Op de tiende verjaardag van 9/11 bundelt cultuurfilosoof Lieven De Cauter zijn politieke teksten van het afgelopen decennium. Het werd een compendium van een “donker tijdperk”, zoals De Cauter de afgelopen tien jaar omschrijft.

In het boek staan opiniestukken, polemieken, pamfletten en taaie theoretische teksten over ogenschijnlijk uiteenlopende onderwerpen als 9/11, de opwarming van de aarde, Guantanamo, het ontslag van onderzoekster Barbara Van Dyck, de vernietiging van het intellectuele leven in Irak, het proces tegen de jonge Turkse activist Bahar Kimyongür, de vervolging van Greenpeace voor bendevorming, de onstuitbare opkomst van de gated communities, de Arabische lente en de banken-, kort daarna gevolgd door de schuldencrisis.

Een “plas, een zee, een chaos” of een “kuip mortel die van een stelling valt”, zo noemde Louis-Paul Boon zijn Kapellekensbaan. Het zijn omschrijvingen die ook op het nieuwe boek van cultuurfilosoof Lieven De Cauter van toepassing zijn.

Alleen weet De Cauter in het nieuwe essay “Van Ground Zero tot Tahrir Square” een duidelijke stippellijn te trekken langs al die woorden en fenomenen. Hebt u tijd voor slechts één tekst? Lees dan dat stuk dat een helder beeld kneedt uit die mortel. De tientallen andere teksten zijn voetnoten of illustraties bij dat artikel.

Razend

Wie verder bladert door het compendium, wordt niet alleen wijzer over het waanzinnige eerste decennium van de 21ste eeuw, maar leert ook een uitzonderlijke Vlaamse intellectueel kennen. De Cauter durft te schrijven dat hij de afgelopen tien jaar vaak “razend kwaad” was en dat die woede de drijfveer was van veel intellectuele arbeid. 

Kwaadheid verscherpt bij De Cauter de alertheid. Precies één maand na de spectaculaire ineenstorting van de Twin Towers waarschuwde hij in De Standaard al voor de gevolgen van de roekeloze ‘war on terror’. Een jaar later ontdekte hij de sinistere plannen van de neoconservatieve denktank PNAC om Irak aan te vallen en de Amerikaanse hegemonie te herstellen door een “planetaire uitzonderingstoestand” te creëren.

De Cauter is geen intellectueel die zich boven de ‘mêlée’ plaatst. Hij staat midden in het veld en duwt en wrikt. Vaak botst hij met intellectuele tegenstanders als Mia Doornaert en Jean-Pierre Rondas. Niet (of eerlijker: niet alleen) om het plezier van het botsen maar om vooruit te geraken, om de koers van de geschiedenis om te buigen.

Postmodernisme

Na 600 bladzijden weet de lezer wat de auteur razend maakt, maar nog altijd niet wat hem drijft. En of dat activistische betoog iets uithaalt. En waarom een filosoof die zoveel affiniteit voelt met het postmodernisme, zich in zijn eigen actie spiegelt aan modernistische intellectuelen uit de vorige eeuw zoals Sartre. Misschien zou het antwoord op die vraag ons ook leren waarom er zo weinig dergelijke intellectuelen zijn. Of moeten we aanvaarden dat dit gewoon niet meer bij deze tijd hoort?

Maar lees dit boek. Alleen al de inhoudsopgave is een politieke les. Het laatste jaar van het decennium na 9/11 bevatte ook de belofte van een nieuw tijdperk. Jonge, onbevreesde Egyptenaren gooiden in een paar weken de schijnbaar eeuwige dictatuur van Moebarak omver. In eigen land keerden academici in de nasleep van het ontslag van onderzoekster Barbara Van Dyck zich tegen de vermarkting van de universiteiten. Alleen, het neoliberalisme blijft ondanks de financiële crisis van 2008 pal overeind en vindt dankzij de schuldencrisis zelfs een tweede adem.

“De strijd tegen de hegemonie van het neoliberalisme lijkt me dan ook een van de grote uitdagingen van deze tijd”, aldus De Cauter. En ook op de nakende klimaatcatastrofe vond de wereldgemeenschap nog geen antwoord.

Ook de zeshonderd bladzijden van dit spookboek zullen de Alledaagse Apocalyps niet bezweren. Maar het kan wel helpen. En u kan dat ook. Mail het boek rond, print stukken af en geef ze door of sluit u enkele dagen op met de print on demand-versie. Het is nu uw boek.

Het boek wordt op 11 september om 18 uur voorgesteld in het Kaaitheater.
Socioloog Rudi Laermans houdt het boek tegen het licht en boven de doopvont. Christophe Callewaert van DeWereldMorgen.be modereert.
(om 20.30: concert 2047, toekomstmuziek van het Blindman Quartet)

https://www.facebook.com/event.php?eid=260284687335970
http://www.kaaitheater.be/productie.jsp?productie=957

Nu is ook het gedrukte boek online te bestellen:
http://shop.dewereldmorgen.be/boeken/de-alledaagse-apocalyps-van-nine-eleven-tot-de-arabische-lente