Verschillende politici, maar ook intellectuelen zoals Mark Elchardus, emeritus professor sociologie aan de VUB, pleiten regelmatig voor een ‘Fort Europa’. Uit alles blijkt hoe theoretisch dit probleem door hen benaderd wordt. Men kan of wil zich blijkbaar niet inleven in de werkelijkheid van de vluchtelingen-asielzoekers. Velen blijven vluchtelingen, zeker hongerstakers, culpabiliseren, criminaliseren en zelfs belachelijk maken.
Hebben deze criticasters zich al eens afgevraagd hoe onmenselijk het bestaan in sommige landen of regio’s wel is? Of zij met hun gezin niet zouden vluchten als ze zich in die omstandigheden zouden bevinden? Hoe erg moet de situatie van miljoenen mensen wel niet zijn dat ze alles achterlaten en een waanzinnige vlucht ondernemen naar betere oorden? Dat ze daarvoor, zonder garantie op een goed resultaat, nog duizenden dollars betalen aan mensensmokkelaars. Dat sommigen zelfs een uiterst gevaarlijke tocht overzee ondernemen met een schamel bootje waardoor er duizenden mensen verdrinken in de zee.
Vele vluchtelingen worden nadien opgevangen in kampen zoals onder meer in Lesbos in Griekenland. Nochtans zijn vriend en vijand het eens dat de vluchtelingen daar opnieuw moeten verblijven in onmenselijke omstandigheden.
Toch blijven vele politici en anderen maar verkondigen dat de vluchtelingen en asielaanvragers alleen maar op zoek zijn naar een hoger inkomen. Al zou daar iets mis mee zijn. Ondertussen werken vele geweigerde vluchtelingen voor een aalmoes en worden ze uitgebuit. Mensen zonder papieren genieten niet van onze sociale zekerheid. Men weet ook dat de meerderheid van de vluchtelingen komt uit landen die ontwricht zijn door oorlog, geweld en vervolgingen en terugkeren onmogelijk is.
Hoe kan men dan beweren dat een hongerstaking van mensen die jaren in wanhoop hebben geleefd alleen maar een ‘spektakel’ is? Niemand pleit voor illegale migratie, het zijn de regeringen en de EU, die de legale migratie niet mogelijk maken. Meer nog, vele landen weigeren zelfs om vluchtelingen de mogelijkheid te geven om asiel aan te vragen.
Het ergste is wel dat er weinig of niets gedaan wordt om de oorzaken van de vluchtelingenstroom in te dijken. Men blijft wapens leveren aan vechtende groepen en aan dictatoriale regimes. Men doet weinig of niets aan de oplossing van de structurele problemen van armoede, oorlog, klimaat. De gevolgen zijn rampzalig. Moet men dan verbaasd zijn dat zo’n 82 miljoen vluchtelingen in de wereld op de vlucht zijn?
De meerderheid wordt opgevangen in de arme buurlanden van de vluchtelingen. België heeft elk jaar slechts zo’n 20.000 à 30.000 aanvragen van vluchtelingen voor internationale bescherming. Hiervan worden er slechts enkele duizenden erkend.
Asiel verlenen is een dure aangelegenheid, dat is waar. Maar of het uitbouwen van een Fort Europa, met grensbewaking, en andere beveiligingen zoveel goedkoper is, moet men maar eens aantonen. En wat te denken van een regering die wel geld heeft om straalvliegtuigen te kopen, die kernbommen kunnen vervoeren? Is dat een oplossing voor de vluchtelingenstromen?
Tegenstanders van een rechtvaardig en solidair asiel en vluchtelingenbeleid, proberen de voorstanders steeds af te schilderen als onverantwoordelijken die alleen hun emoties laten spelen. De wereld zou juist beter worden met politici die genoeg emoties en empathie hebben.
Sommigen gaan ervan uit dat de meerderheid van de bevolking voor een Fort Europa is met grensbewaking, snellere asielprocedure, een doeltreffender terugkeerbeleid en geen regularisaties. Politici vergeten dat men dikwijls het draagvlak krijgt dat men zelf creëert en bevordert. Bovendien ben ik zeker dat de bevolking niet afkerig zal staan tegenover een rechtvaardig en solidair asiel- en vluchtelingenbeleid, gekoppeld aan een consequente en grootschalige aanpak van de oorzaken van de vluchtelingenstromen.
Hopelijk nemen politici snel wat meer verantwoordelijkheid en zorgen dringend voor een oplossing voor de hongerstakers en de duizenden mensen zonder papieren.
Pol Van Camp is vredesactivist en gewezen hongerstaker
(10-7-2021)
