Commentatoren als John Mearsheimer, Stephen Cohen en Atilio Boron wezen erop dat de VS de oorlog min of meer hebben uitgelokt door de grens van de NAVO op te schuiven in de richting van Rusland en door wapens en militair advies en training te leveren aan de Oekraïners (aan het leger én paramilitaire organisaties), lang vóórdat Rusland troepen samentrok langs de grens met Oekraïne.

Van uitlokking is ook sprake door de regime change in 2013/2014, waar de VS en Europese leiders steun aan hebben verleend. Rusland voelde zich mede daardoor dermate bedreigd dat het besloot De Krim te annexeren. De media hebben weinig geschreven over Overextending and Unbalancing Russia, een samenvatting van het rapport van de Rand Corporation (2019). Ook dat rapport wijst er op dat de oorlog in Oekraïne door de VS werd beoogd.

Rand Corporation is de denktank die al in 1948 werd opgericht door de Douglas Aircraft Company om onderzoeks- en analysediensten te leveren aan de strijdkrachten van de Verenigde Staten en was ook al adviserend betrokken bij de Amerikaanse oorlog tegen Vietnam (1955-1975). Het instituut heeft een omvangrijke Army Research Division om het Pentagon van advies te voorzien, uiteraard binnen de door de regering gestelde beleidskaders .

In het rapport worden een groot aantal opties besproken die Rusland op kosten jagen en daardoor verzwakken, zogenaamde “cost-imposing options”. Bijvoorbeeld: meer energieproductie door de VS maakt dat Rusland minder aan zijn gas en olie verdient, aanmoedigen van emigratie uit Rusland van geschoolde arbeidskrachten “hurts” Rusland, ontwikkelen van nieuwe wapens dwingt Rusland om hetzelfde te doen, aanmoedigen van protest in Rusland ondermijnt het draagvlak van de regering. En… “providing lethal aid to Ukraine”.

“Providing lethal aid to Ukraine would exploit Russia’s greatest point of external vulnerability. But
any increase in U.S. military arms and advice to Ukraine would need to be carefully calibrated to
increase the costs to Russia of sustaining its existing commitment without provoking a much wider conflict in which Russia, by reason of proximity, would have significant advantages.”

Een groter conflict moet volgens Rand Corporation worden vermeden. Niet omdat een groter conflict nog veel meer doden en ellende tot gevolg heeft, maar omdat Rusland daarin belangrijke voordelen zou hebben. Daarom verdient een oorlog de voorkeur die zich tot het grondgebied van Oekraïne beperkt en officieel niet door de VS/NAVO maar door Oekraïne worden gevoerd. Een zogeheten proxy-oorlog. Als voordeel daarvan wordt kennelijk gezien dat hoewel vele duizenden burgers en soldaten, zowel van Oekraïense als Russische zijde, omkomen en Oekraïne geruïneerd wordt, de oorlog geen Amerikaanse levens kost. Voor Rand en voor de Amerikaanse regering zijn al die Oekraïense en Russische doden, gewonden en vluchtelingen aanvaardbare schade, zolang het Rusland maar op kosten jaagt en daardoor verzwakt. En dus wordt Oekraïne rijkelijk van niet al te effectieve wapens voorzien. Hoe langer het duurt hoe beter, want het doel is immers het verzwakken van Rusland.

Stoltenberg en Biden hebben al aangegeven dat de oorlog nog jaren kan duren. Beëindiging van de oorlog door onderhandelingen is niet hun bedoeling, ook al zou dat de ellende in Oekraïne aanzienlijk kunnen beperken.

Poetin heeft vanaf 2007 (Sicherheitskonferenz München) te kennen gegeven dat Rusland grote problemen had met de uitbreiding van de NAVO in de richting van Rusland en daarbij betoogd dat er in 1990 toezeggingen waren gedaan dat dat ook niet zou gebeuren. Inmiddels waren Polen, Hongarije, Tsjechië, Estland, Letland, Litouwen, Slowakije, Slovenië, Roemenië en Bulgarije in de NAVO opgenomen. In april 2008 (Boekarest) liet Poetin weten dat Rusland niet zou accepteren dat ook Oekraïne en Georgië nog lid zouden worden. Onder druk van de VS werd daar echter wél toe besloten, zij het dat in het midden gelaten werd wanneer. Vanaf 2008 wordt Oekraïne als kandidaat-lid bij de NAVO betrokken. Dat Rusland dat niet zou laten gebeuren, stond in 2008 al vast en was voor de VS en de NAVO kennelijk geen reden om Oekraïne buiten de NAVO te houden.
Wat Rusland tegengeworpen wordt, is dat er in 1990 weliswaar verwachtingen zijn gewekt dat de NAVO niet in de richting van Rusland zou worden uitgebreid, maar dat die verwachtingen niet op juridisch bindende verplichtingen gebaseerd waren. Of het nu wel of niet om “in marmer gebeitelde afspraken” ging, is echter niet relevant. Ook al zou daar geen sprake van zijn, de uitbreiding van de NAVO was een “fateful error”, aldus George F. Kennan. In 1997 waarschuwde hij dat dat nationalistische, anti-westerse en militaire tendenzen in Rusland zou aanwakkeren en de Koude Oorlog zou doen herleven. Dezelfde kritiek werd naar voren gebracht in een open brief aan Clinton van 50 vooraanstaande deskundigen op het gebied van buitenlands beleid, waaronder voormalige senatoren, gepensioneerde militaire officieren, diplomaten en academici, onder wie Susan Eisenhower (kleindochter). Een fout van “historische proporties” die de veiligheid in Europa zou verminderen, de niet-democratische oppositie in Rusland zou versterken en het verzet in de Doema zou aanwakkeren tegen de START-verdragen ter vermindering van tienduizenden strategische en tactische kernwapens en honderden tonnen nucleair materiaal. Henry Kissinger gaf als zijn mening dat Oekraïne geen lid zou moeten worden van de NAVO en waarschuwde voor toenemende confrontatie met Rusland. Dat was in 2014. Op het buitenlandbeleid van de VS hadden al deze waarschuwingen echter geen invloed.

Vanaf 2008 wordt Oekraïne als kandidaat-lid bij de NAVO betrokken. Dat Rusland dat niet zou laten gebeuren, stond in 2008 al vast en was voor de VS en de NAVO kennelijk geen reden om Oekraïne buiten de NAVO te houden.

Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991, waarna de VS als enige supermacht ter wereld overbleef, werd door beleidsmakers van het Pentagon bedacht dat er toch altijd staten (opnieuw) zouden kunnen proberen een belangrijke rol in de wereld te spelen: Rusland, maar ook Europa, China, Iran, India, Pakistan. En dus zou de noodzaak blijven bestaan de NAVO en de eigen defensie minstens op peil te houden. Illustratief is de VS-Defensieplanningsrichtlijn 1994-1999, gebaseerd op input van insiders en meedenkers van het Pentagon. Volgens de richtlijn zou het behoud van de status van de VS als enige supermacht het belangrijkste doel moeten zijn van de defensiestrategie en zou de VS het recht hebben eigenmachtig overal ter wereld in te grijpen waar de VS dat nodig vindt. De richtlijn staat bekend als de Wolfowitz-doctrine. De uitbreiding van de NAVO, het in stand houden van 750 militaire bases in 80 landen en de inzet van troepen in 159 landen en de oorlog in Oekraïne, volgens Rand Corporation bedoeld om Rusland te verzwakken, sluiten aan bij die doctrine.

Na de mislukte Amerikaanse invasie in de Varkensbaai (1961) verzocht Cuba de Sovjet-Unie om militaire hulp. Toen de Sovjet-Unie aan dat verzoek gehoor gaf en kernrakketten op Cuba opstelde (360 km van de Amerikaanse kust), waren de VS bereid een kernoorlog te riskeren om dat tegen te houden. Dat Rusland zou weigeren te accepteren dat Oekraïne lid wordt van de NAVO, waardoor Amerikaanse en NAVO raketinstallaties worden geïnstalleerd langs de grens met Rusland, stond, zo moeten we aannemen voor de VS, indachtig de Cuba crisis, vast. Zeker gegeven het feit dat die raket installaties ook in de nieuwe NAVO lidstaten Polen, Hongarije, Tsjechië, Estland, Letland, Litouwen, Slowakije, Slovenië, Roemenië en Bulgarije zullen komen en zeker gegeven ook het feit dat de VS er alles aan doen om ook in Rusland en Russische deelrepublieken colour-revolutions te financieren en te entameren. Dat Rusland Oekraïne zou binnenvallen om te verhinderen dat Oekraïne de NAVO binnen werd getrokken stond voor de VS vast. Het was de bedoeling, om Rusland te verzwakken. De VS en hun NAVO-vrienden hebben, naast Rusland, een belangrijk aandeel in de schuld aan alle oorlogsellende.

Notes

1 https://www.newyorker.com/news/q-and-a/why-john-mearsheimer-blames-the-us-for-the-crisis-in-ukraine
2 https://www.youtube.com/watch?v=-pUj3Vqptx8 “It’s not All Putin’s Fault (Recorded in 2015)”
3 https://atilioboron.com.ar/ucrania-como-y-por-que-se-fabrico-la-guerra/
4 https://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/research_briefs/RB10000/RB10014/RAND_RB10014.pdf
5 https://www.raamoprusland.nl/dossiers/geopolitiek/826-rusland-en-de-navo-regelrechte-woordbreuk-of-samenloop-der-omstandigheden
6 https://www.nytimes.com/1997/02/05/opinion/a-fateful-error.html Door George F. Kennan.
7 https://www.armscontrol.org/act/1997-06/arms-control-today/opposition-nato-expansion
8 https://www.cbsnews.com/news/ukraine-crisis-henry-kissinger-urges-policy-not-posturing/
9 Defense Planning: Guidance FY 1994-1999 April 16, 1992 https://www.archives.gov › 2008-003-docs1-12
10 https://www.aljazeera.com/news/2021/9/10/infographic-us-military-presence-around-the-world-interactive