Mijn opinie over al dat roepen in de kinderopvang is niet bij iedereen in goede aarde gevallen. Ik kreeg een telefoon van iemand belangrijk in de kinderopvangsector, die me verweet dat wat ik zei niet klopte en enkele cijfers aanhaalde. Beduusd ben ik die cijfers gaan nakijken en wat blijkt? Het is nog veel erger dan ik dacht.
Cijfers
In 2019 waren er 35.559 opvangdagen tekort. In 2022 zullen er 1.920.000 (één miljoen negenhonderdtwintig duizend) opvangdagen niet worden ingevuld (240 opvangdagen per jaar).
Volgens een rapport van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin zou in 2019 nog 8.6% kinderen tussen 3 maanden en 3 jaar geen plaats vinden in de Vlaamse kinderopvang. Dat zijn 13.476 kinderen die geen toegang hebben. Een tekort van 35.559 opvangdagen.
Deze dagen omgerekend naar jaarplaatsen (240 opvangdagen per jaar): 35.559/240= 148 plaatsen. En ja, dat zijn afgeronde cijfers. Rekeninghoudend met de foutmarge zal er allicht een hoger aantal plaatsen nodig zijn.
Maar wat ik niet begrijp, is het volgende: als ik het aantal plaatsen die beschikbaar zijn volgens de website van Kind en Gezin optel, en ik reken voor de Gezinsopvang (met inkomenstarief) slechts 4 plaatsen in plaats van 8 plaatsen, dan kom ik op een totaal van 89.791 beschikbare plaatsen.
Aangezien niet elk kindje 5 dagen naar de kinderopvang gaat, waardoor 1 opvangplaats door 1,27 kinderen in de gezinsopvang en 1,19 kinderen in de groepsopvang (nulmeting in 2017) wordt geteld, maakt dat er een potentieel is voor opvang van 108.162 kinderen per jaar.
En wetend dat er de laatste drie jaren er 193.000 kinderen werden geboren, en dat ongeveer 52% van al deze kinderen gebruik maakt van de kinderopvang, maakt dat er maar vraag is naar 100.000 opvangplaatsen per jaar.
Dat wil zeggen dat er vandaag dagelijks in Vlaanderen, 8.000 plaatsen niet worden ingenomen. Oftewel 1.920.000 opvangdagen in 1 jaar die niet zullen ingevuld worden.
Er worden dagelijks 8000 plaatsen niet ingenomen in de kinderopvang.
Voorrangsregels
Ook in de voorrangsregels is het huilen met de pet op. 1 op de 3 plaatsen voor kinderen die in de voorrangsgroepen behoren, worden niet voor voorrangsgroepen ingezet. Het rapport over de evaluatie van de toepassing op de voorrangsregels in de kinderopvang van mei 2021 is verhelderend. Slechts 71.9% van de subsidiegroepen kunnen de nodige 20% bezetting van kindplaatsen voor voorrangsgroepen behalen. Dat wil zeggen dat 28,1% (1 op 3) hier niet in slaagt. En toch kregen al deze voorzieningen de hiervoor nodige subsidies uitbetaald.
Ook hier geldt dat hoe groter het kinderdagverblijf hoe minder de voorrangsgroepen worden bereikt. De suggestieve zin op pagina 14 van het rapport zegt voldoende om te snappen dat het eufemisme populair is in Vlaanderen:
“Het aandeel subsidiegroepen dat 20% in 2019 was het grootst bij de subsidiegroepen met minstens 1 T3 plaats. Bijna alle subsidiegroepen behalen de vereiste 20%. In de groepsopvang scoren subsidiegroepen met enkel T2B beter dan subsidiegroepen met enkel T2A. In de gezinsopvang en groepsopvang samenwerking scoren de subsidiegroepen met T2A beter.”
Wat de lezer niet weet is dat om de T3 subsidie te krijgen men minimaal 30% van de kinderen uit de voorrangsgroep moet kunnen opnemen. Logisch dat T3 hoger dan 20% moet scoren, het zou jammer zijn moest dit niet het geval zijn.
Evolutie percentage subsidiegroepen dat de 20%-norm behaalt per subsidietype.
Buiten de voorzieningen met T3 plaatsen, worden er maar 2 op de 3 kinderen uit de voorrangsgroepen bereikt. De T2B doet het beter dan dan T2A. Dit in tegenstelling met de groepsopvang binnen de gezinsopvang, die hierin wel slaagt.
Bitter is wel dat de groepsopvang binnen de gezinsopvang een misvormde vorm van kinderopvang is waarin de uitbuiting van de kindbegeleiders, die het werk moeten doen. Deze kindbegeleiders werken in het sui generisstatuut (dat eigenlijk niet kan volgens de RSZ), waardoor hun inkomsten weliswaar belastingvrij zijn, maar waarbij hun sociale zekerheid beperkt is alsof ze elk 4 kinderen zouden opvangen. Met als gevolg dat hun pensioen en ziekte uitkering altijd veel lager zal zijn dan hun maandelijkse inkomsten.
Toch straf dat maar 70% van de organisatoren in de kinderopvang er in slagen om het aandeel van 20% van de kinderen uit voorrangsgroepen te bereiken en dat dit als een voldoende wordt aanzien. En straffer is dat de T2A het minder goed doet dan de T2B die voor hetzelfde werk en dezelfde opdracht nog altijd veel minder financiële middelen krijgen. Dus ook hier blijkt dat niet het geld de oplossing is om het gebrek in de kinderopvang op te vangen.
De vraag blijft bij mij wel hangen of de T3 ook de verplichte 30% dan wel halen? Omdat dit niet wordt gezegd, doet me vrezen voor het ergste.
Zorginspectie is er om de sector op fouten te pakken
In de Factcheck van Knack over het interview van Minister Beke in Humo, wordt er verwezen naar het Eurydice-rapport over kinderopvang uit 2019. Ik heb dit rapport gelezen. En tot mijn grote verbazing lees ik: “In België (Vlaamse Gemeenschap), als onderdeel van hun inspectiebezoeken, evalueren inspecteurs de pedagogische kwaliteit van OOJK-instellingen op basis van een gemeenschappelijke richtlijn die zes hoofddimensies specificeert. De inspectiebezoeken vinden om de drie jaar plaats. In bijzondere omstandigheden zoals klachten zijn frequentere inspectiebezoeken mogelijk.”
Nu, als ik het profiel van de Vlaamse zorginspecteur nakijk dan blijkt dat een pedagogisch diploma helemaal geen vereiste is om dat ambt te beoefenen. Met andere woorden: een bachelor ergotherapeut, zonder ervaring in de kinderopvang, kan een pedagogische controle doen in de kinderopvang.
Een bachelor ergotherapeut, zonder ervaring in de kinderopvang, kan een pedagogische controle doen in de kinderopvang.
Logisch dat professor Peter Adriaensens onlangs zei dat bij een klacht over kindermishandeling te behandelen er beter een specialist meegaat met de Zorginspectie. Met andere woorden wil dit dan ook zeggen, als er geen klacht is, er geen specialist meegaat en de zorg-inspecteur niet kan vaststellen dat er sprake kan zijn van kindermishandeling.
Voor controle op de werking van een kinderopvang zouden het toch tenminste Masters in de pedagogie moeten zijn, om zeker te zijn dat wat men ziet, ook in realiteit zo is.
Bron: Pixabay
Wij gaan toch ook naar de autokeuring met de verwachting dat iemand met de nodige kennis en opleiding de auto keurt?Of mag de werkvrouw ook, bij te kort aan keurders, na enkele dagen opleiding en bijscholing ook inspringen? In het onderwijs is de doelstelling van de inspectie om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren, en moet een kandidaat 8 jaar ervaring in het onderwijs hebben voor die mag beginnen als inspecteur.
Daarom dat er ook zo vaak beroep wordt aangetekend na een inspectiebezoek in de kinderopvang. In beroep gaan is tijdrovend, zorgt voor rechtsonzekerheid, en vooral voor heel wat leed in de werking van de kinderopvang. Het doet goede werkkrachten stoppen, want tegen deze domheid kan niemand op.
Het valt ook op: de doelstelling van de Zorginspectie is heel specifiek. Zij zijn er om de sector op fouten te pakken.
Wat heb je aan zo’n inspecteur?
In verschillende inspectieverslagen heb ik kunnen lezen dat wat de zorginspecteur als gevaar aanmerkt, totaal geen gevaar is. Ook pedagogisch kunnen zij de groepswerking niet inschatten en dat blijkt ook, want de Minister heeft zelf in het Vlaams Parlement gezegd dat de nulmeting moet herbekeken worden. Hierdoor verliezen instellingen hun vergunning of kunnen ze niet uitbreiden.
Wat heb je aan een pedagogische inspectie door zorginspecteurs die geen vooropleiding in pedagogie hebben? En wat heb je aan een inspectie op veiligheid door zorginspecteurs die geen vooropleiding in veiligheid hebben? Welk niveau van kwaliteit wil de overheid als wie controleert niet eens bevoegd is om de controle te doen? En wat heb je aan een zorginspecteur die er alleen maar op uit is om te penaliseren?
Wat heb je aan een pedagogische inspectie door zorginspecteurs die geen vooropleiding in pedagogie hebben?
In plaats van een inspectie die mee wil instaan voor een betere kinderopvang krijg je een inspectie die alleen maar zoekt waar die de organisator kan pakken. En dan ook nog eens onbevoegd in zijn curriculum om deze controle te doen.
Je zal als Bachelor of Master in de pedagogie maar voor zo’n inspecteur staan die van toeten noch blazen iets weet over pedagogie en enkel zich kan manifesteren met enkele dagen of weken bijscholing, om dan hoog van de toren je hele levenswerk te vernietigen.
Ouders en overheid verwachten een bekwame en objectieve inspectie en zekerheid dat hun kindjes veilig zijn. En wat blijkt, de inspectie heeft geen flauw benul en heeft geen degelijke vooropleiding om deze inspecties te doen. Alsof wij onze lift door een doctor in de filosofie zouden laten nakijken. Eigenlijk is hier maar één woord voor: schande.
Goed bestuur?
In het licht van deze cijfers en vaststellingen is het woord Goed Bestuur ook maar een eufemisme voor het lof dat de Vlaamse overheid zichzelf toe-eigent. Achtduizend lege plaatsen in de kinderopvang per dag, terwijl er nog altijd een tekort is. 1 op de 3 kindplaatsen die voorzien zijn voor voorrangsgezinnen wordt niet ingevuld en de zorg-inspectie die moet toezien heeft niet de juiste vooropleiding en weet van toeten noch blazen van wat ze moet controleren.
En dan stoefen in Europa dat de kinderopvang pedagogisch wordt gecontroleerd. Moest het niet zo triestig zijn, ik zou er nog mee kunnen lachen.
Dat men dit als goed bestuur bestempelt zegt meer dan genoeg. Zoals ik in mijn vorige opinie al schreef, het probleem in de kinderopvang is een probleem van aansturing en regelgeving. Er is niet meer geld nodig, er is een betere overheid nodig.
Jan De Vree is adviseur voor zelfstandige kinderopvang, was van 1998 medeverantwoordelijke voor Kinderopvang Babyparking De Bijenkorf, nadien beheerder van de particuliere kinderopvang bij Syntra, en tot 2020 medeverantwoordelijk voor Kinderopvang De Sterretjes.
Fotocredits:
Image by Design_Miss_C from Pixabay
