Om te vermijden dat verschillende personen samen in een wachtkamer terecht komen, maar om ook zo weinig mogelijk personen in het ziekenhuis te hebben, beperken veel gynaecologen consultaties vaak tot drie echografieën gedurende de hele zwangerschap, naar richtlijnen van de Wereldgezondheidsorganisatie. Na een korte stop, voert Kind en Gezin sinds vorige week weer de hoogstnoodzakelijke testen en vaccinaties uit.

De consultaties die wegvallen moeten echter wel opgevangen worden. Die druk komt vandaag terecht bij vroedvrouwen. “Tussentijdse controles zoals een suikertest kunnen we niet laten wegvallen”, vertelt Joke Muyldermans, vroedvrouw en penningmeester van de Vlaamse Beroepsorganisatie van Vroedvrouwen, VBOV vzw. Informatiemomenten over de voorbereiding op de bevalling of over zaken zoals borstvoeding vallen nu ook weg in het ziekenhuis. Vroedvrouwen in de eerste lijn vangen deze nood op via individuele consultaties en via teleconsultaties.

Teleconsultaties als aanvulling

Liesl Ost (22) is vroedvrouw bij vroedvrouwenpraktijk Vita Nova en vroedvrouwenpraktijk Wonderbaarlijk. De noodzakelijke huisbezoeken worden bij Liesl aangevuld met teleconsultaties. “Vragen bij de voorbereiding op de bevalling of over het kindje kunnen we bespreken via Skype of via de telefoon”, vertelt Liesl. “Sommige mensen hebben dat ook liever in deze periode, niemand wil veel mensen over de vloer krijgen. Mensen die ongerust zijn, kunnen nog steeds bij ons terecht voor een extra controle, zelfs wanneer de medische opvolging voldoende is.”

Veel vroedvrouwen werken nu met teleconsultaties. Dankzij het vele lobbywerk van de beroepsorganisatie, VBOV vzw, worden vroedvrouwen nu ook vergoed via een nomenclatuurnummer zoals huisartsen. “Het blijft altijd wel anders”, vertelt Liesl. “Als je aan de deur staat, dan ga je binnen. Telefonisch contact is niet altijd ideaal.”

Tijdens de eerste weken was er veel ongerustheid. “We hebben veel telefoontjes gekregen over wat de impact is op de zwangerschap en of de partner nu nog bij de bevalling mocht zijn”, vertelt Liesl. “Toen was alles ook nog erg nieuw. We proberen de mensen te informeren met de meest recente en correcte wetenschappelijke info die we hebben. We moeten onze huisbezoeken zo kort mogelijk houden, maar mensen hebben wel echt nood aan informatie en geruststelling van professionele zorgverleners.”

Meer thuisbevallingen

Vroedvrouwen mogen in deze periode ook niet meer mee naar het ziekenhuis voor een bevalling. Opmerkbaar is de stijgende vraag naar thuisbevallingen. “We horen vaker de vraag om thuis te bevallen”, vertelt Liesl. “Velen willen het ziekenhuis mijden. Toch is een thuisbevalling niet voor iedereen mogelijk. We moeten per persoon een inschatting maken waarbij we de medische achtergrond en het verloop van de zwangerschap in acht nemen.”

Voor vrouwen die in het ziekenhuis bevallen, is de situatie momenteel anders. “Het is jammer voor deze vrouwen dat het hele beeld over de bevalling en het veilige idee of plan dat ze hadden in de war gestuurd wordt door de corona-crisis”, vertelt Liesl. “Mensen vertrekken na de bevalling ook vroeger naar huis. Maar dan zijn wij er voor de nodige opvolging.”

Zwangere vrouwen mogen bij de bevalling wel nog steeds iemand bij zich hebben in het ziekenhuis. In sommige ziekenhuizen worden zwangere vrouwen die binnenkomen preventief getest op het coronavirus, ongeacht of ze symptomen vertonen of niet. “Bij de vaststelling van het virus, verandert dit natuurlijk wel heel wat voor de bevalling en de voorzorgsmaatregelen van het personeel”, vertelt Joke van de VBOV vzw.

Kraamzorg en opvolging na de bevalling

Voor mama’s die pas bevallen zijn, is de situatie niet altijd even makkelijk. Kraamzorg is vandaag niet vanzelfsprekend wanneer we allemaal in ons kot moeten blijven. Daarnaast moet de partner vaak na tien dagen terug werken. “Normaal heb je dan nog grootouders die af en toe eens kunnen binnenspringen”, stelt Liesl. “Nu zit je daar als mama alleen met een babytje. Dat weegt redelijk zwaar op mama’s die net zijn bevallen.”

Verschillende consultaties zijn noodzakelijk en kunnen niet telefonisch gebeuren na de bevalling. “We moeten de mama opvolgen en bijvoorbeeld het gewicht van de baby. Dat zijn zaken die we niet laten wegvallen”, vertelt Joke. “Een bloedafname kan je niet via de telefoon doen. Maar zodra de consultaties niet dringend zijn en er geen medische controles nodig zijn, kunnen we het wel anders aanpakken. Zo kunnen we bijvoorbeeld vragen om een foto te sturen van de navel van de baby om te kijken of deze goed geneest. Daarna kunnen we dan even bellen en uitleggen wat te doen.”

“Consultaties vallen bij ons dus niet weg”, vertelt Joke. “We proberen nog steeds te werken als eerste aanspreekpunt waarbij we 24/7 bereikbaar zijn. Vrouwen kunnen dus nog steeds bij de vroedvrouw terecht als ze niet weten waar naartoe met hun vragen of ongerustheden!”

Mondmaskers

Vroedvrouwen waren eerst niet mee opgenomen in de verdeling van de mondmaskers. Na lang aandringen door de VBOV vzw konden uiteindelijk ook vroedvrouwen rekenen op mondmaskers ter bescherming. “We zijn een vaak vergeten groepje”, vertelt Joke. “Ik denk dat we te vaak bij de grote pot van verpleegkundigen gerekend worden, maar uiteindelijk zijn we wel een andere beroepsgroep.”

Toch knelt, net als bij andere zorgverleners, ook bij het beschermingsmateriaal het schoentje. “Normaal gezien komen we met onze wegwerpmondmaskers de komende maand nog toe”, vertelt Liesl. “Hoe we na deze maand ervoor zullen staan, is nog onzeker.”

Naar beschermingsmateriaal – zoals schorten, veiligheidsbrillen, spatmaskers en FFP2-mondmaskers, te gebruiken bij patiënten die positief getest zijn voor het coronavirus – moesten vroedvrouwen zelf op zoek gaan. “De meesten staan dan ook klaar om deze mama’s op te vangen”, vertelt Joke. “Maar of dat voldoende is, gaan we natuurlijk moeten bekijken.”