Het is een ellendige tijd in Teheran. Het effect van de korte dagen wordt nog versterkt door de jaarlijks terugkerende smog die in dikke lagen over de stad hangt. Door de omringende bergen en het gebrek aan wind duurt het vaak dagen voor de zon zich weer laat zien. Geregeld krijgen oudere mensen, zwangere vrouwen en hartlijders te horen dat ze beter thuis kunnen blijven.
Maar de meeste inwoners van Teheran piekeren niet in de eerste plaats over hun gezondheid. Ze maken zich zorgen over hun snel dalende levensstandaard en het gevoel dat heel de wereld zich tegen hen keert. Ook de mogelijkheid van een militaire aanval door de VS of Israël weegt door.
Pampers
Jonge moeders in Teheran sakkeren dat ze nauwelijks nog pampers kunnen vinden, zoals alle in het buitenland geproduceerde luiers hier worden genoemd. De wegwerpluiers die nog beschikbaar zijn, worden voor 75 cent per stuk verkocht. Dat doet zelfs kopers terugdeinzen die gewend zijn het geld te laten rollen. Het gemiddelde inkomen in Iran bedraagt ongeveer 380 euro per maand.
Als gevolg van de westerse sancties tegen Iran worden ook veel andere geïmporteerde producten steeds schaarser, terwijl er geen of enkel minderwaardige Iraanse alternatieven voorhanden zijn. Het is wennen voor de inwoners van Teheran, die tot vorig jaar volop profiteerden van het relatief lage prijsniveau in hun stad en van talrijke subsidies die de armoede binnen de perken moesten houden.
Sommige inwoners van de hoofdstad weten van geen hout meer pijlen te maken. In de buurt van een ziekenhuis in de Tavanirwijk zijn op de muren van enkele appartementsgebouwen fotokopieën met een lugubere boodschap aangeplakt. “Dringend. Verkoop een van mijn nieren als gevolg van financiële noodsituatie. Bloedgroep O+.” De private verkoop van organen is wettelijk toegestaan in Iran, en het ministerie van Volksgezondheid is er trots op dat er geen wachtlijsten zijn voor niertransplantaties. Maar nu lijkt het aanbod veel groter dan de vraag.
Emigratiedromen
Toch zijn er in Teheran ook mensen die nog helemaal geen problemen kennen. In de mooiste woonwijken in het noorden van de stad lijken veel inwoners het beter te doen dan ooit. Dure auto’s en exclusieve handtassen doen aannemen dat niet iedereen slechter wordt van de extreme muntontwaarding waaronder Iran lijdt.
Veel andere Iraniërs spelen met het idee te emigreren. Elk jaar verlaten 50.000 tot 80.000 veelal goed opgeleide Iraniërs hun land, en er circuleren genoeg succesverhalen om jongeren aan het dromen te zetten. Maar het wordt wel steeds moeilijker om te vertrekken. De Iraanse overheid legt emigranten niets in de weg, maar veel westerse landen verlenen niet meer zo makkelijk visa aan Iraniërs. Ze gaan ervan uit dat veel Iraniërs die vertrekken, niet van plan zijn gauw terug te keren naar hun land.
Voorlopig geven veel Iraniërs eerder het Westen de schuld van hun problemen dan hun eigen regering. “Ik had nooit iets tegen Obama, tot hij op 31 december die sancties tegen Iran goedkeurde”, zegt Majid, een kleine zakenman. “Nu ben ik echt boos op hem, en er zijn veel mensen die hetzelfde voelen.”
De Iraanse regering geeft intussen niet de indruk dat ze snel bakzeil zal halen onder de toenemende internationale druk. “Sancties zullen geen effect hebben op ons nucleaire beleid, ze (het Westen) zullen hun slag niet thuishalen”, verklaarde minister van Buitenlandse Zaken Ramin Mehmanparast dinsdag tijdens zijn wekelijkse persconferentie. “Onze geschiedenis toont aan dat sancties enkel de vooruitgang van onze staat hebben versneld.”