De studie, op basis van een bevraging van 54 organisaties in 28 landen, toont aan dat de bestraffende aanpak tijdens de pandemie resulteerde in toenemende intimidatie en geweld door veiligheidstroepen tegenover de groepen. Daardoor werd hun toegang tot essentiële diensten zoals gezondheidszorg en huisvesting bemoeilijkt.

Meer dan twee derde van de organisaties (69 procent) zegt dat de reacties van de staat de mensen met wie ze werken verder criminaliseerden en marginaliseerden. De organisaties melden onder meer het wijdverbreide gebruik van boetes, arrestaties en waarschuwingen.

“De covid-maatregelen door de overheid verschilden van land tot land, maar ze vertonen wel een gemeenschappelijk falen”, zegt Rajat Khosla van Amnesty International. “Een te grote nadruk op bestraffing van mensen, eerder dan hulp, had een buitengewoon onevenredig effect op degenen die al te maken hadden met systematische discriminatie. De aanpak stelde die groepen nog meer bloot aan gewelddadig en discriminerend optreden door veiligheidsdiensten, waardoor ze meer risico’s moesten nemen om aan hun basisnoden te voldoen.”

Bestraffing

Groepen die voor de pandemie al geviseerd werden, kregen nog sterker te maken met discriminatie, onwettig gebruik van geweld en willekeurige opsluiting door veiligheidstroepen, zegt Amnesty.

In onder meer Belize, Indonesië, Mexico, Nigeria, Oeganda, de Filippijnen, Tanzania en Groot-Brittannië melden organisaties een toename in surveillance en intimidatie tegenover de lgbtq-gemeenschap, druggebruikers, sekswerkers en daklozen. De groepen zijn tijdens de pandemie onevenredig zwaar getroffen door arrestaties en boetes.

De nadruk op bestraffing creëerde ook extra obstakels voor de toegang tot essentiële diensten en ondersteuning. Bovendien werden gemarginaliseerde groepen regelmatig beschuldigd van de overtreding van de lockdownmaatregelen of de verspreiding van het virus door overheidsfunctionarissen of in de media, zegt Amnesty. Dat wakkerde op zijn beurt het geweld tegen die groepen aan.

Sociale bescherming

Hoewel veel overheden een vorm van sociale bescherming inbouwden in hun lockdownbeleid, werd de sociale of economische realiteit voor de meest gemarginaliseerde gemeenschappen vaak over het hoofd gezien. In Nepal bijvoorbeeld werden veel Dalits, die vaak onder de armoedegrens leven, geconfronteerd met extreme armoede en honger.

De maatregelen hadden ook een negatieve impact op essentiële gezondheidsdiensten, met name speciale diensten die gericht waren op de gemarginaliseerde groepen. In Canada bijvoorbeeld werd een gezondheidsproject voor sekswerkers stopgezet.

“Dit is een cruciale les voor overheden, zeker nu ze onderhandelen over een verdrag onder de auspiciën van de WHO om de preventie, paraatheid en respons op pandemieën te verbeteren”, zegt Khosla. “Mensenrechten centraal stellen in het overheidsoptreden tegenover een medische urgentie is geen optie – het is een plicht.”

Image by Miroslava Chrienova from Pixabay