Annelies Maertens (foto: Jonas Vincken).
Interview, Nieuws, Samenleving, België, Werkloosheid, VDAB, RVA, Werkzoekenden, Jeugdwerkloosheid, Werkzoekende, Annelies Maertens -

Werkloos: weerloos, waardeloos? Het verhaal van Annelies Maertens

DeWereldMorgen.be brengt deze week zes portretten van werkloze mensen. Het leven door de ogen van wie geen werk heeft of vindt. Vandaag het verhaal van Annelies Maertens. "Steeds is er wel iemand die én een hoger diploma én ervaring blijkt te hebben. Dat komt ook omdat er ook veel minder jobs zijn, en veel meer kandidaten."

woensdag 16 oktober 2013 09:33
Spread the love

Annelies Maertens (32)

“Nu voel ik me opnieuw energiek. Hoewel ik nog steeds geen werk heb, zie ik het positief in, ik ben uit het donkere dal geklommen. Ik weet wat ik kan, ik heb superveel ervaring, alleen heb ik dat verdomde diploma niet. Nog niet.”

Annelies Maertens lijkt uit een reclamespotje voor tandpasta gestapt: ze lacht de hele tijd. Zelfs wanneer ze vertelt over haar map vol sollicitatiebrieven en de teleurstellende gesprekken met de VDAB, doet ze dat vrolijk. Misschien omdat ze geen zin heeft om zielig te zijn. Dat is ze allerminst.

In 2011 werkte Maertens bij het agro-industriële bedrijf Cargill, waar ze opleidingscoördinator voor Europa, Midden-Oosten en Afrika was. In september van dat jaar maakt ze promotie voor een wereldwijde functie: ze krijgt er een heleboel verantwoordelijkheden bij én een loonsverhoging.

Ze werkt er op dat moment vijf jaar en is gestaag opgeklommen binnen het bedrijf. Op je dertigste een internationale functie hebben bij een multinational: Maertens beseft dat ze het goed getroffen heeft. In haar geval is dat immers niet zo evident: ze heeft geen hoger diploma. Maar dan loopt alles mis.

Ervaring primeert

“Op de middelbare school zat ik in de technische studierichting handel. Ik wist eigenlijk niet zo goed wat ik precies wilde doen later, en volgde daarna een specialisatiejaar administratie voor vrije beroepen. Na mijn ervaring als juridisch secretaresse vond ik een tijdelijke job bij de Boerenbond, waar ik de reclameadvertenties in de verschillende ledenbladen moest coördineren.”

“Ik kende niks van koeien of landbouw (ze lacht heel hard), maar ik vond het fijn er over te leren en die commerciële functie vond ik best interessant. Na die vervangingsopdracht ben ik bij computerbedrijf Hewlett-Packard terechtgekomen als opleidingscoördinator.”

“Ook dat had ik nog nooit gedaan en ik kende niets van de IT-wereld, maar ik mocht wel beginnen. Ze geloofden in mij, ze gaven mij de kans om te leren en te groeien binnen het bedrijf. Ik denk dat het wel duidelijk was dat ik echt graag wilde bijleren en dat ik een harde werker ben.”

“Ik toonde motivatie en belangstelling, dat was voor hen belangrijker dan een diploma. Ik ben er vier jaar gebleven, heb er superveel geleerd: ook taalvaardigheid, want een groot deel van de communicatie verliep in het Engels. Ik ben het bedrijf heel dankbaar voor de kansen die ik er kreeg.”

“Maar door herstructureringen – het opleidingsgedeelte werd uitbesteed aan India – moest ik vertrekken. Via een outsourcingkantoor kon ik terug bij Hewlett-Packard terecht waar ik een HR-functie kreeg. Bijzonder, want ik had geen specifieke ervaring en heb geen hoger diploma. Mijn ervaring binnen het bedrijf bleek belangrijker.”

In 2006 kon Annelies uiteindelijk bij Cargill beginnen, ze werd opnieuw opleidingscoördinator. Bij haar vorige baan had ze wel gemerkt dat HRM haar echt interesseerde, dus besluit ze zich erin te gaan verdiepen.

“Ik moest voor Hewlett-Packard sowieso veel zelf opzoeken over arbeidsrecht en dat soort dingen, maar ik wilde mijn kennis toch graag op papier hebben. Je weet maar nooit. Ik besloot een graduaat personeelswerk te volgen aan de hogeschool, mijn werkgever vond dat ook prima. Ik heb die studie altijd gecombineerd met voltijds werken: ’s avonds werkte ik langer door en ook in het weekend. Op die manier lukte het wel.”

De crisis slaat toe

In september 2011 krijgt Annelies promotie. Er wordt een nieuw team opgestart en er beginnen nieuwe projecten te lopen. En dan, amper drie maanden later, slaat de crisis toe: massale afvloeiingen volgen en ook Annelies moet vertrekken.

“Dat had ik niet zien aankomen, nee. Ineens: bam! Alles weg. Dat was niet zo’n fijne kerst dat jaar. Maar goed, ik had intussen heel wat ervaring en ik heb steeds makkelijk werk gevonden: ik raakte niet in paniek. Ik ben gewoon beginnen te solliciteren bij andere bedrijven. Dat lukt me makkelijk, dacht ik. Maar dat dacht ik dus verkeerd.”

Meer dan één jaar is Annelies nu werkloos. Ze heeft inmiddels twee dikke mappen met sollicitatiebrieven, die ze afwijzing na afwijzing print en netjes bijhoudt om aan te tonen bij de VDAB, of wie het maar wil, dat ze echt niet stilzit. Wat ironisch is, is dat ze telkens weer wordt afgewezen omdat ze niet het juiste diploma blijkt te hebben.

Het graduaatsdiploma waar ze zo hard voor gewerkt heeft, is net een trapje lager dan een bachelordiploma en dat blijkt nu het struikelblok.

“Vroeger was het voldoende dat ik motivatie en drive toonde”, zegt Annelies, “nu, ondanks al mijn ervaring én mijn focus op die graduaatsopleiding, blijkt het diploma een probleem te zijn. Steeds is er wel iemand die én een hoger diploma én ervaring blijkt te hebben. Dat komt ook omdat er ook veel minder jobs zijn, en veel meer kandidaten. De verhouding is helemaal scheefgetrokken. Alleen de allersterksten maken dan nog een kans.”

De mallemolen van de zoektocht naar werk

Terug naar 2011. Exit Cargill dus en wat volgt is een outplacementprocedure. Ondanks dat het bedrijf het ontslag netjes en menselijk afhandelt, blijkt die outplacement niet zo veel voor te stellen. Het levert alleszins niets op. Dan begint de mallemolen met VDAB en RVA.

“Na zes maanden kreeg ik een brief van de VDAB: ‘kom kennismaken met ons’. Zes maanden werk zoeken, was sowieso al veel langer dan ik aanvankelijk had gedacht, dus natuurlijk ging ik in op die uitnodiging. Ik besefte dat ik best wel wat hulp kon gebruiken. Die ‘kennismaking’ met de VDAB vond plaats in een soort auditorium. Het was heel onpersoonlijk en alle dingen die er verteld werden, wist ik al: hoe de website in elkaar zit en dat soort dingen.”

“Wat me wel interessant leek, was een zogenaamde IBO: een individuele beroepsopleiding; er werd tijdens die presentatie nogal hard op gehamerd. Ik ben een hele tijd bezig geweest met uitzoeken wat zo’n IBO juist inhield, maar het bleek voornamelijk om technische opleidingen te gaan. Compleet nutteloos voor mij dus.”

Toen kwam er een uitnodiging voor een jobbeurs. “Als werkzoekende moet je daar verplicht op in gaan, maar ik zag dat wel zitten. Ik had immers echt al alles geprobeerd, op vacatures gereageerd, spontaan gesolliciteerd, naar uitzendkantoren gegaan, alles.”

“Maar dat bleek een tegenvaller. Het was er ten eerste klein, een gang eigenlijk, meer niet. Plus, er waren alleen maar arbeidersvacatures. Poetsen, magazijnier, dat soort dingen. Maar goed, ik was daar nu eenmaal, dus ik vroeg aan een paar standjes of ze ook vacatures hadden voor bedienden. Iets administratiefs, of HRM, … maar er was he-le-maal niets.”

Te imposant cv

Annelies moet er om lachen, maar zegt ze, eigenlijk was het om te huilen. “Er was ook een standje van de VDAB waar je je cv kon laten checken”, vervolgt ze. “Laat ik dat maar doen, dacht ik, misschien is er wel iets mis met mijn cv. Toen kreeg ik heel merkwaardig advies. ‘Misschien moet je je cv wat minder imposant maken’, zei die consulente. ‘Te imposant, dat schrikt af.’” Annelies schiet in een lach: “Zoiets had ik nog nooit gehoord. Gewoon te gek voor woorden.”

Dan beginnen de RVA-controles waarbij Annelies, zoals dat de gewoonte is, wordt uitgenodigd om te laten zien welke stappen ze al heeft ondernomen om werk te zoeken. Die twee dikke mappen vol sollicitatiebrieven heeft ze bij zich: alles netjes afgeprint en in een map gestopt. “Op een USB-stick mag je dat namelijk niet meebrengen”, zegt Annelies en ze schiet weer in een lach.

“Ik legde een aantal versies van mijn cv op tafel. Ik had al zoveel verschillende adviezen gekregen, ik wilde van die consulent wel eens horen welk cv nu eigenlijk het beste was. Ik wilde weten: wat kan ik nog meer doen dan wat ik nu doe? Maar die consulente keek naar mijn dossier en haalde verontschuldigend haar schouders op.”

“Ze gaf zelf toe dat er voor mensen met mijn profiel niet echt een begeleidingsscenario bestaat. En dat van die jobbeurs, tja, zij moeten ook maar gewoon hun quota halen.”

Regels zijn regels

“Van de bijblijfconsulenten bij het ABVV heb ik wel veel steun gehad. In augustus was ik een jaar werkloos, de consulente raadde me aan om bij de RVA een vrijstelling te vragen om een nieuwe opleiding te volgen. Voor een bachelordiploma dit keer. Ik besloot een bachelor office management te gaan volgen: management assistente is een knelpuntberoep, dus dat leek me een goede keuze. ‘Honderd procent werkzekerheid’, stond er in de brochure.”

“Vier weken moest ik wachten voor ik antwoord kreeg. Vlak voordat het academiejaar begon – ik had me al moeten inschrijven – kreeg ik eindelijk een brief terug. Mijn aanvraag werd geweigerd. Omdat ik al een diploma heb en het niet bewezen is dat ik daarmee geen werk kan vinden.”

Annelies schudt haar hoofd. “Maar ik bén al meer dan één jaar werkloos!”

“Wat ik zo erg vind aan die RVA, is dat ze gewoon een onpersoonlijke brief sturen en daarmee is de kous af. Ik had een sterke motivatiebrief geschreven én een heel dossier over alle voordelen van de studie en mijn situatie toegevoegd. Waarom vragen ze mij dan niet op een gesprek?”

“Waarom kan ik mijn verhaal niet komen doen? Ach ja, als ik niet akkoord ga, kan ik naar de arbeidsrechtbank gaan. Maar hoe lang gaat dat proces weer duren … dat zie ik niet zitten.”

Begrip raakt op

“Ik heb me een tijd heel slecht gevoeld. De eerste maanden bellen je ex-collega’s nog om te vragen hoe het met je gaat, maar dat gaat voorbij. In het begin heeft iedereen sympathie. Maar naarmate de maanden voorbijgaan, begint het begrip te verdwijnen. Er vallen mensen weg, zelfs mensen die heel dicht bij je staan.”

“Ik had al zeven jaar een relatie, maar hij verloor zijn begrip, maakte steeds meer opmerkingen over mijn situatie. Ik kreeg steeds meer het gevoel dat er geen respect meer was. Sinds een week ben ik weer vrijgezel. Het ging niet langer zo.”

Ik ben geen loser

“Ik heb ook nieuwe contacten gemaakt hoor. Via Linked-In bijvoorbeeld heb ik andere mensen ontmoet die ook niet aan werk raken. We steunen elkaar en geven elkaar het gevoel niet alleen te zijn. Praten doet goed. Zij raadden me aan om structuur te brengen in mijn dag: in de voormiddag solliciteren en in de namiddag ontspannen.”

“Ik wilde dat eerst niet, ik kon het gewoon niet, voelde mij ‘een luie werkloze’, een profiteur. Maar ik heb het toch geleerd, het heeft geen zin om de hele dag binnen te blijven. Momenteel voel ik me weer veel beter. Ik heb weer zin om er tegenaan te gaan.”

“Ik heb me ingeschreven in een kunstacademie. Die mensen vragen me niet voortdurend of ik al werk heb, alsof dat mijn identiteit bepaalt. Daar vragen ze me bijvoorbeeld: hoe voel je je? Dat is fijn, ik hoef me er niet constant te bewijzen dat ik géén loser ben.”

“Ik ben nu ook beginnen te sporten: Braziliaanse jiu jitsu, da’s goed om me af te reageren! Het doet goed om af en toe in een andere omgeving te zijn, vol nieuwe impulsen. Ik wil niet de hele tijd thuis zitten. Daar raak je geïsoleerd van en dat maakt alles alleen maar erger. Nee, ik voel dat er iets gaat veranderen. Dat er iets goeds gaat gebeuren.”

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!