Activisme – Youssef Kobo
‘Optimism is a moral duty’

Met dit citaat zou hij straks dit interview afsluiten; maar eerst blikt Youssef Kobo kritisch op de samenleving van vandaag. Hij is activist, rechtenstudent aan de VUB en bestuurslid bij KifKif, een interculturele beweging die strijdt voor gelijkheid en tegen racisme: ‘Er is een grote nood aan een degelijk maatschappelijk debat om de ongelijkheid en de discriminatie ten gronde aan te pakken.’

‘In dit klimaat kunnen we geen vooruitgang boeken: op gebied van discriminatie, achterstelling van minderheden, armoede en ongelijkheid moet een degelijk maatschappelijk debat gebeuren en met het huidig politiek beleid is daarvoor weinig of geen ruimte. Zo eenvoudig is het. Er zou nog heel wat moeten veranderen, er is nog veel werk aan de winkel.’
Eerst moet de politiek ten gronde veranderen?
‘Abslotuut, we kunnen niet anders.’
Zijn er dan helemaal geen partijen die verandering kunnen brengen?
‘Er wordt bij sommige partijen – CD&V, SPa, Groen, Pvda – wel met streefcijfers gewerkt, maar daar blijft het bij. Ik ben daar niet van overtuigd: je moet ook zien wat die partijen de afgelopen jaren, decennia zelfs, hebben uitgevoerd op het vlak van bestrijding van ongelijkheid, discriminatie en armoede. En dan zie je daar helemaal niets van. In tijden van verkiezing passen ze hun programma natuurlijk wat aan, afhankelijk van naar welke groep ze zich richten: als eender welke partij gaat praten over ondernemerschap, hebben ze het over positief ondernemerschap, lastenverlaging enz. en als ze praten voor een groep minderheden dan zeggen ze ongelijkheid en discriminatie te gaan aanpakken, maar er is geen vooruitgang. 
Wat vooral ontbreekt is een maatschappelijke draagvlak om dat probleem aan te kaarten. En zeker als je kijkt naar de reacties van de vox populi, is de reactie ronduit negatief.’
Wat bedoel je daarmee, dat er geen draagvlak is?
‘De modale burger staat negatief tegenover ingrijpende maatregelen, zoals het afschaffen van het hoofddoekenverbod, om de disriminatie op de arbeids- en huisvestingsmarkt aan te pakken. We hebben nog een lange weg af te leggen. Op momenten zetten we zelfs een stap achteruit!’
Hoe kan dat maatschappelijk draagvlak groter worden?
‘Er zijn daarin twee belangrijke actoren, die daarin veel verandering kunnen in brengen: enerzijds de media, anderzijds de politiek, omdat deze twee actoren het maatschappelijk debat aanzwengelen.
Er is het discours over rechten en plichten en het neutraliteitsdebat: voor mij zijn dat twee politieke instrumenten om discriminatie verder te bewerkstellingen i.p.v. het tegen te gaan.
De vrijheid van burgers blijft daarin beknot, bv. in het hoofddoekenverbod. Stel je voor dat morgen politici in het parlement bespreken of een vrouw in minirok de publieke ruimte al dan niet mag betreden of achter het loket van een openbare functie mag staan.
De media, dat is nog een ander verhaal: het grote probleem in Vlaanderen is dat er te weinig gekleurde mensen op de redacties werken. Redacties zijn vooral blank, met journalisten uit de middenklasse en die ook schrijven voor een middenklasse: zij willen niet te veel gaan botsen met de opvattingen van het publiek waarover ze schrijven. Dus zal je in de media niet veel tegengestelde meningen terugvinden.
Vanuit hun commercieel perspectief – media moeten verkopen – willen sommige redacties wel diversifiëren om zich aan te passen aan de demografische veranderingen van de maatschappij, maar ze doen niet veel moeite.’ 
Dat is ook wat Bleri Lleshi (activist en auteur van o.a. De neoliberale strafstaat (uitg. EPO), red.) zegt: het debat wordt gevoerd door het foute soort mensen: blanke, hoogopgeleide mensen uit de middenklasse.
‘Absoluut. Er wordt vaak gesproken óver minderheden, maar niet bij minderheden. Probeer je ‘s voor te stellen dat er morgen in Terzake een debat is over de vakbonden, maar men laat daarbij niemand van de vakbonden aan het woord. Dat is onvoorstelbaar. Maar bij minderheden gebeurt dat dus al jaren, al decennia. Ze hebben het over die mensen, maar ze gaan de dialoog niet aan. Dat is werkelijk schandalig.
Als je de integratiemonitor van minister Bourgeois bekijkt, blijkt daaruit dat een op twee Vlamingen wantrouwig staat tegenover minderheden. Uit onderzoeken is verder gebleken dat het net die mensen zijn die nooit contact hebben met minderheden, die daar wantrouwig tegenover staan! Dus waar halen die mensen hun informatie over de minderheden? Uit de media, die een negatief beeld geven van de minderheden.
De beeldvorming is cruciaal in onze samenleving. Die staat negatief tegenover minderheden. Zo zal je bijvoorbeeld de woorden ‘fundamentalistisch,’ ‘radicaal’ en ‘extremistisch’ enkel terugvinden in berichtgeving over moslims. Ik heb die woorden nog nooit gelezen of gehoord bij berichtgeving over christenen of orthodoxen. Door de kracht van de herhaling in de media worden die begrippen ook geïnternaliseerd door die groepen zelf! Ook moslims gaan mee in dat verhaal en zich de vraag stellen ‘we zitten met een probleem in onze gemeenschap’.
‘Als volgende week moslimjongeren in Antwerpen iets fout doen, zorgt dat in de mainstreammedia voor minstens drie weken overbelichting van die feiten, met debatten die dan gevoerd worden over ‘waar gaan we heen met onze multiculturele samenleving?’. 
Daarentegen staat dan dat als er betogingen en rellen zijn in Vlaanderen, er helemaal niet wordt gewezen naar religieuze of culturele achtergrond van de relschoppers; die mensen vormen geen gevaar, want ze maken deel uit van de dominante meerderheid. Dat heten dan ongeregeldheden. Terwijl er bij eender welk feit met moslimjongeren meteen gesproken wordt over rellen, met de bijhorende mediaheisa waarbij politici zich maar al te graag voor de camera werpen en zware maatregelen eisen.
Er is dus een enorme ongelijkheid in de beoordeling.
Datzelfde geldt voor berichten over het gevaar voor terrorisme: als ergens in de wereld een moslim zich opblaast, dan is dat terrorisme – terecht –, maar als een nietmoslim dat doet dan is dat een eenzame gek, een zonderling. Onlangs met die jongeman die de VRT wilde opblazen, had men het er over dat hij eigenlijk een briljant student is, maar een beetje zonderling; maar er wordt niet gesteld dat het terrorisme zou zijn, helemaal niet. En met die jonge moslim die in januari een boodschap op zijn Facebook zette waarin hij opriep om beter niet  nieuwjaar te vieren op de Grote Markt, koppen alle media meteen ‘Terroristen dreigen met aanslagen’. Ook Breivik is – volgens die stelling – een eenzame gek, maar zeker geen terrorist.’

KifKif
‘Deze week ontmoette ik Bear Grills (Rachid Abourig (36), alias ‘Bear Grills van Aantwaarpe’ is een hit op sociale media, red.), na een interview bij Terzake. Dat is een heel sympathieke, bescheiden man. Maar zijn oproep om blanco te gaan stemmen, is een onbezonnen boodschap. Met organisaties zoals KifKif proberen we jongeren met een allochtone achtergrond bewust te maken van wat er speelt in de wereld, hoe ze kunnen deelnemen aan het maatschappelijk debat, met de nodige dosis zelfkritiek. Wat Rachid doet met zijn videoboodschap is net de jongeren depolitiseren. Politiseren van jongeren is een werk van lange adem. Het omgekeerde is gebeurd in een vingerknip. Met zijn oproep om niet te gaan stemmen, cultiveert hij apathie.
Kan zo’n actie zoals die van Rachid, waarbij hij allochtone jongeren wil aanspreken, het verschil maken?

‘Het is knap hoe hij via sociale media veel jongeren van de allochtone gemeenschap kan bereiken, maar een goede begeleiding ontbreekt. 

Een blanco stem, zeker vanuit die groepen, is voor politici een geschenk uit de hemel, omdat zij op die manier geen rekening moeten houden met die groep mensen. Alle politiekers uit het hele politiek spectrum redeneren op dezelfde manier: ze richten het beleid van hun politieke partij deels op de ideologie van de partij, maar vooral op de vraag ‘waarmee halen we onze meeste stemmen?’. Het werk van hun studiediensten is na te kijken welke groep mensen ze nog moeten overtuigen om voor hun partij te stemmen en met welke maatregelen ze dat kunnen bereiken? Als allochtone jongeren blanco stemmen dan hoeven politici met hen geen rekening te houden.’

In België
‘De toestand is dramatisch: gezaghebbende internationale organisaties duiden ons voortdurend op rapporten waaruit blijkt dat er een structurele discriminatie en achterstelling is van minderheden in België: zowel wat betreft de schoolachterstand en discriminatie in huisvesting en tewerkstelling. Verschillende factoren blijven dat in de hand werken, zoals de onwetendheid en het ontbreken van de erkenning van het probleem. 

Een schrijnend voorbeeld daarvan is een schepen van diversiteit in de tweede grootste stad van België (Liesbeth Homans, red.) die openlijk stelt dat ‘racisme relatief is’! In een stad waar de helft van de jongeren een migratieachtergrond heeft! En die stelling bevestigt ze nog ‘s in Knack. Zij minimaliseert en marginaliseert het bestaan van discriminatie.

We doen niets aan die ongelijkheid, ondanks dat in elk rapport opnieuw wordt bevestigd door vooraanstaande organisaties zoals Verenigde Naties, Amnesty International, Europese Unie, Oeso: allen bevestigen keer op keer de structurele discriminatie en achterstelling van minderheden in ons land. En er gebeurt verder niets mee!’.
Wat kunnen organisaties zoals KifKif daarin betekenen?
‘Met KifKif houden we de vinger aan de pols. Maar dat is een te kleine organisatie om veel verandering te kunnen brengen. KifKif telt een drietal werknemers en de rest van de medewerkers zijn, zoals ikzelf, vrijwilliger.

Als samenleving moeten we nu starten met te investeren in jongeren, i.p.v. die hele generatie jongeren met allochtone achtergrond te negeren. We vergeten vaak dat we allemaal in dezelfde schuit zitten: de vergrijzing hangt ons als een zwaard van Damocles boven het hoofd. Er komen steeds meer gepensioneerden en dan wordt een hele generatie jongeren nog uitgerangeerd. Onbegrijpelijk.

Bij veel jongeren met allochtone achtergrond kan je een houding van onverschilligheid zien: ze zijn het beu, omdat ze al van jongs af aan gediscrimineerd worden. Men verwacht niets van die jongeren, ze worden genegeerd. Integendeel worden ze vaak onderworpen aan politiecontroles zonder aanwijsbare reden. Dat werkt enorm in op die jongeren, zeker als ze merken dat hun Vlaamse vrienden dat niet hoeven te ondergaan.

Als moslim word je constant neergesabeld. Je zou de nieuwsberichten ook ‘s moeten lezen vanuit het standpunt van de minderheden en dan kan je daar heel ander beeld over krijgen.

Wat nu gebeurt is dat we door die houding van discriminatie een hele generatie weggooien en we gaan daar allemaal de prijs voor betalen.’ 
Ondanks dat blijf je al wat er gebeurt op vlak van ongelijkheid en discriminatie op de voet volgen en erover berichten in kranten en tijdschriften. Je lijkt er zelfs heel positief over…
‘Optimism is a moral duty maar zoals ik al zei: er is nog veel werk, nog heel veel werk.’
Dankuwel voor dit gesprek. (tekst en foto’s © Wim Schrever)

Bron: www.giesbaergskekoleurengazette.be