De overheid steunt de essentiële beroepssector door onder andere het aanleveren van extra materiaal en het erkennen van corona als beroepsziekte. “Corona is voor verpleegkundigen een beroepsziekte. Behalve voor zelfstandig verpleegkundigen, voor hen geldt dat niet. Een beroepsziekte die gebonden is aan een statuut van werk is absurd”, meent Ronny Pascal. Bij de erkenning van een beroepsziekte komen heel wat voordelen kijken. Zo krijgen getroffen werknemers een vergoeding voor het inkomensverlies.
Overheid koopt materiaal op
Ook heeft de sector volgens Pascal heel wat problemen met de aankoop van beschermingsmateriaal. “De overheid heeft verpleegkundigen veel te lang in het ongewisse gelaten over covid-19. Het heeft enorm lang geduurd voor wij richtlijnen kregen. De overheid kan perfect nagaan wie als thuisverpleegkundige werkt. Zoals altijd werden we op de achtergrond geplaatst. Totdat we plots heel wat extra beschermingsmateriaal moesten aanschaffen. Op dat moment was het al te laat. De overheid had al het materiaal zelf opgeëist, er was niets meer vrij op de markt.”
Zelfstandig thuisverpleegkundige Petra Souwens is het daarmee eens. “Plots stond onze wereld op zijn kop. Waarom zijn we niet eerder verwittigd? Het was onmogelijk om aan genoeg mondmaskers voor al onze patiënten te raken. Wij konden hierdoor ons werk niet altijd doen zoals het hoort. Dat is heel frustrerend.”
Uiteindelijk kregen de thuisverplegers materiaal. “Elke thuisverpleger kreeg 29 chirurgische mondmaskers. Dit soort mondmaskers dienen om al dan niet besmette druppeldeeltjes van de drager tegen te houden, zodat deze niet bij iemand anders terecht kunnen komen. Ze beschermen dus enkel de patiënt, en niet de verpleegkundige. Ook doet de verpleger twintig à dertig bezoeken per dag, en bij elk bezoek moet van masker gewisseld worden. Thuisverplegers komen dus nog geen twee dagen toe met dat materiaal”, zegt Pascal. De levering van de mondmaskers gebeurde een drietal weken geleden. “Ondertussen hebben wij wel al het correcte materiaal voorradig. Waarom kunnen wij daar wel voor zorgen, en de overheid niet?”
Verlies
De zelfstandig verpleegkundigen spenderen heel wat meer aan beschermingsmateriaal dan in normale omstandigheden. “Ze zitten nu aan vijftig à zestig euro per dag aan handschoenen, mondmaskers, desinfecterende gel en meer. Ze krijgen geen vervangingsinkomen, want ze kunnen niet aantonen dat ze een verlies maken van meer dan 60 procent. Ze worden veel meer opgeroepen om bijvoorbeeld de parameters van patiënten te meten. Voor deze extra bezoeken, krijgen ze niets betaald. Ook zeggen sommige patiënten afspraken af uit angst besmet te worden. Samen met de extra kosten van het materiaal, maken ze deze periode een groot verlies. Zo laat de overheid deze verpleegkundigen opnieuw in de steek”, zegt Ronny Pascal. “Als de thuisverplegers aan het einde van de coronaperiode hun rekening gaan opmaken, zullen ze schrikken. Maar dat ze dit allemaal voort blijven doen, siert hen.”
Verder kaart hij aan dat een sneltest voor zelfstanig verpleegkundigen een vereiste moet zijn. “De overheid blijft zelfstandig verpleegkundigen de baan op sturen. Zij moeten op een correcte manier zorg blijven bieden, waar ze alle begrip voor hebben. Maar zorg er dan op zijn minst voor dat verpleegkundigen de sneltest voor corona kunnen krijgen. Anders kunnen zij misschien zonder het te weten zoveel anderen besmetten. En aan het einde van de dag gaan zij ook terug naar hun gezin.”
Psychologisch zwaar
Ook op psychologisch vlak hebben zelfstandige thuisverplegers het een stuk moeilijker. “Ze zijn niet enkel meer verpleger. Ze zijn ook kok, poetsvrouw en ze gaan boodschappen doen voor de patiënt of naar de apotheek”, zegt Pascal. De verpleegkundigen nemen alle taken op zich omdat andere hulpinstanties niet of nauwelijks nog mogen langsgaan.
Dat brengt volgens de coördinator drie gevolgen met zich mee. Ten eerste hebben de verplegers het enorm druk door al die bijkomende taken. Ook zijn zij vaak de enige spreekbuis van de patiënt. “Zij zien vaak niemand anders dan de verpleger. De thuisverpleger luistert graag naar zijn of haar zorgen, maar door al de bijkomende taken, is dat erg zwaar. Er komen dagelijks zo’n honderd à tweehonderd zelfstandige thuisverpleegkundigen bij ons over de vloer. Heel veel daarvan zitten er psychisch doorheen.”
De thuisverpleger staat ook vaak alleen in voor het verzorgen van de patiënten. “Normaal gezien hebben zij nog een huisdokter, en soms komt er ook een mantelzorger. De dokter mag telefonisch consultaties houden en de mantelzorger komt niet meer. Zelfs als de patiënt zijn of haar laatste weken ingaat, komt de dokter vaak niet langs. Dat is psychisch erg zwaar voor de verpleegkundige, zeker als ze al jaren bij de patiënt thuis komen.”
Souwens blijft haar werk ondanks alles graag doen, maar wil wel verandering zien. “Op een moment als dit zouden andere beroepssectoren staken. Maar verplegers zie je weinig staken, dat gaat ook niet. Over het algemeen zijn wij een sector die amper klaagt. Maar nu voel ik toch de drang om mij uit te spreken.”
Volgens Ronny Pascal moet er dringend verandering komen. “Het is schandalig hoe de zelfstandig verpleegkundigen aan hun lot over worden gelaten. Ze krijgen dan wel elke avond om 20 uur een applaus, wat zeker wordt geapprecieerd, maar dat is ook al serieus geminderd. Ik denk niet dat iemand die onderbetaald werkt en aan zijn of haar lot overgelaten wordt, de volgende dag nog gaat werken. Dat doen zij wel, en daar heb ik alle respect voor.”
Foto: Shibuya246, Flickr / CC BY-NC 2.0
