De jaarlijkse Sinksenfoor in ‘de grootstad’ Antwerpen doet de dorpskermis alle eer aan. Nog voor dit traditionele volksfeest begin mei van start kan gaan is het ‘ambras’ op het Zuid en verder. Reeds veertig jaar staat de foor daar op de Gedempte Zuiderdokken. Het evenement dat haar oorsprong heeft in de 13° eeuw wordt nu langs alle kanten bedreigd.
Hier begon de ‘zuivering’
Deze volkswijk rond de vroegere Vismarkt evolueerde de voorbije decennia tot een ‘chi-chi’ buurt met onbetaalbare appartementen, lofts, dure restaurants, een brutale horeca, dancings en toch nog heel wat resterende sociale woningen van Woonhaven. Ik betrek als geluksvogel zo’n zeldzaam betaalbaar appartement ‘met zicht op ’t Scheld’, honderd meter van die verwoeste, ooit unieke dokken in het centrum van de stad. Het Zuid was in 1967 één van de eerste stadswijken waar de ‘verpaupering’ bestreden werd door het er wonende ‘gepeupel’ uit te roken. Ook toen was ik één van de bewoners die opkraste om een mensenleven later terug op te duiken in een wijk waar het ooit levendige sociaal leven vakkundig kapot gemaakt werd.
De dokken werden een stenen woestijn, een immense auto inbraakonveilige parking. Het Zuid moest en zou ‘bruisen’, volgestort met duur beton en een duur ogend veel meer dan gemiddeld verdienend volkje. Huren op de privémarkt is onbetaalbaar, nieuwe, voldoende sociale woningen zijn onvindbaar. Het ‘opkuisen’ van de stad van arm of minder verdienend gebroed begon hier. De ‘chi-chi’ nam na die zuivering de macht over. ’t Stad was nooit meer van iedereen.
Dit was een politiek gepromoot door vorige burgemeesters als Bob Cools, Leona Detiége en Patrick Janssens (allen ‘socialisten’), de laatste werkt na zijn doortocht in de politiek aan een doctoraat over … stadsontwikkeling. Bart De Wever overgiet dat nu met een racistische saus en noemt zich bezorgd over de toekomst van Antwerpen. Er zijn grote besparingen op komst zegt hij. En door de ‘witte’ stadsvlucht wordt het sociale weefsel verzwakt.
Zes rijke als ‘buurtbewoners’ vermomde ‘witten’ in mijn wijk – waarbij twee projectontwikkelaars – zijn er in geslaagd een symbool van volks (‘paupers’) vermaak met drogredenen te verdrijven : de Sinksenfoor. Dit nadat in 1967 de historische dokken (uit 1874) die bij de oude haven hoorden door vandalen als ex-burgemeester Bob Cools (SP.A) volgestort werden met (giftig) puin.
Vonnis is klassenjustitie
Wordt het ondenkbare waar ? Antwerpen zonder jaarlijkse Sinksenfoor op het Zuid ? Eén van de grootsten van België ? Het leek er even op dat tengevolge een vonnis in kort geding op 18 april deze kermis zelfs helemaal zou ophouden te bestaan. Wonend nabij de Gedempte Zuiderdokken hindert dit feest me niet, integendeel. Het is een telkens wederkerend festijn passend in een duizendjarige traditie van ontmoeting, cultuur, vermaak bij alle volkeren. Het is dat volkse dat een minderheid wil vernietigd zien. Die zegt : jaag het ‘gepeupel’ uit de stad, lok de rijken er heen. Kermisgasten met hun attracties, woonwagens, honden, tradities zijn net als zigeuners ‘verdacht’. Hun joelende klanten, kinderen,’overlast’.
De stad Antwerpen moest in extremis op zoek naar een nieuwe locatie voor de Sinksenfoor. De enkele zogenaamde ‘buurtbewoners’ die eisen dat de Sinksenfoor dit jaar niet meer zou plaatsvinden op de Gedempte Zuiderdokken wegens geluidshinder, lichthinder, vervuiling en ‘overlast’ die ze blijkbaar niet ondervinden vanuit de soms gore ‘horeca’ waar cocaïne het snoepje is, leveren al een jarenlange strijd tegen het evenement. Waardoor ze in werkelijkheid hun enge vooral financiële voordelen in het oog hebben tegenover die van ieder jaar 1 miljoen bezoekers. Ze misbruiken daarbij de terechte ergernis over hoe het enorme plein er bij ligt.
Wanneer ze evenwel net als de meerderheid wenst dat de dokken gevuld met water terug bevaarbaar zouden worden, dan is dat opnieuw van uit een elitair standpunt. Een jachthaven zou weer een stap richting chique exclusiviteit zijn. Er een gratis openbaar open lucht zwembad van maken is onbespreekbaar voor die paar antisocialen. De uitspraak in kortgeding is klassenjustitie. De grote meerderheid van mijn buren steunt de kermis en groen + water in plaats van een verwilderde parking die slechts de kas van handelaars en horeca spekt. Er is dan nog voldoende plaats voor de kermis en andere evenementen.
Oplossing… voor mijn deur
Het is waar, de op mekaar volgende burgemeesters van SP.A signatuur hadden 30 à 40 jaar de tijd om tot een oplossing te komen. Ze deden niets, geobsedeerd als ze waren om in het noorden van de stad de bewoners van de wijk het Eilandje eveneens weg te ‘zuiveren’. Een sloopwoede van waardevolle gebouwen raasde over Antwerpen. Zelfs het Centraal Station en de Cogels Osylei stonden op de lijst. Monumenten en de Zuiderdokken gingen er aan. De historische Sinksenfoor is als erfgoed in gevaar.
De racistische en discriminerende hetze die Patrick Janssens tegen Antwerpen Noord professioneel lanceerde en door De Wever met harde maatregelen doorgevoerd, past in het plaatje om een stad die officieel niet van iedereen is te ‘reinigen’ van ‘onaangepasten’. De mensen met een niet hoog inkomen en de armen zijn ‘overlast’. Hoofdzakelijk nieuw gekomen Belgen, Antwerpenaren. De ‘witten’ tegen de ‘gekleurden’, de bezitters tegen de bezitlozen.
De stad kan nog in beroep gaan tegen de beschikking van de kortgedingrechter inzake de Sinksenfoor, maar de uitspraak van die procedure zal wellicht te laat komen en is niet opschortend. De opbouw van de Sinksenfoor moet al begin mei beginnen om op tijd klaar te zijn voor de opening van de foor in het Pinksterweekend. ‘De beroepstermijn is gewoon te lang, waardoor het weinig zin zou hebben’, aldus de stad.
Toch kwam er een tijdelijke oplossing uit de bus. De Sinksenfoor kan dit jaar wel doorgaan. Namelijk voor mijn deur… Nadat een rechter donderdag besliste de Sinksenfoor op de Zuiderdokken te schrappen, liet het schepencollege weten een nieuwe locatie te hebben gevonden voor het evenement. Het Antwerpse schepencollege beloofde al snel dat de Sinksenfoor er zeker zou komen. Vrijdag maakte het college de nieuwe locatie voor de kermis bekend: de Scheldekaaien zelf. Ik kijk uit op de stroom en de plek waar de kermis zou opgesteld worden.
Doodsbedreigingen
De locatie aan de Scheldekaaien is een alternatieve plek voor dit jaar, maar geen structurele oplossing voor de toekomst. Ter hoogte van de wijken Sint-Andries en Zuid is er ruimte voor een lang lint aan kermisattracties, richting Grote Markt. Even veel en even grote als bij andere edities. Langs het water, de ‘blauwe steen’. Onmiddellijk denken ook hier enkele eigenaars van luxueuze appartementen aan een kortgeding … “Ze vinden het niet kunnen dat ze niet geraadpleegd werden en spreken van slecht bestuur. Een aantal van hen zijn samengekomen en willen nu een advocaat onder de arm nemen.”
Niet geraadpleegd ? Dat klopt, P.Janssens voerde een straffe ‘regie = controle’ in op burgerinitiatieven, zoals straat- en buurt comité’s. Zelfstandige werkingen waren ‘verdacht’ en zijn dat onder De Wever nog meer. Anderzijds is het kenmerkend voor het ‘betere volk’ dat nu vreest voor een volks feest naast de Schelde, dat het ook inzake democratische initiatieven de vrije markt verkiest : ‘Not in my backyard. Ikke, ikke, ikke, de rest kan stikken…’
En de spanning stijgt. Zogenaamde ‘buurtbewoners’ aan de Zuiderdokken die naar de rechter trokken om de Sinksenfoor te verplaatsen, hebben doodsbedreigingen gekregen. ‘Verschillende cliënten van mij hebben per sms en e-mail doodsbedreigingen ontvangen. Een dertienjarige dochter kreeg het bericht dat haar vader een kogel door de kop zal krijgen en dat hij sneller dan hem lief is onder de Zuiderdokken zal liggen’, zo meldt advocaat Griet Cnudde van ‘de zes’.
Twee van die enkele klagers zijn projectontwikkelaar, maar Cnudde betwist dat de klagers financieel garen willen spinnen bij de verwijdering van de Sinksenfoor. ‘Het is niet omdat mijn cliënten projectontwikkelaar zijn, dat ze geen recht hebben op nachtrust’, klinkt het. Het is dus ‘ambras’ op de foor. Volgens de media zouden ‘de bewoners’ zich verenigen tegen deze kermis. De waarheid is dat een paar betrokkenen met financiële belangen de grote meerderheid gijzelt en de foorkramers met hun aloude tradities discrimineert en criminaliseert.
Foor symbool van de 99%
Groeit deze kermis ruzie uit tot een clash ? Tussen enkelen die profiteren van het door de vorige en huidige bestuursmeerderheid gevoerde beleid contra de massa der gewone mensen. De laatsten die zowel door De Wever als de ‘chi-chi’ in mijn woonbuurt als ‘overlast’ en als ‘paupers’ afgeschilderd wordt ? De Antwerpse Sinksenfoor is het onderwerp van klassenstrijd. Elke kermis was en is bij uitstek rebels. Net als carnaval biedt het de mogelijkheid normen en waarden door mekaar te schudden. Daarom is de foor en zijn foorkramers met hun hele hebben en houden als herauten van de ontembare vrijheid, verdacht.
Ze verpersoonlijken met hun zwervend leven, aan de zwaartekracht en wetten ontsnappende attracties en rituelen alles waarvan de mensen dromen. En jaarlijks ‘rond de kerktoren’ in een roes, een gekte beleven. En ja, dat maakt lawaai, stoomt, krijst,geurt, beweegt, kleurt tomeloos en heeft iets van Kunst en filosofie. Deze vrijheidsroes is gevaarlijk voor hen die onderdrukken, macht en ‘gezag’ in hun voordeel uitoefenen. De ‘Anderen’ bedreigen hen. Het criminaliseren en uit de stadspoorten jagen van dit ‘vreemde’ staat hier weer centraal in een conflict dat ogenschijnlijk om ‘overlast’ gaat.
Rond de Antwerpse Gedempte Zuiderdokken wordt een strijd gestreden tussen een rebelse vrijheidslievende bevolking (‘paupers’) en een kleine minderheid van arrogante ‘Sinjoren = Seigneurs = Heren’ die uit geldelijk gewin de aan de gang zijnde afbraak van de burgerlijke vrijheden door de overheid, van uit ‘de privé’ een zetje willen geven. Aldus hebben ze als ‘wit’ profitariaat een wellicht hen nog niet duidelijk geworden bondgenoot aan hun zijde : Bart De Wever, de ‘witte’ racist en het loslopend gevaar voor elke democraat.
Daarom is de strijd om de Sinksenfoor een principieel democratisch gevecht in een stad waar de vrijheden in groot gevaar zijn. Daarom is deze kermis hiervan een symbool in handen van allen (99%) die met 1 miljoen jaarlijkse kermis bezoekers de financiële elite der paar zogenaamde ‘buurtbewoners’ (1%) bestrijden. Die met dit rebelse feest dat elke kermis is, de volksmacht aanvoelen die politiek gemobiliseerd kan worden.
Lees ‘Laat het elke dag kermis zijn’ (2012) :