich met hand en tand verzet tegen het asociaal beleid. En eentje die doet alsof ze tegen het asociaal beleid is, maar ondertussen gewoon keihard meestemt met de traditionele partijen. Hoe ze er toch in slaagden de kiezer te misleiden met een sociaal programma is voer voor mediaspecialisten.
Over media gesproken: die andere grote winnaar, de PVDA, kreeg nauwelijks persaandacht, werd zelden uitgenodigd voor debatten en mocht slechts sporadisch interviews geven. Twintig keer minder mediaminuten en toch glansrijk de verkiezingen winnen. Dat is pas straf. De sleutel van dat succes ligt in het terreinwerk in fabrieken en wijken waar de traditionele partijen al lang niet meer komen.
Uit de as van de verkiezingen is daarom ook hoop gerezen. Tientallen delegees vertelden mij dat ze voor het eerst op de PVDA stemden, net zoals hun collega’s, zo bleek al snel op de werkvloer. Een van de 218 syndicalisten op de PVDA-lijsten, werd bedolven onder de felicitaties toen hij de dag na de verkiezingen door de fabriek liep. Hij belde mij dezelfde avond nog, vol enthousiasme. Wow, 43 zetels, 43 megafoons in vijf parlementen! Niet te geloven. Vlamingen, Walen en Brusselaars kozen massaal voor de authentiek linkse kandidaten. Die komen uit ons midden, uit de buik van de samenleving, waar ze perfect aanvoelen hoe rampzalig de politieke beslissingen voor de mensen telkens uitdraaien. Onze kandidaten engageren zich voor een super sociaal alternatief. Zonder eigenbelang.
Bij de PVDA geen kandidaten die burgemeester- en andere postjes opeisen op de dag van de verkiezingen, of die meer dan 6.000 euro in eigen zakken steken. Ik ging zelf ook rond in fabrieken en wijken. Vaak geloofde men mij niet als ik vertelde dat de PVDA-verkozenen aan een gewoon werknemersloon blijven leven. Tot ik zwart op wit de bewijzen toonde en prompt een oprechte blijk van respect terugkreeg. Campagne voeren voor de PVDA was echt een plezier. Ik kreeg terug helemaal het warme vakbondsgevoel dat mij 15 jaar lang beklijfde. Luisteren naar de bezorgdheden van de mensen, opkomen voor hun rechten, er voor gaan zonder zelf ook maar een cent te verdienen. Het was een fantastische ervaring te mogen campagne voeren voor een partij met visie, met een eigenzinnige koers, die recht tegen de asociale stroom durft ingaan. Dat is authentiek links. Daar komen geen electorale spelletjes, monstercoalities of marketingbureaus aan te pas.
De traditionele partijen zijn met hun traditionele politiek als grote verliezers uit de stembus gekomen. Vlaams Belang is fors vooruit gegaan, maar in tegenstelling tot hun vorige overwinningen, staat er ook nu een authentiek linkse tegenkracht klaar. Een kracht die de misleidende boodschappen van het Vlaams Belang geloofwaardig kan doorprikken. Getuige de levendige debatten van Peter Mertens, parlementslid en voorzitter van de PVDA, tegen Vlaams Belang. Een authentieke stem die hoop geeft, en die niet meedoet aan de graaipolitiek.
Het liedje “wij nemen onze verantwoordelijkheid”, op de bekende toon van “wij gaan voor de postjes, maken de rijken de rijker en laten de rest verarmen”, is grijsgedraaid. Na jaren van langer werken voor minder pensioen, loonblokkering- en inlevering, precarisering van jobs en stigmatisering van zieken, is het hoog tijd voor een sociaal alternatief. Ook dat weten syndicalisten als geen ander. Ze zitten niet aan het roer van de bedrijven, maar ze weten wel verdomd goed hoe ze de mensen moeten organiseren. Op die manier creëren ze een krachtsverhouding waar directiecomités niet naast kunnen kijken. Aan zo’n krachtsverhouding bouwt de PVDA ook op politiek vlak. Logisch dat daarom zoveel syndicalisten zich aangetrokken voelen en in hun kielzog collega’s, vrienden en familie meenemen. En dat is ook broodnodig, want de authentiek linkse stem moet verder versterkt worden in de bedrijven en in de wijken.
Geert Haverbeke is gewezen ABVV-delegee en secretaris. Sinds 2018 syndicale relaties PVDA
