Japan is in shock na de verwoestende aardbeving en de dodelijke tsunami. Naar schatting vielen er zo’n 10 000 slachtoffers in het getroffen gebied. Ondertussen voltrekt zich een andere, misschien nog veel grotere ramp. De hele wereld volgt met ingehouden adem de ontwikkelingen in en rond de zwaar getroffen kerncentrale van Fukushima. Kernenergie komt nu in sneltempo onder vuur te liggen. Netwerk Vlaanderen benadrukt dat ook de banksector een belangrijke rol speelt bij het in stand houden van nucleaire energie.
In de omgeving van miljoenenstad Tokio, meer dan honderd kilometer van de getroffen centrale, is het stralingsniveau zo’n tien tot veertig keer hoger dan normaal. Tientallen miljoenen mensen worden blootgesteld aan een verhoogde nucleaire straling. De ramp bewijst voor eens en voor altijd dat kernergie helemaal niet veilig, goedkoop en milieuvriendelijk is – tot vorige week de klassieke argumenten van overheden en energieproducenten om kernenergie te promoten. “De dramatische situatie in Fukushima toont aan dat kernenergie een levensgevaarlijke energiebron is. Een combinatie van menselijke vergissingen, constructiefouten en natuurrampen kan fataal zijn,” zo analyseert Jan Beranek, hoofd van de nucleaire campagne van Greenpeace International.
Oude energie
De Duitse bondskanselier Angela Merkel gaf opdracht om zeven kerncentrales te sluiten, gedurende minstens drie maanden. Merkel wil de kernreactoren, gebouwd voor 1980, grondig laten inspecteren. De vergunningen voor enkele nieuwe centrales werden met onmiddellijke ingang opgeschort. De bevoegde Belgische ministers Turtelboom (Open VLD) en Paul Magnette (PS) bekritiseerden de unilaterale maatregel van de Duitse regering.
Vier grote energiebedrijven worden geraakt door het sluiten van de zeven Duitse kerncentrales: het Zweedse Vattenfall, de Duitse groepen E.ON, RWE en het regionale Duitse energiebedrijf EnBW. De aandelen van E.ON en RWE stonden de voorbije dagen zwaar onder druk op de beurs. E.ON, RWE en Vattenfall zetten niet enkel massaal in op investeringen in kernenergie, maar bouwen ook heel wat nieuwe steenkoolcentrales (zie ook de ‘Bankroet’-campagne van Netwerk Vlaanderen).
De afgelopen jaren lobbyden energieproducenten intensief voor de bouw van nieuwe kerncentrales – samen met het langer openhouden van oude kerncentrales – met het argument dat kernenergie noodzakelijk is om de klimaatopwarming een halt toe te roepen. Greenpeace en BankTrack, de Europese koepel waar Netwerk Vlaanderen deel van uitmaakt, benadrukken dat de trade-off tussen kernenergie en fossiele brandstoffen een valse keuze is. “Een massale omschakeling naar hernieuwbare en energie-efficiënte technologieën is de enige duurzame oplossing,” luidt het in een communiqué. Een dergelijke, ingrijpende verschuiving richting renewables is niet enkel een utopische wensdroom van ngo’s. “100% hernieuwbare energie tegen 2050 lijkt me perfect haalbaar,” zo luidde een recente verklaring van Connie Hedegaard, Europees Commissaris van Klimaat.
Nucleair besmette investeringen
Banken pakken graag uit met hun groene investeringen. Dezelfde banken maken beduidend minder poeha rond hun investeringen in nucleaire projecten, wereldwijd goed voor honderden miljarden euro’s openstaande leningen aan energieproducenten. De website nuclearbanks.org becijferde de nucleaire investeringen. BNP Paribas is de meest nucleair besmette bank ter wereld, met maar liefst 13,5 miljard investeringen. Ook Citibank ziet brood in de financiering van kernenergie (11,4 miljard euro), net als Crédit Agricole (9,1 miljard euro) en Deutsche Bank (7,8 miljard euro).
De financiering van nieuwe kerncentrales lijkt van de ene dag op de andere echter een stuk minder evident. Enkele banken trokken zich de voorbije dagen bijvoorbeeld terug uit de financiering van een gloednieuwe centrale in het Indiase Jaitapur, gelegen in een regio met bijzonder veel seismische activiteit. “De ramp in Japan bewijst dat banken risico’s nemen als ze kerncentrales gaan financieren. Hopelijk trekken financiële instellingen hun conclusies en gaan ze voortaan investeren in hernieuwbare energie,” besluit Yann Louvel, coördinator van BankTrack.
Filip Polfliet, Communicatiemedewerker Netwerk Vlaanderen
Links:
