De statistieken komen van het Amerikaanse ministerie van Defensie en het Afghanistan NGO Safety Office (ANSO), een gerespecteerde niet-gouvernementele organisatie die de veiligheid van hulporganisaties in Afghanistan probeert te verbeteren.

De taliban en hun bondgenoten voerden van oktober vorig jaar tot mei dit jaar 54 procent meer aanvallen uit en doodden of verwondden 3416 Amerikaanse soldaten; een stijging met 56 procent in vergelijking met diezelfde maanden een jaar eerder. In mei telde het ANSO 1571 aanvallen, een nieuw record. Het aantal aanvallen in juni lag amper twee procent lager.

Slagkracht taliban blijft groot

De cijfers geven aan dat de slagkracht van de taliban groot bleef na de zogenaamde surge, de eind 2009 aangekondigde troepenversterking die ertoe leidde dat tegen september 2010 33.000 bijkomende Amerikaanse soldaten in Afghanistan actief waren. De taliban reageerden op de troepenversterkingen door veel meer aanvallen uit te voeren van oktober tot december, een periode waarin ze de voorbije jaren hun offensieven terugschroefden. Dit jaar was hun plan duidelijk het aantal aanvallen veel vroeger op te voeren dan de afgelopen jaren.

Het aantal bermbommen en aanvallen met vuurwapens dat op rekening van de taliban kan worden geschreven, lag van oktober tot december 2010 130 procent hoger dan in diezelfde periode in 2009, zegt het Amerikaanse ministerie van Defensie. Er vielen ook fors meer Amerikaanse slachtoffers. Het laatste kwartaal van vorig jaar vonden in Afghanistan 125 Amerikaanse soldaten de dood bij gevechtsoperaties, tegenover 80 in het laatste kwartaal van 2009. Het aantal Amerikaanse gewonden nam toe van 601 in het laatste kwartaal van 2009 tot 1446 van oktober tot december vorig jaar.

De trends zetten zich door in het eerste kwartaal van dit jaar. Het ANSO telde 2740 aanvallen van januari tot maart, tegenover 1791 aanvallen in het eerste kwartaal van 2010. Het Amerikaanse ministerie van Defensie meldt zelfs 5060 aanvallen in de eerste drie maanden van dit jaar. In die cijfers zitten ook onontplofte bermbommen en kleinere incidenten.

De andere NAVO-landen die in Afghanistan actief zijn, publiceren geen maandelijkse cijfers voor hun aantallen doden en gewonden.

Twijfelachtige trendbreuk

Het Amerikaanse ministerie van Defensie oordeelde in april in een rapport dat de militaire operaties van de VS, de NAVO en het Afghaanse leger de zes maanden voordien “de dynamiek van de opstand in het grootste deel van het land tot stilstand hadden gebracht”. Maar die bewering werd nauwelijks met harde cijfers onderbouwd.

De Amerikaanse generaal David Petraeus, de commandant van de Amerikaanse troepen en de internationale troepenmacht in Afghanistan, zweeg tot voor kort over het aantal aanvallen van de taliban en de hoeveelheid slachtoffers onder de Amerikaanse soldaten.

Pas vorige week liet hij zich tegenover David Ignatius, een columnist van de Washington Post, ontvallen dat de troepenversterking effect begon te hebben. Het aantal gewelddadige incidenten in Afghanistan zou “de voorbije weken” met 5 procent zijn verminderd in vergelijking met een jaar geleden. Dat wijst erop dat Petraeus al lang wanhopig uitkeek naar aanwijzingen dat er misschien toch een trendbreuk aankomt.

Maar voor die conclusie is het nog veel te vroeg. Het lijkt er eerder op dat de troepenversterking geen verandering heeft gebracht in het patroon van de afgelopen vijf jaar: van een laag niveau in januari of februari stijgt het aantal aanvallen door de rebellen geleidelijk tot een piek in augustus of september, om daarna tussen oktober en februari weer langzaam af te nemen. Maar het nieuwe dieptepunt ligt steeds weer een stuk hoger dan het jaar voordien. Dit jaar vonden er in februari 45 procent meer aanvallen plaats dan tijdens de kalmste maand in 2010, en het cijfer van toen lag 38 procent hoger dan het laagste cijfer voor 2009.

Intussen hebben de VS en een aantal van hun bondgenoten aangekondigd dat ze dit jaar beginnen met een gedeeltelijke terugtrekking van hun troepen uit Afghanistan. Dat kan de capaciteit van de taliban om hun offensieven nog op te voeren alleen maar vergroten.