De Europese Raad bestaat uit de regeringsleiders of staatshoofden van de 27 lidstaten van de Europese Unie. Charles Michel is daarvan de voorzitter. Tijdens vergaderingen hebben alleen regeringsleiders of staatshoofden stemrecht. De Europese Raad legt de politieke richting van de EU vast.

De Europese Commissie kan eerder worden beschouwd als het ‘dagelijks bestuur’ van de EU. De leden ervan worden ‘Eurocommissarissen’ genoemd. Binnen hun beleidsgebied behartigen zij eerder het belang van de Europese Unie als geheel dan dat van hun eigen land.

Beide organen zitten niet altijd op dezelfde golflengte. Dat lijkt nu zeker over het beleid t.a.v. China.

Volgens Politico Europe ontstond bij de EU-Raad ongerustheid na het recente bezoek door Commissievoorzitter von der Leyen aan VS president Biden. In een ondubbelzinnige verwijzing naar het dwarsbomen van Chinese ambities door er minder higtech te ontwikkelen verklaarden de twee:

“We hebben er een gemeenschappelijk belang bij om te voorkomen dat het kapitaal, de expertise en de kennis van onze bedrijven de technologische vooruitgang stimuleren die de militaire en inlichtingencapaciteiten van onze strategische rivalen zal verbeteren, onder meer door uitgaande investeringen”.

In verschillende Europese landen wordt de bezorgdheid gedeeld over de havikentoon die von der Leyen aanslaat en waar de VS op aandringt.

Wrevel in de Raad

Figuren in de Europese Raad, waaronder Raadsvoorzitter Charles Michel, zijn voor een aanpak die minder aanstuurt op confrontatie. Binnen de Raad wordt gezegd: “We zijn een partner van de VS maar geen vazal staat; we moeten niet volledig van China ontkoppelen”.

We zijn een partner van de VS maar geen vazal staat; we moeten niet volledig van China ontkoppelen”

Bij de Raad, die dichter aanleunt bij de landen, bestaat wrevel over de rol van de Commissie-bureaucraten die te weinig de nationale hoofdsteden raadplegen vooraleer ze handelsmaatregelen treffen die ingaan tegen Beijing. Hierop antwoordt de Commissie dan weer dat de verklaring van Biden en von der Leyen deze van de G7 weerspiegelt die momenteel door Japan wordt voorgezeten.

Overigens preciseerde een woordvoerder dat de Commissievoorzitter al gesproken had om het risico t.a.v. China eerder te verminderen dan te ontkoppelen.

UN-waarschuwing

De Europese Commissie dringt er op aan dat de volgende China EU top die voor juni was gepland, niet mag plaats vinden vóór de volgende VS China top. Maar president Biden heeft al aangegeven dat hij niet voor juni naar Europa kan komen.

Hoewel de voorbije EU top (24-25 maart) niet over China ging was het land nooit ver weg in de gedachten. UN secretaris generaal Antonio Guterres waarschuwde de EU om China niet te isoleren en zei dat het land met de EU wil in zee gaan.

Guterres weet uiteraard dat in de Europese hoofdsteden de tendens bestaat om hun aankoop van belangrijkste Chinese grondstoffen te verminderen. De UNO baas benadrukte dat het Westen met China moet werken inzake klimaatopwarming.

De UNO baas benadrukte dat het Westen met China moet werken inzake klimaatopwarming

Over het verleggen van de bevoorradingsketens qua zonne-energie stond deze week een interessant achtergrond artikel in de Financial Times. Daarin wordt praktisch expliciet gesteld dat als Europa echt succesvol wil zijn in de heropbouw van de bevoorradingsketens om de energietransitie waar te maken, dan best de Chinese bedrijven aan boord worden gehaald.

Bezoeken

De volgende weken wordt China druk bezocht door Europese staatsleiders.

Zo bevestigde de Spaanse premier Pedro Sanchez bij zijn aankomst op de top dat hij volgende week China bezoekt naar aanleiding van 50 jaar diplomatieke betrekkingen. Niet onbelangrijk, want Spanje neemt tijdens het tweede semester het voorzitterschap van Zweden over van de EU Raad. Sanchez benadrukte vooral met Xi Jinping te willen discussiëren over Oekraïne en het Chinese vredesplan.

Dit is ook het geval voor de Franse president Macron die China vanaf 4 april bezoekt en op zijn verzoek vergezeld wordt door Commissievoorzitter von der Leyen. Het is duidelijk dat hun gezamenlijk bezoek een tegengewicht wil zijn voor het bezoek van Xi Jinping aan zijn vriend Poetin.

Midden april is het dan de beurt aan EU diplomaat Josep Borrell om Beijing te bezoeken en dit op weg naar de top van de G7 ministers van Buitenlandse Zaken in Japan. Ook de Italiaanse premier Giorgia Meloni bezoekt China in april.

De Croo

Vermelden we nog dat na de top van de Europese Raad de Belgische premier Alexander De Croo zei dat hij “niet tegen het feit was dat regeringen naar China gaan, zolang de boodschap maar in overeenstemming is met het soort agenda dat we hebben”.

“We moeten een relatie met China blijven onderhouden. Een relatie hebben betekent dat je moet praten. En dat betekent praten over dingen waar je het mee eens bent, maar ook praten over dingen waar je het niet mee eens bent”, aldus De Croo.

De Croo: “We moeten een relatie met China blijven onderhouden”

Eerder op donderdag uitten meerdere nationale leiders hun bezorgdheid over de relatie van China met Rusland, met name het staatsbezoek van de Chinese president Xi Jinping aan Moskou. Daar zal dus in april aardig in Beijing over kunnen worden gediscussieerd.

Duitsland

Duitsland is bezig de China-strategie te herbekijken na het Merkel tijdperk. Na het bezoek van kanselier Olav Scholz aan Latijns-Amerika is al duidelijk welke richting het uitgaat namelijk naar meer handel met meer partners.

Tijdens zijn bezoek eind januari aan Argentinië, Chili en Brazilië pleitte Scholz voor een vlugge ratificatie van het EU-Mercosur vrijhandelspact. Duitsland wil voor grondstoffen minder afhankelijk van China worden en Argentinië en Chili liggen niet toevallig bovenop de ‘lithiumdriehoek’ van Zuid-Amerika, die ‘s werelds grootste schat aan het ultralicht batterijmetaal bevat.

Kortom Scholz ziet een kans om de bevoorradingsketens in lithium zo niet te verleggen, dan minstens aan te passen.

Nog in Duitsland hoopt oppositiepartij CDU na Pasen klaar te zijn met een China-strategie die zich eveneens inschrijft in de ‘derisking’ strategie van von der Leyen.

Voor Europa stelt de CDU een ‘European China Council’ voor die samenwerkt met de buren en die beschikt over een analyse van de economische afhankelijkheden. Op het Duitse niveau pleit de CDU voor een China Policy Expert Commission in de Bundestag, die jaarlijks een China-rapport zou voorleggen.

Dat Duitsland zich van China niet wil ontkoppelen is logisch

Ook de CDU ziet niets in het einde van de globalisering, maar wil ook meer handel met meer partners. Dat Duitsland zich van China niet wil ontkoppelen is logisch want China is de grootste markt voor Duitse wagens en zou in de toekomst de meest groeiende blijven. Volkswagen, Mercedes-Benz en BMW realiseren 38 percent van hun omzet in China.

Nieuw dwanginstrument

Ondanks de verdeeldheid aan de top heeft de Europese Unie wel overeenstemming bereikt over een nieuw handelsbeschermingsinstrument. Dat instrument stelt haar in staat om strafmaatregelen te nemen wanneer een van de landen onder druk wordt gezet met een invoerverbod.

Dat was bijvoorbeeld het geval toen China de Litouwse invoer blokkeerde vanwege de relatie van de Baltische staat met Taiwan.

Dit instrument is het laatste in een reeks unilaterale maatregelen die Brussel heeft genomen nadat China in 2019 tot ‘systemische rivaal’ is verklaard.

Bronnen: Politico, SCMP, Financial Times