Zowel de Vlaamse als de federale regering maken binnenkort hun begroting op voor 2020. Her en der worden verschillende ballonnetjes opgelaten over de vraag waarin moet worden geïnvesteerd en – vooral –  waarop kan worden bespaard. De klassiekers: de roep naar een verdere verlaging van de loonkosten, diepgaander besparen in de sociale zekerheid, lagere vennootschapsbelastingen en investeren in de economie als zuurstof voor de bedrijven. Ik veronderstel dat je dit verhaaltje al genoeg kent.

Maar, moeten we niet vooral investeren in mensen? Het zijn toch zij die de economie maken en doen draaien? Het lijkt me dus de logica zelve dat de opbrengsten van de economie opnieuw worden geïnvesteerd in de mensen.

Werkdruk – werkgeluk 

Vanmorgen ontmoette ik Sylvie op de trein. Sylvie werkt in een modewinkel op de Antwerpse Meir. In ruil voor haar voltijds werken ontvangt zij iedere maand, netto, 1.500 euro. Sylvie werkt elke zaterdag en geregeld ook op zondag. Ze werkt ook heel flexibel in functie van leveringen aan de winkel, koopjesperiodes, feestdagen en de – soms veranderende – openingsuren van de winkel. Van een ‘vast’ werkrooster is dus weinig sprake. De combinatie arbeid/gezin/vrije tijd is zowat onbestaande. En toch, althans volgens (over)betaalde consultants, economen en politici,  zouden we niet flexibel genoeg werken. Diezelfde roeptoeters die vaak zelf nog nooit weekend- en nachtwerk hebben gedaan, maar die nu wel voorstellen uitwerken en beslissingen nemen boven de hoofden van honderden, duizenden Sylvies.

Iedere dag hoor ik dit soort verhalen. Getuigenissen van werknemers die de stijgende arbeidsdruk niet meer aankunnen. Gevolg: een toename van het aantal mensen in burn-out en langdurig zieken. Volgens mij moet (meer) werkgeluk het streefdoel zijn. Werkgevers, werknemers en overheden kunnen makkelijk samen maatregelen uitwerken die werkgeluk doen toenemen. Een win-win voor iedereen.

Langer werken – kortere werkweek

‘We moeten met z’n allen langer werken’. Hoe lang horen we dit riedeltje nu al? Deze grijsgedraaide ‘hit’ wordt al jaren op repeat gezet door mannen en vrouwen in maatpakken, vanuit hun comfortabele werkgeverszetel en/of partijzitje.

Omdat de gemiddelde leeftijd van mannen en vrouwen stijgt en om de pensioenuitgaven onder controle te houden zullen we met z’n allen langer moeten werken. Zetten we deze vaak uitgesproken oneliner in BBG-perspectief (zie kader), dan kan het niet anders dan dat de werkweek wordt ingekort. Als het wenselijk is dat de loopbaan van elke werknemer langer moet worden, dan zal er in de eerste plaats voor moeten worden gezorgd dat iedereen diezelfde loopbaan fysiek en mentaal kan volhouden. Ja, dat kan! Door de gemiddelde wekelijkse arbeidsduur in te korten. Bovendien kunnen de vrijgekomen arbeidsuren worden ingenomen door mensen die nog geen werk hebben. Twee vliegen in een klap.

Minder belastingen – meer collectieve diensten 

Steeds minder belastinginkomsten: zoiets leidt tot een afbouw van zekerheden. Maar burgers hebben wel behoefte aan zekerheden. Denken we maar aan een goede sociale bescherming, genoeg en betaalbaar openbaar vervoer, een duurzaam en sociaal klimaatbeleid, een veilige buurt, bestrijding van armoede en ga zo maar door. Als iedereen, ongeacht waarvan zijn of haar inkomen vandaan komt, evenredig belastingen betaalt, kunnen we meer collectieve diensten voorzien die zorgen voor meer bruto binnenlands geluk.

Samen werken aan meer Bruto Binnenlands Geluk waar de mensen centraal staan in plaats van de economie is dé uitdaging. Om het BBG te waarborgen is het broodnodig dat dit opgenomen wordt in onze grondrechten. Wie neemt hiervoor het initiatief?

Dominic Van Oosterwyck is vakbondsman bij het ACV.

BBP vs. BBG 

Wij creëren allemaal welvaart. Allemaal samen. Die welvaart wordt uitgedrukt in het bruto binnenlands product (BBP). Het resultaat van uw en mijn werk. ‘Het BBP moet elk jaar stijgen!’, klinkt het ieder jaar. Dat zou inderdaad goed zijn voor de economie, en dus voor de tewerkstelling. Maar hoe wordt de door ons gecreëerde welvaart verdeeld? Zouden we die verdeling niet beter meten aan de hand van een bruto binnenlands geluk (BBG)?

Het BBG is gebaseerd op 4 pijlers en 9 indicatoren. De 4 pijlers zijn duurzame en rechtvaardige sociaaleconomische ontwikkeling, goed bestuur, bescherming van het milieu en behoud en promotie van de cultuur. De 9 dimensies zijn psychologisch welzijn, gezondheid, educatie, cultuur, tijdsbesteding, goed bestuur, gemeenschapsvitaliteit, levensstandaard, ecologische diversiteit en veerkracht. Het recht op BBG zou best in onze grondwet worden verankerd. Wat spreekt jou het meest aan? Investeren in BBP of in BBG?