1) Theo Francken heeft deze ‘crisis’ zelf in de hand gewerkt
Het staat als een paal boven water dat de beschamende vertoning waarbij een deurwaarder moet aankloppen bij de staatssecretaris voor Asiel en Migratie perfect kon worden vermeden. Raar genoeg wordt dit feit volledig miskend door Francken zelf en het gros van de journalisten die geacht worden hem kritisch te bevragen.
Laten we even recapituleren wat zich precies heeft afgespeeld tussen de advocate van de Syrische familie die een visum aanvroeg, de Dienst Vreemdelingenzaken en de Raad van Vreemdelingenbetwistingen.
In een eerste fase vroeg de familie een humanitair visum aan. De Dienst Vreemdelingenzaken weigerde dit visum. De advocate vond dat de motivatie voor de weigering op onwettige wijze gemotiveerd was en de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen volgde de advocate in die redenering. De Dienst Vreemdelingenzaken had inderdaad haar juridische huiswerk niet gemaakt en werd gevraagd om die beslissing sluitend te motiveren.
Wat doet de Dienst Vreemdelingenzaken: exact dezelfde motivering indienen. Dat is, op z’n zachtst gezegd, vreemd en kan je moeilijk anders interpreteren dan manifeste onwil vanuit de Dienst Vreemdelingenzaken.
Net omdat de Dienst Vreemdelingenzaken maar geen wettelijk sluitende motivering wou aanbrengen, oordeelde de Raad van Vreemdelingenbetwistingen in een ondertussen derde arrest dat de Dienst Vreemdelingenzaken toch maar een visum moest afleveren voor de Syrische familie. Francken weigerde dat te doen, met de gekende gevolgen.
De vraag is: waarom werkte Dienst Vreemdelingenzaken tegen? Welk belang speelt hier? Gaat het om een slecht functionerende dienst? Of is de ware inzet politiek? Wil Francken de mogelijkheid tot het aanvragen van humanitaire visa inperken, en moet deze (gecreëerde) crisis als voorwendsel dienen?
Of is het nog banaler? Gebruikt Francken deze (gecreëerde) crisis om zichzelf in de schijnwerpers te plaatsen? Het valt in ieder geval op dat Francken via zijn sociale mediakanalen zichzelf een slachtofferrol aanmeet en een haast persoonlijke campagne rond de hele kwestie heeft opgezet.
Hij riep zijn Facebook-volgers zelfs op om een banner #ikbenTheo te delen (naar analogie van de vele #Jesuis…-campagnes). Even later schrijft hij op zijn eigen Facebook-pagina ‘Dwangsom of niet, we werken voort…’. Francken lijkt er met volle teugen van te genieten dat hij een oorlogje uitvecht met de juridische macht.
2) Als het over humanitaire visa en de strijd tegen mensensmokkel gaat is Francken inconsequent
Een humanitair visum verkrijgen is niet hetzelfde als asiel verkrijgen. Een humanitair visum geeft je het tijdelijk recht om op Belgisch grondgebied te verblijven, vervolgens kan de betrokkene dan een asielaanvraag indienen. Het humanitaire visum is één van de weinige manieren waarop vluchtelingen op een veilige en legale wijze ons land kunnen bereiken en stelt hen in staat om de gammele bootjes van mensensmokkelaars te vermijden.
In 2015 werden 843 humanitaire visa om humanitaire redenen afgeleverd. 843 personen konden dus op een legale wijze België binnenkomen en vervolgens asiel aanvragen. Dat zijn 843 mensen die niet in handen vielen van smokkelaars en 843 keer gemiste inkomsten voor smokkelaars.
Myria, het federaal migratiecentrum is formeel: humanitaire visa zijn “een doeltreffend middel om het gras voor de voeten van mensensmokkelaars weg te maaien.” Maar daarvan ligt Francken duidelijk niet wakker. Het doel is om te kunnen pronken met een gespierd beleid. En dat kan door aan te tonen dat het aantal mensen dat asiel verkrijgt, drastisch daalt.
Enige consequentie is Francken echter vreemd. Het toekennen van humanitaire visa is iets waar de staatssecretaris maar al te graag mee pronkt als het hem uitkomt. In juli 2015 verleende Francken een humanitair visum aan 244 christenen uit Aleppo. Daar pakte Francken toen breed mee uit. Het toekennen van exact hetzelfde type visum aan één Syrisch gezin is nu plots een levensgroot probleem voor Francken.
3) Francken dient zijn eigen, particulier belang en dat gaat ten koste van het algemeen belang
In zijn commentaarstuk in het Laatste Nieuws van 2 november 2016 maakt José Masschelin het wel erg bont. Hij schrijft: “Francken heeft ook onomstotelijk gelijk door te stellen dat hij het maatschappelijk belang moet dienen en niet dat van vier individuen uit een weliswaar belegerde Syrische stad, hoe dramatisch ook”.
Theo Francken als de koene ridder van het algemeen belang? Nee, toch niet. Wat Francken in werkelijkheid doet is zijn eigen particulier belang en dat van zijn achterban uitspelen tegenover de rechtstaat. De kern van de rechtstaat bestaat erin dat burgers en overheden zich dienen te houden aan democratisch tot stand gekomen wetten, besluiten, vonnissen en procedures.
Misschien moeten we nog even in herinnering brengen dat Francken arresten zomaar naast zich neerlegt en dwangsommen weigert te betalen. Probeer dat maar eens als gewone burger. Francken doet op dit moment alsof hij boven de wet staat en het is zeer de vraag of hij daarmee uiteindelijk zal wegraken.
Maar Francken heeft toch het recht om in beroep te gaan tegen de arresten van de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen? Die tegenwerping was onder meer te horen in het VRT-journaal.
Francken heeft het recht om in beroep te gaan. Dat klopt uiteraard, maar een beroepsprocedure aanspannen is niet opschortend. Dat wil zeggen dat Francken de uitspraken van de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen niet kan negeren en wettelijk gezien moet uitvoeren. Of er al dan niet een beroepsprocedure wordt opgezet staat daar los van.