Islamitische wetenschap

Het zou kunnen dat er voor Columbus al moslims naar het Amerikaanse
continent kwamen, maar het blijft een theorie en daar zijn er veel
van. Dat de islamitische wetenschap in de Middeleeuwen voorliep op de
christelijke staat echter vast.

Erdogan hamert regelmatig op dat laatste, al zou hij zich beter af
kunnen vragen hoe het komt dat moslims deze voorsprong verspeelden.
Met daarvoor gegeven verklaringen
lijkt hij zich niet bezig te houden. In plaats daarvan klaagt hij dat
Turkse studenten wel de naam van Einstein kennen, maar niet die van
Ibni Sina, een Perzische denker uit de 11^e eeuw.

‘Moslims ontdekten dat de aarde rond is’, zei wetenschapsminister
Fikri Isik. Evenmin uitgesloten, maar ze deden dat zeker niet als
eerste. Grieken wisten al in 500 A.D. dat de aarde niet plat is.
Driehonderd jaar later berekende de Griekse filosoof Eratosthenes de
omtrek van de aarde. Zeven eeuwen voor het ontstaan van de islam.

Nobelprijs

Ze lieten zich niet uit het veld slaan bij de AKP. Erdogan pareerde
met de beschuldiging dat moslims gediscrimineerd worden bij de
toekenning van de Nobelprijs.

Komt een Nobelprijswinnaars uit een islamitisch getint land dan is
het echter nog niet gezegd dat Erdogan daar blij mee is. In 2013 was
hij boos op het Nobelcomité omdat de prestigieuze prijs in 2005 naar
de Egyptische politicus Mohammed el-Baradei ging.

El-Baradei schaarde zich in Egypte ‘aan de kant van de leiders van
de militaire coup’ en verdiende die eer daarom niet meende Erdogan.
Alsof het Nobelcomité in 2005 ontwikkelingen in Egypte van acht
jaar later kon voorzien. Bovendien, El-Baradei kreeg de Nobelprijs
voor zijn werk bij het Internationaal Atoomenergie Agentschap.

De enige Turkse Nobelprijswinnaar is de schrijver Orhan Pamuk. Jammer
voor Erdogan, maar Pamuk is geen fan van de AKP. Pamuk:

‘We hebben talloze goede redenen om tegen deze regering te zijn.
Laat me er twee noemen. De eerste is de vrijheid van gedachte en
expressie, en het repressieve beleid daarop van de regering. De
tweede is wat we vorig jaar op 17 december ontdekten. Dat wil zeggen,
de schandelijke corruptie. Twee redenen die voldoende zijn voor een
leven lang aan oppositie tegen een regering.’

Vrouwen

De wereld was nog niet bekomen van de verbluffende inzichten over
wetenschap bij de AKP toen Erdogan nogmaals aandacht nodig had. Dit
keer kreeg hij die met uitspraken over de (on)gelijkheid van vrouwen.

Wat hij zei was multi-interpretabel. Vrouwenorganisaties zaten op de
kast over de uitspraak dat gelijkheid voor vrouwen ‘onnatuurlijk’
is, maar de invulling die hij daaraan gaf liet voor zijn apologeten
voldoende ruimte over om in de verdediging te schieten.

Zelf zag ik er geen reden tot grote opwinding in. Ik hecht meer aan
nuchtere rangschikkingen. Zoals de Gender Gap Index van het World
Economic Forum, waar Turkije zoals ik eerder schreef erg laag op
genoteerd staat.

Erdogans trouwe vazal, premier Davutoglu, gooide olie op het vuurtje,
door gelijkheid voor vrouwen in Scandinavische landen te verbinden
aan het hoge aantal zelfmoorden daar.

Dat Scandinaviërs relatief vaak zelfmoord plegen wordt vaak
verklaard met de duisternis gedurende de wintermaanden, die tot
alcoholmisbruik en depressies leidt. Davutoglu legt dat dus anders
uit. Of hij zich baseerde op een wetenschappelijk onderzoek vertelde
hij er niet bij. Ik heb daar in ieder geval niets over kunnen vinden.

Ottomaanse taal

Ondertussen wilde de aartsconservatieve Nationale raad voor onderwijs
de oude Ottomaanse taal tot een verplicht vak maken op middelbare
scholen.

De oprichter van de Turkse Republiek, Mustafa Kemal Atatürk, liet
het Ottomaans vervangen door het moderne Turks. Daar had hij een
goede reden voor: het Ottomaans, en het Arabische alfabet waarin dat
geschreven wordt, waren moeilijk te leren, wat de alfabetisering van
de grotendeels analfabetische bevolking in de weg stond.

De moderne Turkse taal werd zo onderdeel van Atatürks nalatenschap.
Daarom reageerde zijn ideologische erfgenamen in de oppositie des
duivels over het plan om het Ottomaans tot een verplicht vak te
maken. Een volgende stap van de door de AKP op gang gebrachte afbraak
van de fundamenten onder de Turkse Republiek, heette het daar.

Erdogan, die een afkeer heeft van Atatürks gedachtegoed, vond het
echter prachtig. Hij hield voet bij stuk en sloeg terug naar de
oppositie:

‘Er zijn er die niet willen dat de Ottomaanse taal wordt geleerd en
onderwezen. Dit is een erg groot gevaar. Maar of ze het willen of
niet, Ottomaans zal geleerd en onderwezen worden.’

Teruggrijpen naar het Ottomaans sluit aan bij de postmoderne
restauratie van het Ottomaanse Rijk waar Erdogan over droomt:

‘Jullie zullen een ineengestorte beschaving doen herrijzen. Als
moslim weet ik heel zeker dat deze religie een eigenaar kent die het
zal beschermen. Het komt op onze schouders neer.’

Turkije als eigenaar van de islam? Daar zullen ze in de Arabische
wereld blij mee zijn. Erdogan maakt snel vrienden…

De linkse krant Bir Gün kwam leuk uit de hoek met het woord ‘dief’
in Arabisch/Ottomaanse koeienletters op de voorpagina. Een
strafrechtelijke procedure tegen Bir Gün was het gevolg.

Soep

De soep werd niet zo heet gegeten als opgediend, want Ottomaans wordt
alleen verplicht wordt op de religieuze imam hatip-scholen. Op andere
middelbare scholen blijft het een keuzevak.

Toch blijft de vraag hoeveel Turkije opschiet met het oppoetsen van
het Ottomaans. Het kan dan passen bij de neo-Ottomaanse ideologie,
maar veel rationele redenen zijn er niet voor te noemen. Zo is de
Ottomaanse literatuur grotendeels in het Turks omgezet. Een vaak
genoemd argument was dat Turken niet kunnen lezen wat op oude
grafstenen staat. Het is echter de vraag of er veel onder hen zijn
die daar erg onder gebukt gaan. Zoals het de vraag is of veel
Nederlanders er last van hebben dat ze geen chocola kunnen maken van
vroegmiddelnederlands.

Engels

Het is jammer dat de discussie in Turkije over onderwijs bepaald
wordt door ideologie in plaats van praktische overwegingen. Anders
zou er waarschijnlijk meer aandacht zijn voor de gebrekkige kennis
van de Engelse taal onder scholieren en studenten.

Wil Turkije een structureel gezonde economie krijgen dan is innovatie
noodzakelijk. Innovatie hangt echter samen met progressie binnen de
wetenschap. Om in dat opzicht internationaal mee te kunnen praten is
goede kennis van de Engelse taal onder studenten een vereiste.

Dergelijke zaken zijn van secundair belang voor de AKP. Het
teruggrijpen naar Ottomaanse sentimenten en het voortbrengen van een
‘godvruchtige generatie’ gaan daar voor (de basis daarvoor wordt
binnenkort al op de kleuterschool gelegd).

Het goede nieuws is dat de kennis van de Engelse taal er desondanks
op vooruit is gegaan. Turkije boekte dit jaar zelfs het meest
vooruitgang van de 59 landen die hierop getoetst werden door de
organisatie Education First (EF).

Er valt echter nog een forse achterstand in te lopen. Turkije staat
op de EF-rangschikking op de 41^e plaats. Dat is een stuk
lager dan tot dezelfde taalgroep behorende landen als Hongarije (9),
Finland (7) en Estonia (4). Zo wordt verklaard waarom er van de 80
vragen over het Engels bij toelatingsexamens voor universitair
onderwijs gemiddeld maar 28,08 correct worden beantwoord.

Onderwijs

De magere kennis van het Engels is een symptoom van een groter
probleem: dat van het onderwijs. Het Program For International
Student Assessment (PISA) plaatst Turkije 44^e onder 65
onderzochte landen. Er is zeker vooruitgang, maar wil Turkije uit de
Middle Income Trap krabbelen dan moet er nog veel gebeuren.

Een specifiek probleem is de geringe nadruk op analytisch denken
binnen het onderwijs. In plaats daarvan gaat het nog vooral om het in
het hoofd stampen van feiten; een achterhaalde benadering.

De ideologie van de AKP hinkt op twee gedachtes. Enerzijds het
verlangen naar herstel van conservatieve waarden uit Ottomaanse
tijden, anderzijds het streven om tot de bovenlaag van rijkere landen
door te dringen. Dat bijt elkaar.

Ondertussen, what’s next? Amerikaanse astronauten die een
Turkse vlag op de maan vonden misschien? Ik verbaas me nergens meer
over.