Samenlevingsopbouw organiseert maatschappelijk kwetsbare groepen. Samen met hen pakken buurtwerkers en opbouwwerkers gemeenschappelijke problemen aan die te maken hebben met grondrechten of met de leefbaarheid in hun buurt, stad, dorp of streek. De focus ligt op de verbetering van de kwaliteit van het leven en het samenleven. Samenlevingsopbouw werkt aan een beleid dat afgestemd is op de noden en behoeften van maatschappelijk kwetsbare groepen.

In heel Vlaanderen en Brussel telde Samenlevingsopbouw eind 2013 260 werknemers. Hiervan hebben 170 werknemers een vast contract[1], 85 werknemers werden gefinancierd via lokale convenanten en een 10-tal via projectfinanciering allerhande.

Dus voor bijna 40 % van haar normale werking is Samenlevingsopbouw aangewezen op tijdelijke financiering. Die tijdelijke financiering staat onder druk.  In 2014 telt Samenlevingsopbouw bijna 15 werknemers minder.  17 % van de tewerkstelling binnen lokale convenanten ging verloren.

Onzeker beleidskader …

Het geoormerkte geld waarmee de Vlaamse Overheid steden en gemeentes financierde om beleid te ontwikkelen met maatschappelijk kwetsbare groepen, maakte de jongste decennia plaats voor een versterkte lokale autonomie. Een beleidskeuze die niet zonder gevolg blijft.

• Het VFIK^[2] (1990) en het SIF^[3](1996) boden garanties dat Vlaamse middelen lokaal werden ingezet voor sociaal beleid. Het SIF ging op in het gemeente- en stedenfonds en het decreet lokaal sociaal beleid (2004). De Vlaamse middelen verschoven naar de gemeentes.

•  Het decreet “Lokaal sociaal beleid” bood nog het kader voor een inbreng en participatie van de lokale welzijnssector en maatschappelijk kwetsbare groepen. Maar vanaf  2014 moeten gemeenten een meerjarenplan maken en vervalt het Lokaal sociaal beleidsplan. Samenlevingsopbouw hangt vanaf 2014 voor haar lokale convenanten volledig af van lokale keuzes. Ook aan de provincies ontneemt het Vlaams Beleidsniveau middelen en mogelijkheden tot het ontwikkelen en ondersteunen van sociaal beleid.

• De meerjarenplanning dwingt gemeentes en provincies in een strikt financieringskader. Samen met de onzekere financiële positie van de gemeentes dringen besparingen zich op, waar sociale organisaties, zoals Samenlevingsopbouw, het slachtoffer van zijn.

•  De juridische grond voor gebruikelijke langdurige lokale convenanten van 6 jaar lijkt weg te smelten door onduidelijkheid over Europese regels over openbare aanbestedingen. 

… blijft niet zonder gevolg

17 arbeidsplaatsen gingen er verloren,  2,5  kwamen erbij.

• Bij Samenlevingsopbouw Antwerpen Stad zijn 6,5 jobs minder

• Bij Samenlevingsopbouw Antwerpen provincie zijn er 3 jobs minder

•  Bij Samenlevingsopbouw Oost-Vlaanderen is er 1 job minder

•  Bij Samenlevingsopbouw West-Vlaanderen zijn er 3 jobs minder

•  Bij RISO-Vlaams Brabant is 1  job minder.

• Bij RIMO Limburg en Samenlevingsopbouw Gent en Brussel blijken er geen jobs verloren te gaan.

Van de 72 werknemers die nog tewerkgesteld zijn binnen lokale convenanten wordt minstens de helft geconfronteerd met een convenant van slechts één jaar die jaarlijks verlengd moet worden. Met welk perspectief bouwen deze werknemers een duurzame relatie met hun doelgroep op? Welke zekerheid hebben deze werknemers over hun job volgend jaar? 6 jarige convenanten zijn sowieso de uitzondering. De meerjarige convenanten die overblijven beperken zich tot 2 of 3 jaar.

Dit creëert veel onzekerheid. De werknemers van de sector Samenlevingsopbouw maken zich grote zorgen over de globale tewerkstelling in de sector. Welke besparingsplannen op sociaal beleid zou de nieuwe Vlaamse Regering in petto hebben?

Nood aan Vlaams en Sociaal Beleid

Samenlevingsopbouw bereikt en verenigt maatschappelijk kwetsbare groepen. Samen met hen, organisaties en overheden slaagt Samenlevingsopbouw erin doeltreffende beleidsmaatregelen uit te werken voor een sterk Sociaal beleid. Om deze opdracht ook in toekomst op een effectieve manier te kunnen opnemen, vragen wij dat :

• Elke Gemeente in Vlaanderen en Brussel blijft investeren in Sociaal Beleid en haar maatschappelijk kwetsbare inwoners niet in de kou laat staan. Op sociaal beleid wordt niet bespaard.

• Een gegarandeerd deel van het gemeentefonds moet naar Lokaal Sociaal Beleid gaan, zoals gebeurd is bij het Sociaal Impulsfonds.

•  De Vlaamse Regering stopt met het uitschrijven van projectsubsidies voor de inzet van personeel en voegt deze middelen toe aan de basissubsidiëring van de Vlaamse Welzijnssector. Zonder gevolgen voor de begroting wordt de decretale financiering zo versterkt.

•   De wetgeving op openbare aanbesteding mag niet gelden voor convenanten die sociale organisaties sluiten met lokale besturen.

•  Als recept tegen de crisis investeert de volgende Vlaamse Regering in haar Welzijnssector. We vragen hier vooral aandacht voor de basissubsidiëring  van de sector Samenlevingsopbouw.

Syndicale Afvaardiging Samenlevingsopbouw: Ali El Moussaoui, Bart Vandormael, Ellen Dries, Erik Van Leuven, Karen Declercq, Kim Tops, Lien Gijbels, Patrice De Meyer, Stefaan Viaene, Steven Rommel, Tineke Decroos en Veerle Beernaert, Secretarissen: Laurette Muylaert (acod), Stef Doise (lbc-nvk) en Evert Persoon (bbtk).

[1] : 140 door de Vlaamse Overheid en 30 via de tewerkstellingsmaatregelen: Gesubsidieere contracturelen en  Sociale Maribel

[2] : Vlaams Fonds Voor Integratie Van Kansarmen

[3] : Sociaal Impulsfonds