Vlaams Belang kent het cultuurlandschap niet
In het duidingsprogramma De Afspraak op 15 mei kwam Vlaams Belang-mandataris Chris Janssens de plannen van het Vlaams Belang voor de cultuursector duiden. Chris Janssens, die verklaarde geen televisiekijker maar een boekenlezer te zijn, kwam uitleggen hoe volgens het Vlaams Belang er in Vlaanderen nog steeds ruimte mag zijn voor een sterke openbare omroep, maar die wel een uitdrukkelijke maatschappelijke meerwaarde moet creëren; door de Vlaamse identiteit en cultuur en de Nederlandstalige taal te ondersteunen en stimuleren. De populaire soapserie ‘Thuis’ mag van Chris Janssens blijven bestaan, maar mag niet langer betaald worden door de Vlaamse belastingbetaler.
Janssens meent dat een gedeeltelijke privatisering van de publieke omroep ervoor kan zorgen dat de VRT zich in de toekomst kan focussen op informatie en duiding en niet langer op entertainment. Net zoals in Nederland – waar in het nieuwe regeerakkoord een besparing van 100 miljoen euro op 800 miljoen euro aan de openbare omroep wordt opgelegd – meent Janssens dat de VRT het met een lager budget kan doen onder het mom dat ‘je moet besparen waar je kan besparen’.
Chris Janssens (Vlaams Belang). Foto: Belzie, Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0
Michael De Cock, artistiek leider van de KVS, repliceerde in diezelfde uitzending op het cultuurplan van Vlaams Belang met een verwijzing naar de uitspraak van Stijn Brouns over hoe die “met een stormram de culturele sector wil bestormen” en met een verwijzing naar de Tweet van Vlaams Belanger Bart Van Opstal: “Hou je maar klaar, de grove borstel komt eraan.” Waarop Janssens zich ongemakkelijk rond de hete brij wringt en het snel over een andere boeg tracht te gooien. Plots heeft hij het over het Vlaams belastinggeld dat zal besteed worden aan het versterken van de Vlaamse cultuur en identiteit en hoe lastig de ganse linkerzijde het hier wel mee heeft. “De zelfhaat aan de Vlaamse linkerzijde is heel uniek en stuitend” zegt Janssens. Ingaan op de intimiderende uitspraak van z’n partijgenoot Stijn Brouns wil hij niet.
Janssens vindt dat het als nationalist de taak is van de politiek om cultuur te stimuleren maar hij wil het met het Vlaams Belang wel op een andere manier doen. “Het politiek activisme, het woke-activisme zoals van Hart boven Hard, Çavaria en andere organisaties, dat moet niet met Vlaams belastinggeld gefinancierd worden. Etnisch culturele organisaties zoals de Turkse of Marokkaanse verenigingen die terugplooien op hun eigen etniciteit, die worden gesubsidieerd via het cultuurbeleid. Met geld dus dat niet naar kunst, literatuur en theater gaat maar wel naar verenigingen die de segregatie promoten en de integratie tegenwerken.”
“Wat is een voorstelling geweest waarvan u zegt: ‘dat willen we niet meer’?” vraagt Jan Jaap van der Wal. Chris Janssens kan niet antwoorden
“Ze kennen het cultuurlandschap niet, ze weten niet waarover ze spreken, dat is stuitend” reageert Michael De Cock op het cultuurplan van Vlaams Belang. “Wat is een voorstelling geweest waarvan u zegt: ‘dat willen we niet meer’?” vraagt Jan Jaap van der Wal – andere studiogast in dezelfde uitzending aan Chris Janssens. “Noem eens een voorbeeld van een voorstelling die jullie niet meer willen. Welke voorstellingen willen jullie niet meer?” Janssens kan geen voorstellingen benoemen. “Ik vind dat wij in Vlaanderen veel meer aandacht moeten besteden aan lokale cultuurverenigingen, aan authentieke Vlaamse cultuur waar miljoenen Vlamingen aan deelnemen die geen cultuursubsidies krijgen omdat ze voor projectsubsidies niet in aanmerking komen omdat ze niet inventief en niet experimenteel genoeg zijn. Als ik moet kiezen tussen deze lokale Vlaamse cultuurverenigingen of experimenteel theater waarbij men met piemels staat te zwaaien op een podium of seks heeft voor kinderen of met vliegende katten. Dan kies ik absoluut voor dat eerste, voor brede cultuurparticipatie dus waarmee we een grote groep Vlamingen gaan bereiken en niet de happy few van de politieke en culturele elite.”
Michael De Cock verwijst daarna op het fijnmazige Vlaamse subsidiesysteem dat sinds gewezen Vlaams cultuurminister Rika De Backer decennia terug werd ingevoerd. Hij vernoemt de vele tientallen kunstorganisaties die overal verspreid in Vlaanderen de zalen vol doen lopen. Hij vraagt zich af over elke kunstenaars en organisaties de mensen die roepen dat het anders moet het eigenlijk hebben. Amateurgezelschappen, het deeltijds kunstonderwijs, de vele kunstorganisaties, de individuele kunstenaars in de diverse disciplines, de openbare omroep maken integraal deel uit van het fijnmazige en complexe netwerk dat het Vlaamse cultuurlandschap vormt en toch geraakt het Vlaams Belang vanuit puur revanchisme, vanuit pure haat niet verder dan: ‘En nu is het aan ons, het moet weg’. De afkeer haalt de bovenhand op elke positieve visie die er zou kunnen zijn op cultuur, besluit Michael De Cock.
De afkeer haalt de bovenhand op elke positieve visie die er zou kunnen zijn op cultuur
Wanneer Jan Jaap van der Wal tenslotte vraagt wanneer Chris Janssens voor het laatst geïnspireerd is geweest door iets – door een dichtregel of door toneel of door een kunstwerk in een museum – antwoordt Chris Janssens: ‘Ik word vooral geïnspireerd door de boeken die ik lees en ik word ook geïnspireerd door de kleine dingen van het leven. Dat zijn mijn petekindjes met de glinster in hun ogen en hun lach op hun gezicht als we een mooie tijd beleven in de dierentuin of waar dan ook, zelfs in een cultureel centrum. Ik ga samen met hun naar het lokale theater kijken, de kleine Vlaming wordt daar mee bereikt terwijl de politieke en culturele elite daar een beetje op neerkijkt.”
De aanval met de stormram
“De cultuurwereld is een onverbeterlijk en zelfs gevaarlijk bastion. In elke Vlaamse grootstad bevindt zich een cultureel leugenpaleis dat zijn zonen uitzendt naar Vlaamse gemeenten en dorpen. Het is tijd om als een stormram de aanval op de cultuursector in te zetten” verklaart Stijn Brouns in het Vlaams-nationalistische weekblad ’t Pallieterke op 17 april 2024.
Brouns stond in Gent enige tijd gekend dankzij de toneelschool die hij samen met Jenny Tanghe in 2008 oprichtte. Geruggesteund door mensen als Anton Cohen, Peter Van Asbroeck, Axel Daeseleire, An Swartenbroekx en Veerle Luts probeert Brouns tussen 2008 en 2019 jaarlijks zoveel mogelijk Gentenaars zich te laten inschrijven in z’n Stijn Brouns Academie.
Het hoge inschrijvingsgeld in de privé-theaterschool van Stijn Brouns staat niet in verhouding tot de geringe spel- en regiekwaliteit
Heel wat van z’n leerlingen haken ontgoocheld af. Het hoge inschrijvingsgeld staat niet in verhouding tot de geringe spel- en regiekwaliteit die de leerlingen er in ruil voor krijgen aangeboden. Heel wat leerlingen schakelen dan ook over op het volgen van een betaalbare en kwaliteitsvolle opleiding in het deeltijds onderwijs of engageren zich in één van de Gentse sociaalartistieke organisaties waar ze gratis kunnen deelnemen aan een project dat veelal volle zalen trekt. Met dank aan de Vlaamse en lokale overheid.
Stijn Brouns zelf laat het er na een aantal jaar bij, en verhuist naar Spanje, waar hij vastgoedondernemer wordt. Recent keerde hij terug naar Gent. Hij staat bij de komende verkiezingen voor het Vlaams Belang op de achtste plaats voor het Vlaams Parlement. Kandidaat Brouns pleit voor een grote kuis in de advies-en beoordelingscommissies die hij als een uit de hand gelopen ziekte beschouwt.
Een lange, boze en brutale uithaal tegen de cultuursector
Stijn Brouns is ook auteur van het voorwoord van ‘De subsidieslurpers’ van Filip Brusselmans. Daarin lezen we: “Ik besef terdege dat met de uitgave van dit boek tegen heel wat heilige huisjes wordt geschopt en dat bij sommigen zelfs per direct de deur wordt ingetrapt. Reële en tegelijkertijd verontrustende cijfers worden weergegeven en heel wat theatermakers, regisseurs en acteurs uit mijn sector zullen loochenend reageren of zullen zelfs trachten te logenstraffen, voor zover leugen-mogelijk. Het valt niet te ontkennen dat de kleine, maar zeer invloedrijke kern van cultuurmakers, rechtstreeks of onrechtstreeks verbonden aan de subsidieadviesraden, op een volstrekt decadente wijze, zichzelf bedient. Het establishment regeert. Ik hoop van harte dat er een stop kan worden gesteld aan de subsidie slurpende sjacheraars.”
Filip Brusselmans (Vlaams Belang). Foto: Vlaams Parlement
Het pamflet dat Filip Brusselmans bij Uitgeverij Egmont dit voorjaar lanceerde is één lange boze en brutale uithaal tegen de fijnmazige en gelaagde Vlaamse kunst- en cultuursector. In een poging toch wat humor te gebruiken hangt Brusselmans de eerste hoofdstukken van z’n pamflet op aan titels van albums van Suske & Wiske en Jommeke. Met verwijzingen naar ‘De Raap van Rubens’, ‘De Wilde Weldoeners’, ‘De Sterren-plukkers’ en ’De Verdroogde Bron’ hoopt Brusselmans zijn grote liefde voor de ‘lagere’ cultuur te kunnen bewijzen.
Brusselsmans citeert in ‘De Subsidieslurpers’ duchtig en listig Rudi Laermans, Klaas Tindemans, Lara Staal, Christophe Herrewey… Telkens isoleert Brusselmans citaten en uitspraken van bovenvermelde auteurs. Citaten die hij keer op keer doet passen in zijn mantra dat de Vlaamse cultuur-subsidiepolitiek voor geen meter deugt en dringend op de schop moet. Aansluitend volgt een frontale aanval op de vorige en huidige cultuurminister(s), de beoordelingscommissies, oKo (Overleg Kunstenorganisaties), de cultuurfondsen, de administratie, de architecten en uitvoeders van de Cultuur-coronapremie, vzw Jazz en Muziek, Jan Fabre en Troubeleyn, Arne Quinze en ook Kristien Hemmerechts moet het in een vlaag van vrouwenhaat ontgelden. Brusselmans omschrijft haar zonder enige vorm van schaamte als “de gerimpelde Pasisionaria der Schone Letteren.”
“De culturo’s staan helemaal vooraan in het verzet tegen wat ze het liefst omschrijven als ‘het bekrompen cultuur- en identiteitsdiscours à la N-VA en de neoliberale agenda die daarachter schuilgaat” schijft Brusselmans. “Een tot vervelens toe herhaald riedeltje dat intussen de Mantra van de Weldenkenden is geworden. Het gros van hen haat Vlaanderen, spuugt op de N-VA en vooral op het Vlaams Belang, maar heeft nog altijd niet begrepen waarom het Vlaams Belang op 30 jaar tijd de grootste arbeiderspartij van Vlaanderen is geworden. Wanneer ze aan de verste einder nog maar één eenzame leeuwenvlag ontwaren, smaakt hun veganistische bonenschotel met biowijn uit de Wereldwinkel in de kortste keren helemaal naar nergens meer”. Om wat verderop te concluderen: “Ik heb medelijden met hen omwille van de schizofrenie neigende spagaat die ze dagelijks menen te moeten maken. Velen van hen stonden sinds mensengeheugenis bekend als compulsieve oproerkraaiers. Vandaag groeten ze echter omwille van de poen en uit karakterloos opportunisme met dichtgeknepen billen, als nooddruftige bedelaars, de vlag.”
“Wanneer ze aan de verste einder nog maar één eenzame leeuwenvlag ontwaren, smaakt hun veganistische bonenschotel met biowijn uit de Wereldwinkel in de kortste keren helemaal naar nergens meer”
“Het probleem is dat veel van de in mijn ogen belangrijke waarden als ‘artistieke vrijheid’, ‘verbeelding’ en ‘empathisch vermogen’ versmallen tot clichés binnen een cultuur-marxistische zelfbevestiging, ook wel pensée unique genoemd. Zij beschouwen het als hun missie om cultuur te benutten als het vehikel om de Vlamingen het ‘juiste’ politiek correcte – bewustzijn bij te brengen, lees: weg van het abjecte Vlaams-nationalisme en zijn verdorven historische ballast. Het is bijgevolg niet echt verwonderlijk dat een flink deel van de cultuur in Vlaanderen van de weeromstuit links-pedant, belgicistisch en eigenlijk ook gewoon navelstarend-elitair is.”
Waar Filip Brusselmans wel in gelooft is het Angelsaksische model met daarin een centraal weggelede rol voor het cultureel ondernemerschap dat verbonden is aan crowdfunding, sponsoring en mecenaat. “Honderden cultuurminnende individuele sponsors dragen er spontaan aan bij met kleine en grote giften, terwijl de zwaarste financiële lasten worden gedragen door Netflix, the Estate of Sir Peter & Lady Saunders, Backstage Trust, The Mackintosh Foundation en Warner”.
30 à 40% van de nodige middelen ziet Brusselmans van de Nationale Loterij komen en de rest dus via private sponsors. Aan de lezer om zich te verbeelden van welke mecenassen de Vlaamse kunstenaars en cultuurorganisaties zich in het Vlaams Belang cultuurbeleid afhankelijk zullen worden.
Brusselmans pleit tenslotte voor het invoeren van een Vlaamse subsidietoets waaraan elke cultuursubsidie objectief kan worden gewogen en beoordeeld. Hij denkt daarbij concreet aan volgende criteria: noodzakelijkheid, geschiktheid, onmisbaarheid, efficiëntie, uitvoerbaarheid en last but not least – handhaafbaarheid. Met dit laatste wil Brusselmans niet alleen peilen naar de mate waarin de subsidievoorwaarden spontaan worden nageleefd, maar wil hij ook bekijken op welke wijze er zo efficiënt mogelijk controle kan worden uitgeoefend.
In zijn pamflet pleit Brusselmans onomwonden voor het primaat van de politiek: de ambtenarij voert blind uit wat de politici hen opleggen en alle beoordelingscommissies worden opgedoekt.
Intimidatie zoals in de jaren 30
Het moge duidelijk zijn. Wie de uitspraken hoort en teksten leest van Vlaams Belangmandatarissen over hun cultuurplannen weet dat het Vlaams Belang geen enkele visie en kunde etaleert over hoe het fijnmazige cultuurlandschap in elkaar steekt en hoe je zowel de lokale als internationale uitstraling in de toekomst kan bestendigen. Het verhaal van de privé-theaterschool van Stijn Brouns toont het alternatief dat het Vlaams Belang voor ogen staat: wie nog cultuur wil meemaken zal veel geld op tafel moeten leggen, voor iets dat zijn beloftes niet waar maakt.
Ondanks het feit dat het Vlaams Belang over heel wat parlementaire verkozenen en medewerkers beschikt – ze zijn de tweede grootste fractie in het Vlaams parlement – slaagt de partij er niet in om zich als geloofwaardige en vertrouwensvolle bestuurspartij in de kijker te spelen. Het ontbreekt het Vlaams Belang zowel aan kennis van zaken als aan visie, en de partij krijst alleen maar luid voor zich uit. Stel dat de partij ooit een cultuurminister zou mogen afleveren, dan zou Vlaanderen in sneltreinvaart afglijden naar een cultuurwoestijn.
Het ontbreekt het Vlaams Belang zowel aan kennis van zaken als aan visie, en de partij krijst alleen maar luid voor zich uit
Tot voor kort was ik zelf heel zuinig in het maken van vergelijkingen tussen het fascisme van de jaren dertig en de modus operandi van het Vlaams Belang, maar na het lezen van ‘De subsidieslurpers’, de oproep van Brouns om met een stormram een aanval op de cultuursector in te zetten en de glinster in de ogen op het gezicht van de petekindjes van Chris Janssens twijfel ik niet meer: het is hetzelfde soort intimiderende taalgebruik dan in de jaren dertig. En de benzine die de Vlaams Belang motor doet branden en draaiende houdt bestaat niet uit visie, kunde of alternatieve beleidsvoorstellen maar enkel uit blinde haat en bittere rancune.
Het enige wat nog verbaast is hoe het Vlaams Belang voorlopig blijft wegkomen met de boodschap dat ze het opnemen voor de gewone, kleine Vlaamse man. Het enige belang dat het Vlaams Belang drijft is eigenbelang. Hun enige en ultieme doel is het installeren van een autoritair regime waarin alle macht in hun handen komt te liggen en waarbij politieke tegenstanders en opponenten worden geëlimineerd.
Steun voor een nieuwe website
We hebben uw hulp nodig voor een essentiële opfrissing van de website. Om die interactiever, sneller en gebruiksvriendelijker te maken hebben we 30.000 euro nodig. Elke bijdrage, groot of klein, helpt. Met uw donatie ondersteunt u onafhankelijke journalistiek die de verhalen blijft brengen die er echt toe doen. Laat uw hart spreken.
