Bart De Wever verslaat alle peilingen…
De federale verkiezingen werden een triomftocht voor de N-VA van Bart De Wever. Verkiezingen bevatten altijd één verrassing ten opzichte van de peilingen. De verrassing van deze verkiezingen is dat Bart De Wever alle peilingen versloeg. N-VA haalt 27,8 procent en wint in één klap 19 zetels bij. Er zit nu een blok van 27 N-VA’ers in het federale parlement.
… en overvleugelt traditionele partijen
De verkiezingen kunnen daardoor gerust historisch genoemd worden. Nooit eerder overvleugelde een niet-traditionele partij zo indrukwekkend alle andere partijen. Een klassieke tripartite – met CD&V, SP.A en VLD – die vroeger wel eens werd bovengehaald als er een tweederdemeerderheid moest gevonden worden, haalt nu niet eens een meerderheid aan Vlaamse kant (45,5 procent en 43 van de 88 Vlaamse zetels).
De Wever zal wellicht de persoonlijke monsterscore van Yves Leterme uit 2007 net niet evenaren. Hij wordt zo wel de nieuwe man van bijna 800.000 voorkeurstemmen (764.904 met nog één kanton niet geteld om precies te zijn).
Beducht voor Leterme-scenario
De Wever lijkt in de eerste reacties beducht voor een Leterme-scenario. Hij steekt de hand uit naar de andere Vlaamse partijen en heeft het tegenover de Franstaligen zelfs over ‘bruggen bouwen’. “Ik hoop dat de verantwoordelijkheid primeert en dat de Vlaamse partijen aan hetzelfde zeel trekken. Als N-VA alles alleen moet doen, is alles verloren”, aldus De Wever in een eerste kopstukkendebat op de VRT.
Toch nog één op acht Vlamingen stemt extreemrechts
N-VA zuigt LDD leeg. LDD, de komeet van 2007 en 2009, verschrompelt tot de stichter en naamgever van de partij. Alleen de West-Vlaamse zetel van Jean-Marie Dedecker blijft over.
Ook een groot aantal kiezers van Vlaams Belang maakt de oversteek. VB wordt met 12,3 procent de vijfde partij van Vlaanderen. Toch is het opvallend dat ondanks de Vlaams-nationalistische aantrekkingskracht van N-VA nog altijd één achtste van de Vlamingen voor een extreemrechtse partij kiest.
CD&V zakte nooit eerder zo laag. De Vlaamse christendemocraten zijn met 17,3 procent kleiner dan N-VA, PS en MR. In Gent en Antwerpen wordt CD&V overvleugeld door Groen!. ACW’ers als Katrien Partyka en Luc Goutry vliegen uit het parlement. In de provincie Antwerpen is N-VA bijna dubbel zo groot als CD&V.
Ook die andere regeringspartij VLD krijgt zware klappen. De liberale partij houdt nog 13,6 en 13 zetels over.
Geen oppositiebonus voor SP.A
Hoewel de “slechtste regering ooit” wordt weggeblazen in de verkiezingen, krijgt SP.A geen oppositiebonus. De socialistische partij zit met 14,6 procent op een bodemkoers en haalt nog minder stemmen dan in 2007 en 2009. Dat is een uitslag die vergelijkbaar is met de desastreuze dioxineverkiezingen van 1999. “Ik ben al lang blij dat we standhouden”, reageert voorzitster Caroline Gennez.
ABVV’ers Rudy Kennes (Opel-vakbondsvertegenwoordiger en vierde op de lijst in Antwerpen) en Jos Digneffe (ACOD-spoor en zevende op de senaatslijst) halen geen zetel. Erik De Bruyn van SP.A-rood haalde vanop de tiende plaats op de senaatslijst een niet onverdienstelijk maar ook niet meteen spectaculair resultaat. Opmerkelijk is wel het resultaat van Frank Vandenbroucke. Die haalt vanop de laatste plaats van de senaatslijst bijna evenveel stemmen als lijsttrekker Johan Vande Lanotte.
Groen! licht vooruit en extra zetel
Groen! gaat een half procent vooruit en blijft dus wat hangen. Al zal de extra zetel in Antwerpen wel op gejuich onthaald worden. De piepjonge Kristof Calvo, kabinetsmedewerker van Bruno De Lille en voorzitter van Jong Groen!, komt zo in het federaal parlement. In Antwerpen lijkt Groen! zo een aantal stemmen weg te halen bij SP.A dat daar een zetel verliest. Wordt Patrick Janssens afgestraft door de allochtone kiezers?
Academica Eva Brems haalt in Leuven een zetel, maar die gaat wel ten koste van de zetel van de energiespecialiste Tinne Van der Straeten in Brussel-Halle-Vilvoorde. Bij Electrabel zullen ze daar niet rouwig om zijn. Geert Lambert (ex-Spirit en ex-SLP en nu tweede op de senaatslijst) mag op zoek naar een job buiten de politiek. “Wij hebben met de boodschap over een warm Vlaanderen, kiezers gewonnen”, zegt voorzitter Wouter Van Besien.
PVDA strandt ver van de kiesdrempel, maar gaat wel fors vooruit: van 0,9 naar 1,3 procent. In het kanton Antwerpen haalt PVDA 4,13 procent. “Met dat resultaat kunnen we in 2012 een eerste verkozene in de Antwerpse gemeenteraad halen”, reageert voorzitter Peter Mertens.
LSP en CAP (dat enkel voor de senaat opkwam) halen 0,2 procent.
In Henegouwen piekt PS tot meer dan 50 procent
Aan Franstalige kant triomfeert de PS van Elio Di Rupo. De Franstalige socialistische partij haalt in Wallonië 37,6 procent, een sprong voorwaarts van 8,1 procent. Ook in Brussel gaat de partij vooruit, maar blijft daar wel onder MR steken. In Henegouwen flirt PS met de 50 procent. In steden als Mons en La Louvière haalt de PS 55 procent. In het zwaar door schandalen geteisterde Charleroi gaat PS 20 procent vooruit. De tweede partij MR haalt daar maar iets meer dan 12 procent. De in Vlaanderen verfoeide Michel Daerden is de stemmenkampioen. In Luik stond hij op de laatste plaats en springt over lijsttrekker Alain Mathot.
Ecolo trappelt ter plaatse en gaat in vergelijking met 2009 achteruit. De MR van Didier Reynders krijgt zware klappen, behalve in Waals-Brabant waar de partij relatief standhoudt. MR (en FDF) blijft wel de grootste partij in Brussel.
De rechtse Parti Populaire van advocaat Mischaël Modrikamen haalt heel nipt een zetel in Waals-Brabant. Het extreemrechtse FN verdwijnt uit het parlement.
PTB verdubbelt tot 1,9 procent met een uitschieter in Luik (meer dan 3 procent). Front des Gauches, een samenwerking tussen verschillende kleinlinkse partijen haalt 0,8 procent.
Vivant en Ecolo winnen in Duitstalige gemeenschap
In de Duitstalige gemeenschap zijn Vivant (!) en Ecolo de grote winnaars. Vivant haalt 9,4 procent (+6,7) en Ecolo 18,4 (+ 4,2). MR blijft daar wel de grootste partij met 24,5 procent.
