Op het moment dat we in heel Europa, met steeds meer stemmen, pleiten voor een Universeel verdrag voor de rechten van ouderen, legt de commissie een voorstel op tafel om rijbewijzen voor personen boven 70 jaar aan extra strenge voorwaarden te koppelen, zonder daarvoor objectieve argumenten te kunnen aanbrengen.

Op Europees niveau loopt momenteel een overleg tussen de Europese Commissie, het Europees Parlement en de Europese Raad over een herziening van de Richtlijn 2006/126/EC inzake rijbewijzen, COM (2023)127 van 1/3/2023.

Via artikel 10 van dit voorstel wil de Commissie de lidstaten verplichten om de geldigheid van rijbewijzen voor personen vanaf 70 jaar voortaan te beperken tot vijf jaar of minder. En dit om via deze weg aan alle 70-plussers een verhoogde frequentie op te leggen van periodieke medische tests of van opfrissingscursussen. De Commissie kon tot nog toe geen objectieve gegevens voorleggen van data of statistieken om dergelijke maatregel te verantwoorden.

De Europese Commissie wil de lidstaten verplichten om de geldigheid van rijbewijzen voor personen vanaf 70 jaar voortaan te beperken tot vijf jaar of minder

OKRA protesteert met klem tegen een dergelijke aanpak die getuigt van onverholen leeftijdsdiscriminatie. Uiteraard hebben wij geen enkel bezwaar tegen het opleggen van periodieke medische screenings en beperkingen van de geldigheid van rijbewijzen in functie van een reeks medische diagnoses. Dergelijke diagnoses zijn overigens opgelijst in het voorstel van richtlijn. Maar dit ongeacht de leeftijd van betrokkenen.

“Zonder meer álle Europese 70-plussers (ongeacht hun fysieke en medische conditie) een beperkte geldigheidsduur opleggen van het rijbewijs, en een verlenging afhankelijk maken van medische attesten of zelfs van opfrissingscursussen, leidt bij onze achterban tot grote verontwaardiging”, aldus Koen Peeters van OKRA . “Het is volgens hen je reinste leeftijdsdiscriminatie, een mooi voorbeeld van hoe ‘ageism’ dagelijkse realiteit is”.

In de tekst van de Commissie staat naast deze tergende bepaling van artikel 10 ook nog in de bijlage III een vreemde formulering bij de zogeheten ‘mental impairments’: naast de regel om geen rijbewijs toe te kennen aan personen met ernstige mentale ongeschiktheden en zware intellectuele onverenigbaarheden heeft men het bij de zware gedragsproblemen ook over ‘ageing-linked behavioural problems’. “Naast het feit dat een reeks met ouderdom gelinkte mentale aandoeningen als Alzheimer al specifiek zijn opgelijst, en de term van zware gedragsproblemen al voldoende ruim is, blijft de Commissie ook het antwoord schuldig waarop de term van ‘ageing-linked behavioural problems’ dan wel slaat, en waarom dergelijke vage en beladen terminologie bijkomend nodig is” stelt Koen Peeters nog. “Wellicht wordt het dringend tijd dat ouderen niet a priori als ‘probleem’ worden beschreven en benoemd, al zeker niet als dat gebeurt zonder duidelijke argumentatie”.

Wellicht wordt het dringend tijd dat ouderen niet a priori als ‘probleem’ worden beschreven en benoemd

Een bijkomend probleem waar we vanuit OKRA op willen reageren is dat binnen de vier jaar de standaardvorm van het rijbewijs louter digitaal zou worden. “Het hoeft allicht geen lang betoog om erop te wijzen dat bij de oudere generatie – maar niet alleen bij hen – er aardig wat mensen zijn die niet beschikken over een aantal digitale basisvaardigheden, ook niet beschikken over een smartphone, of thuis helemaal geen internetconnectie hebben”, vervolledigt Koen Peeters. Ook hier rekent OKRA erop dat de digitale kloof geen beletsel zal zijn voor het kunnen beschikken over een rijbewijs.

Tot slot wordt in het voorstel niet ingegaan op praktijken van leeftijdsdiscriminatie die ouderen vaak overkomen bij het huren van een auto in het buitenland. Hoewel ze beschikken over een geldig Europees rijbewijs wordt hen vaak het huren van een auto geweigerd omwille van hun gevorderde leeftijd, ook al hebben ze vooraf de formaliteiten geregeld. Ook dat probleem ziet OKRA graag aangepakt.