In ‘Roma in het Gentse onderwijs – een verhaal apart?’ vertelt auteur Elias Hemelsoet ons eerst dat er een enorme variëteit is aan Roma-gemeenschappen in de stad Gent en dat je Roma moelijk als één geheel kunt beschouwen.

Hij vertelt ook wat de huidige inspanningen van de stad Gent zijn om migranten volwaardig te laten deelnemen aan onze samenleving.

Problemen op school

Toch is dat niet genoeg. Heel wat Roma-leerlingen kampen met grote problemen tijdens hun schoolcarrière. Afwezigheden, oververtegenwoordiging van Roma-kinderen in het buitengewoon onderwijs, afwezigheid van schoolse vaardigheden en attitudes, precaire levensomstandigheden en wantrouwen van hun ouders tegenover officiële instellingen zijn daar voorbeelden van. De draagkracht van veel scholen wordt overschreden.

Hemelsoet benadrukt dat de taak van de scholen is om de kloof tussen Roma en de burgersamenleving op te heffen. Natuurlijk kunnen de scholen dit niet alleen. Er volgt een opsomming van projecten met een positieve uitwerking.

Zo is er het project ‘brugfiguren’ dat mensen heeft aangesteld die de feitelijke brug tussen thuis en school vormen. Hierbij wordt een vertrouwensband gesmeed tussen de school en de ouders. Verder is er een scholenproject waarbij scholen van alle niveaus en netten de dialoog met elkaar aangaan rond Roma-leerlingen.

Naar een toekomst

De auteur beschouwt dit als goede projecten omdat het onderwijs de samenwerking aangaat met andere sectoren. Zoals de welzijnssector. Om het maximale uit deze leerlingen te halen, is het belangrijk dat deze samenwerking structureel verankerd wordt. Nu zijn het slechts tijdelijke projecten.

Hemelsoet hekelt ook de organisatie van onze samenleving. Door een teveel aan versnippering van bevoegdheden en te weinig samenwerking van overheden en sectoren, is onze samenleving niet klaar voor de begeleiding van Roma.

Ook is een pedagogische grondhouding van betrokkenheid en engagement belangrijk om tot een dialoog en vertrouwensrelatie met Roma te komen.

Advies voor onderwijs, welzijn en beleid

Onderwijs, welzijn en andere sectoren moeten zich volgens de auteur beseffen dat zij de vormgevers van de samenleving zijn. Hun taken moeten juist minder goed afgebakend zijn zodat zij beter op elkaar kunnen inspelen.

Voor het onderwijs zijn engagement, betrokkenheid en creativiteit van de leerkrachten de succesfactoren voor het slagen van de Roma-kinderen. Tot slot onderstreept hij het belang op een andere kijk: Roma zelf zijn niet het probleem.

“Tot slot onderstreept hij het belang op een andere kijk: Roma zelf zijn niet het probleem”

De organisatie van onze samenleving is juist een probleem. Als we dat veranderen, dan kunnen we de Roma-kinderen veel beter begeleiden.

Brave, maar waardevolle publicatie

Hemelsoet maakt in deze publicatie een hele lange boog om zijn advies aan de sectoren en de beleidsmakers te formuleren. Pas na 59 pagina’s vat hij de koe bij de horens. Dit maakt het boekje zeer toegankelijk, maar tegelijk wat braaf.

Het advies van de auteur aan de bewindslieden is voor de hand liggend: samenwerking, reorganisatie van overheidsstructuren en de dialoog aangaan met de doelgroep.

Ondanks deze kritiek hopen we van ganser harte dat het nieuw Gents stadsbestuur Elias Hemelsoets aanbevelingen au sérieux neemt. Het gaat immers over de toekomst van een heleboel kinderen.

Elias Hemelsoet, ‘Roma in het Gentse onderwijs – een verhaal apart?’, Uitgeverij Academia Press, Gent, 2013, 86 p., ISBN 9789038220857. 

Deze recensie verscheen eerder in Dzjoef!, de nieuwe Gentse stadskrant.