Het gekibbel over de federale begroting begon in augustus 2011. Toen werd de ‘budget control act’ goedgekeurd, een federale wet die zowel het verhogen van het schuldplafond, het terugdringen van de staatsschuld als een evenwichtige begroting omvatte. Het schuldplafond is het maximale bedrag dat het Amerikaanse Congres mag lenen om de overheidsuitgaven te betalen.
Om druk te zetten op de begrotingsonderhandelingen werd toen afgesproken dat, als er geen compromis kon worden bereikt over het afbouwen van de staatsschuld tegen 1 maart 2013, er automatische besparingen van kracht zouden worden op 27 maart. Niemand had gedacht dat het ooit zo ver zou komen, maar het water tussen de Republikeinen en de Democraten bleek diep, erg diep.
Belangen veilig stellen
Daardoor zijn de Verenigde Staten nu overgeleverd aan besparingen van meer dan een biljoen dollar over de komende tien jaar. In het kader daarvan zal in de komende 7 maanden al 85 miljard dollar worden bespaard. Deze besparingen, ‘the sequester’ genoemd, zullen verschillende overheidsdiensten treffen zoals onderwijs, luchtvaart, defensie, sociale voorzieningen en zelfs de voedselinspectie.
De automatische besparingen zijn van kracht sinds 1 maart. Sindsdien proberen zowel de Democraten als de Republikeinen hun belangen te verdedigen. Het door Republikeinen gedomineerde huis van afgevaardigden keurde een wet goed die de financiering van defensie wil vrijwaren tijdens de besparingen. Dit tot onvrede van de Democraten.
John Boehner, de Republikeinse voorzitter van het huis van afgevaardigden waarschuwde de Democraten zelfs dat als ze te veel wijzigingen zouden aanbrengen in de wet, de Republikeinen zouden terugkomen op eerder afgesproken besparingen op defensie.
De Democraten in de senaat komen met eigen wetgeving waarbij ze vooral de nadruk leggen op de financiering van sociale voorzieningen zoals Medicare, het zorgverzekeringsstelsel voor ouderen.
Politieke verdeeldheid
Uiteraard beschuldigen President Obama en de Republikeinen elkaar van de mislukking. Obama noemde de besparingen dom: “We zouden geen domme en willekeurige besparingen moeten uitvoeren op belangrijke zaken als onderwijs, infrastructuur en defensie. Dat doen in een tijd dat vele Amerikanen op zoek zijn naar werk is onvergeeflijk. En laten we duidelijk zijn, niets van dit alles is nodig.”
Maar niet alleen de politieke verdeeldheid tussen de partijen is groot. Ook in de partijen zelf is er wrevel. In het huis van afgevaardigden circuleert sinds februari een petitie waarmee leden zich verbinden nee te stemmen bij elke besparing op Medicare, Medicaid (hulpverleningsprogramma dat voorziet in gezondheidsverzekeringen voor armen), en andere sociale voorzieningen zoals het verhogen van de pensioenleeftijd.
De petitie, ondertekend door 28 leden van het huis van afgevaardigden, gaat lijnrecht in tegen het beleid van Obama en wekte de wrevel van het Witte Huis. De president maakt er immers geen geheim van dat hij zal besparen op de kosten van sociale zekerheid. Maar liefst 49 leden die behoren tot de progressieve strekking in het Congres weigerden de petitie te ondertekenen.
Verlangen naar allesomvattende deal
Obama is een grote voorstander van bipartisanship, een . Hij gelooft dat grote duurzame hervormingen alleen kunnen worden gerealiseerd door verregaande samenwerking over de partijgrenzen heen.
Door het verlangen van Obama om een ‘grand bargain’,een grote, allesomvattende deal voor het afbouwen van de Amerikaanse overheidsschuld te kunnen sluiten met de Republikeinen dreigt hij grote opofferingen te doen. Toegevingen waarvan zelfs zijn eigen entourage de wenkbrauwen moet fronsen, zoals besparingen op de sociale voorzieningen die hij zelf in het leven riep.
Obama’s bedoelingen, helder beschreven in een dossier van ‘The New York Times’, zijn duidelijk. Aangezien een groot deel van de bevolking de overheidsschuld en de overheidsuitgaven als problematisch ervaren, moet hij tonen dat hij dat ‘probleem’ zal aanpakken. Bovenal wil hij de overheidsschuld ook aanpakken voor het thema wordt gekaapt door Republikeinse retoriek die zijn presidentschap zou gaan overschaduwen.
Burgers vrezen partijoverschrijdend overleg
Volgens verschillende alternatieve Amerikaanse media is het een illusie te denken dat iedere Amerikaan blij is met partijoverschrijdend overleg tussen de Republikeinen en Democraten. Een opiniestuk van Marshall Auerback maakte onlangs nog pijnlijk duidelijk hoe partijoverschrijdende en ‘verantwoorde’ actie vaak leidt tot nog meer besparingen.
Auerback: “De deal om het ‘fiscal cliff’ te ontwijken resulteerde in hogere belastingen. Hoewel op dat moment het begrotingstekort voor dat jaar al was teruggevallen van 10 naar 7 procent werden er toch loonbelastingen ingevoerd die de middenklasse trof en 0,5 procent van het Amerikaanse bruto binnenlands product (bbp) afroomde. The sequester zal het bbp verder verlagen met 1,5 procent.”
De ‘Rehn of terror’ in Europa
Er wordt met argusogen gekeken naar de Europese Unie waar in vele landen besparingen aan de orde van de dag zijn. Critici zoals Paul Krugman en Paul De Grauwe, die zich tegen de hevige Europese besparingspolitiek verzetten krijgen steeds meer bijval. Volgens hun visie zullen de besparingen de economie op lange termijn meer schade berokkenen dan dat ze die herstellen.
De ‘Rehn of terror’, de strenge Europese besparingspolitiek opgelegd door Olli Rehn, eurocommissaris voor economische en monetaire zaken. Een van de speerpunten van dat beleid is het beperken van het begrotingstekort in landen van de eurozone tot 3 procent van hun bbp. Pierre Moscovici,de Franse minister van Financiën, verklaarde op 3 maart dat Frankrijk de beoogde 3 procent niet zal halen maar ook niet van plan was om nog meer te besparen.
In België betoogden de vakbonden op 14 maart tegen de Europese besparingspolitiek. In Italië werd bij de recente verkiezingen Mario Monti electoraal afgestraft voor zijn bezuinigingspolitiek en in Spanje protesteerden de burgers in 60 steden. De werkloosheidsgraad bedraagt er nu bijna dertig procent en de armoedegraad stijgt pijlsnel. Maar het meest schrijnende voorbeeld is Griekenland waar in enkele jaren tijd de zelfmoord- en armoedecijfers alarmerende hoogtes hebben bereikt.
‘Sequester’ is economische kwakkel
Ook in de VS zullen strenge bezuinigingen nefast zijn voor het voorzichtige economische herstel. Met de besparingen begeeft de VS zich op onbekend fiscaal terrein waarvan niemand de gevolgen echt kan inschatten.
De bezuinigingen zullen de economie treffen, de belastinginkomsten zullen dalen terwijl de werkloosheidsuitkeringen, voedselbonnen en welzijnsuitgaven door het dak zullen gaan, precies het tegenovergestelde van wat de Amerikaanse besparingsconservatieven nu beogen. Het is een pervers effect dat in Griekenland en Spanje een catastrofe veroorzaakt maar waar de VS nu van kan leren.
In tijden van hoge werkloosheid is het terugdringen van overheidsinvesteringen even nutteloos als het breken van de thermometer die griep meet. Je moet de onderliggende ziekte aanpakken.
In progressieve media wordt treffend de vergelijking gemaakt met griep. Volgens die vergelijking is het niet eerlijk om van het begrotingstekort een nationaal veiligheidsprobleem te maken want dat is zoals de thermometer de schuld geven van de koorts die hij meet. In tijden van hoge werkloosheid is het terugdringen van overheidsinvesteringen even nutteloos als het breken van de thermometer die griep meet. Je moet de onderliggende ziekte aanpakken.
Als een dokter de thermometer de schuld zou geven zou hij vervolgd worden. Maar in de realiteit gaat deze vlieger niet op. Beleidsmakers raken weg met de economische kwakkels die ze zelf ontwerpen.
Werkloosheid wordt doodgezwegen
Nobelprijswinaar Paul Krugman verwijst in zijn kritiek vooral naar de rijkelijk gefinancierde concerns die in de VS een hele paniekindustrie rond het begrotingstekort en de staatsschuld creëerden. Bovendien benadrukt Krugman dat er momenteel in de VS helemaal geen georganiseerde druk is voor een ander, veel dreigender probleem: de werkloosheid.
Sinds oktober 2012 klokt het aantal langdurig werklozen af op 4,8 miljoen, een cijfer dat sindsdien onveranderd bleef. Het aantal evenaart zelfs de Grote Depressie van de jaren ‘30 maar dat wordt doodgezwegen.
Het is dan ook ironisch te noemen dat ‘the sequester’ vooral op de uitgavenpost defensie zal besparen. De ethische beoordeling buiten beschouwing gelaten, is door het militair-industrieel complex, de Amerikaanse economie erg afhankelijk van militaire uitgaven. Defensie is er de grootste werkgever. Experts in macro-economie verwachten dat ‘the sequester’ 700.000 jobs zal kosten, militairen inbegrepen.
Besparingen doen ongelijkheid groeien
Bill Black, een hoogleraar economie en recht aan de Universiteit van Missouri, denkt dat de besparingen de Verenigde Staten zelfs in een recessie kunnen brengen. En die recessie zal op het hoofd van de armen en de verarmde middenklasse vallen, niet op die van de rijken.
Dat financiële middelen en welvaart in de verenigde Staten ongelijk verdeeld zijn is al langer geweten maar werd onlangs nog eens pijnlijk duidelijk gemaakt in een filmpje. Slechts één procent van de Amerikanen, de zogenaamde ‘one-percenters’, bezit 40 procent van alle rijkdom in de Verenigde Staten.
Waar deze kleine groep in de jaren 70′ zo’n 9 procent van het totale nationale inkomen verdiende, ontvangt zij nu een choquerende 24 procent. Hun loon heeft zich in 30 jaar tijd bijna verdrievoudigd terwijl de middenklasse en de armen alleen maar armer zijn geworden.
Nieuwe deadline: 27 maart
Als het Amerikaans congres de automatische besparingen willen uitstellen of annuleren heeft het nog tijd tot 27 maart om met nieuwe wetgeving op de proppen te komen. Op die dag loopt immers de tijdelijke opschorting van het schuldplafond af. Als er tegen 27 maart geen akkoord wordt bereikt over de begroting voor dit jaar komt de financiering van de overheid in het gedrang.
http://therealnews.com/t2/index.php?option=com_content&task=view&id=767&Itemid=74&jumival=9833
http://www.alternet.org/economy/why-america-doesnt-want-bipartisan-budget-agreements
http://www.democracynow.org/2013/3/4/headlines#340
http://www.commondreams.org/view/2013/03/11-4
