CTXT: Olaf Scholz zei enige tijd geleden dat Leopard Tanks voor Oekraïne kunnen betekenen dat Duitsland en de NAVO-partners rechtstreeks deelnemen aan de oorlog. Toch werd die beslissing nu genomen. Waarom is het belangrijk om zich tegen deze bewapening te verzetten?
OL: Deze wapens betekenen meer lijden, meer dood en meer vernieling in Oekraïne. Dit is geen oorlog van Oekraïne tegen Rusland, maar van de Verenigde Staten tegen Rusland. Het is een geo-strategisch conflict dat door politici als Henry Kissinger al in de jaren ’90 werd voorspeld. De Oekraïners zijn er de slachtoffers van, ze betalen die strijd met hun leven.
CTXT: Duitsland lag aan de oorsprong van de Tweede Wereldoorlog. Is de herbewapening van Duitsland daarom zorgwekkend voor Europa?
OL: Die vrees is ongegrond. Veel belangrijker is de vraag waarom Duitsland een protectoraat van de VS wil blijven. De militaire beslissingen worden enkel door de VS genomen en ze kunnen leiden tot een kernoorlog in Europa. Het fundamentele probleem voor Europa is hoe we ons kunnen bevrijden van die voogdij. Het is onbegrijpelijk dat een partij zoals Die Grünen nu een partij van de oorlog is geworden.
CTXT: Dat is de stelling die U verdedigt in uw boek ‘Ami, it’s time to go’, een bestseller. Toch stellen de media voortdurend dat de VS ons beschermen tegen mogelijke tegenstanders. Is dat dan fout?
OL: De VS hebben belangen en verdedigen die belangen. Dat belang is niet om Europa te verdedigen, maar om Europa blijvend als schild te gebruiken. De VS zijn nu de grote winnaar van de oorlog in Oekraïne. De bondgenoten krijgen grote hoeveelheden wapens, zoals Polen en Duitsland. In Europa hebben ze het Russisch gas vervangen, zoals ze dat al jaren wilden doen. Ze verkopen nu gas dat via fracking werd verkregen, een bijzonder milieuvervuilend procedé. En ze hebben bereikt wat Kissinger al jaren geleden voorstelde: Europa tegen Rusland uitspelen met het ‘verdeel en heers’-principe, zodat hun macht onaangetast blijft.
Het is erg naïef te denken dat de VS ons willen beschermen. Voor Duitsland is het bovendien zo dat het duurdere vloeibaar gas ook nadelig is voor de industrie. Vandaar dat heel wat fabrieken verhuizen naar andere landen, zoals de VS.
CTXT: Het Russisch gas is heel belangrijk voor Duitsland en voor Europa, en toch is de aanslag op Nord Stream zo goed als uit het nieuws verdwenen, nog vóór de zaak werd opgehelderd.
OL: Er valt ook niets op te helderen. We kunnen de President van de VS, Joe Biden, wel geloven als hij zegt dat de inval van Rusland in Oekraïne ook de dood van de pijplijn betekent. Alle andere speculaties over andere landen die achter de explosie zouden zitten zijn gewoon belachelijk. Die aanslag was terrorisme en kan als een oorlogsdaad beschouwd worden. Maar de vazallen van de Duitse regering zwijgen.
CTXT: Een Minister van Die Grünen stelt ondertussen dat de kerncentrales langer open kunnen blijven en dat oude steenkoolcentrales opnieuw mogen werken. Hoe is men tot die absurde situatie gekomen?
OL: Dit is een rechtstreeks gevolg van de Duitse beslissing om achter de agressieve VS-politiek te gaan staan. Dit heeft ertoe geleid dat de economische oorlog tegen Rusland, die al jarenlang in de maak was, ook zou leiden tot de stopzetting van de gasleveringen aan Duitsland.
In 2017 was er al een embargo op Russisch gas in de maak. In die zin heeft het plan om de Duitse industrie te voorzien van hernieuwbare energie, met steun van aardgas, glorieus gefaald. Wij zijn nu verplicht energie op te wekken met steenkool. Het is echt niet te begrijpen dat een partij als Die Grünen die is ontstaan uit de vredesbeweging en altijd voor de bescherming van het milieu heeft gepleit, nu een partij van de oorlog is geworden.
In de VS zijn er heel wat politici die geloven dat een kernoorlog verantwoord kan zijn en ook beperkt kan blijven tot Europa.
CTXT: Hoe gevaarlijk is de situatie in Oekraïne voor ons, Europeanen?
OL: Het gevaar voor de Europeanen bestaat erin de escalatie te laten voortduren, omdat de VS besloten hebben dat de oorlog moet duren tot de Russen duidelijk verzwakt zijn. Dat is een belangrijk aspect. Als de VS beweren dat ze de oorlog snel willen beëindigen, zijn ze niet geloofwaardig. Joe Biden was vicpresident van Obama, de president die de Maidan-staatsgreep financierde. Zijn zoon is trouwens zelf betrokken bij de corruptie in Oekraïne. De mensen van Biden’s BZ-ministerie, onder wie Victoria Nuland, blijven Rusland provoceren en houden daarbij zelfs geen rekening met het Pentagon.
De voorzitter van de Joint Chiefs of Staff, Mark Milley, de hoogste militaire autoriteit na de president, heeft al vredesgesprekken voorgesteld, maar in het Witte Huis hoort men dat liever niet. Nogmaals, in de VS denken velen dat een kernoorlog verantwoord kan zijn én beperkt kan blijven tot Europa.
Vandaar dat het zo noodzakelijk is dat Europa zijn eigen weg gaat en zich bevrijdt van de dodelijke VS-agressie. De Europeanen mogen niet vergeten dat er geen Russische of Chinese troepen staan aan de grenzen van de VS, maar dat het Amerikaanse troepen zijn aan de Russische en Chinese grenzen.
CTXT: Voormalig bondskanselier Angela Merkel liet in een gesprek met Die Zeit verstaan dat de akkoorden van Minsk slechts bedoeld waren om tijd te winnen?
OL: Die verklaringen zijn werkelijk zeer erg omdat ze open en bloot toegeven dat de vredesinspanningen in Oekraïne niet eens ernstig bedoeld waren. Merkel heeft net zoals oligarch Poroshenko toegegeven dat het er enkel om ging Oekraïne tijd te geven om zich te bewapenen. Op die manier worden de betrekkingen met Rusland ernstig in gevaar gebracht. Russische politici kunnen besluiten dat de Europeanen gewoon niet te betrouwen zijn, ze liegen gewoon.
CTXT: Hoe kijkt U terug op de zestien jaar van Merkel’s mandaat?
OL: Je hoeft maar te luisteren naar de klachten van haar eigen partij die nu in de oppositie zit. Er wordt zeer terecht geklaagd omdat de infrastructuur verwaarloosd werd. Een industrieland dat niet zorgt voor zijn infrastructuur, met inbegrip van cultuur, scholen en universiteiten, is fout bezig en bereid geenszins de toekomst voor.
CTXT: Merkel was ook verantwoordelijk voor het ultraliberaal beleid in Zuid-Europa. Werden er lessen uit getrokken?
OL: De problemen in Europa begonnen met de invoering van de Euro, omdat die erg zwak was voor de landen van het Noorden maar sterk voor die van het Zuiden. De landen van Zuid-Europa leden hierdoor een concurrentienadeel en Duitsland kon de Europese exportmarkt domineren. Alle landen van de monetaire unie moeten dezelfde kansen krijgen, maar momenteel is dat niet zo.
CTXT: Het was tijdens de eurocrisis dat de extreem-rechtse partij Alternative für Deutschland (AfD) ontstaan is. Mogen we in dit verband over fascisme spreken?
OL: Heel wat politici van die partij kunnen fascistoïde genoemd worden. AfD is in Duitsland ontstaan als reactie tegen de Europese monetaire unie. Vandaar dat de vraag naar het fascisme moet worden open getrokken: gaan we wereldwijd de weg van het fascisme op? Ik denk aan de VS, en ook aan Duitsland, is dit de weg naar het totalitarisme?
Er zijn zeer problematische ontwikkelingen bezig. Er werd in Duitsland een prijs voor de vrede uitgereikt door de boekhandel aan Serhiy Viktorovych Zhadán, een Oekraïens auteur die de Russen ‘vuilnis’ en ‘beesten’ noemt, ‘varkens die in de hel moeten branden’.
Vandaar dat de vraag naar het fascisme veel breder moet worden gezien, voorbij de grenzen van een extreem-rechtse partij. Het extremisme in Europa nestelt zich in de kern van de samenleving. De minister van Buitenlandse Zaken zegt dat de sancties Rusland moeten ‘ruïneren’. Dat is fascistoïde taal.
CTXT: Wat voor hoop is er voor de linkerzijde in Europa en in Duitsland?
OL: Links moet in heel Europa nadenken over wat een linkse politiek kan betekenen. Heel simpel: mensen beschermen die geen hoog inkomen of vermogen hebben. De vragen over het economisch systeem zijn de afgelopen decennia op de achtergrond geraakt, en daarmee bedoel ik de marxistische vraag naar de tegenstelling tussen arbeid en kapitaal.
Het gevolg is dat de rijkdom alsmaar is toegenomen en de loonspanning enorm groot is geworden. In de plaats kwamen andere discussies, zoals die over racisme, seksuele geaardheid en diversiteit. Dat zijn belangrijke vragen, maar ze kregen de prioriteit. Dat zie je ook bij de multinationals in de VS. Over arbeid en kapitaal, de verdeling van de rijkdom en het economisch systeem wordt nog nauwelijks gepraat.
Bij de sociaal-democratische partijen zie je dat heel duidelijk. Ik was voorzitter van de SPD, het was een partij voor de vrede, voor ontwapening en voor de ontwikkeling van de verzorgingsstaat. De huidige kanselier Scholz van de SPD staat voor herbewapening en de oorlog in Oekraïne. Hij verdedigt de afbouw van de verzorgingsstaat van de jaren ’90. Concreet betekent dat dat een gepensioneerde in Duitsland 800 euro minder krijgt dan die in Oostenrijk.
Het belangrijkste vandaag zijn de energieprijzen, ze spelen een sleutelrol voor de bedrijven en voor de bevolking. We moeten terug naar de lage prijzen die voor welvaart in Duitsland en heel Europa hebben gezorgd. Vandaar dat het onvermijdelijk wordt weer tijdelijk op Russisch gas te kunnen rekenen.
Oskar Lafontaine (Saarland, Duitsland, 1943) was minister van Financiën in Duitsland, voorzitter van de sociaal-democratische SPD, stichter van Die Linke, de linkse partij waar hij afgelopen maand maart afscheid van nam. Hij is de auteur van ‘Ami, its time to go’, een reflectie op de oorlog in Oekraïne en de rol van Duitsland en de EU in dit conflict. Dit gesprek is een vertaling van de Spaanse versie in CTXT, onafhankelijk Europees medium.
Dit interview werd vertaald door Francine Mestrum.
