Analyse -

Wie zijn die gele hesjes nu echt? Franse onderzoekers brengen protestbeweging in kaart

Een collectief van Franse universitairen nam tussen 24 november en 1 december over heel Frankrijk interviews af van gele hesjes aan ronde punten en in manifestaties. Het betreft een representatief staal van 166 geïnterviewden. Maar uiteraard moeten deze resultaten met de nodige voorzichtigheid geïnterpreteerd worden.

vrijdag 14 december 2018 20:11
Spread the love
  • Onder de gele hesjes is er een sterke aanwezigheid van bedienden. Dat zijn mensen in loondienst maar werkzaam in zogenaamde ‘niet-productieve’ sectoren. Denk hierbij aan administratief personeel, commerciële diensten en dergelijke meer. Het gaat eerder om hoofdarbeid dan handarbeid. Een derde van de gele hesjes kan als bediende beschouwd worden. Veertien procent is arbeider en tien procent is handwerker, kleine ondernemers of handelaars. Intermediaire beroepen en kaderleden zijn ondervertegenwoordigd in de beweging.
  • Gemiddeld zijn de gele hesjes vijfenveertig jaar oud. Het is vooral een groep van dertigers, veertigers en vijftigers die zich in gele hesjes hullen. Al bij al zijn er weinig jongeren of gepensioneerden betrokken. Al moet daar wel bij vermeld worden dat de jongeren zich georganiseerd hebben via scholieren- en studentenprotest dat zich solidair verklaart met de gele hesjes.
  • Er is een opvallende aanwezigheid van vrouwen onder de gele hejes, maar de mannen blijven lichtjes in de meerderheid met vierenvijftig procent. Vrouwen treden ook vaker naar voor als woordvoerder dan tijdens traditionele sociale protesten. Eén van de verklaringen die de onderzoekers hiervoor aanbrengen is dat geïnstitutionaliseerde sociale bewegingen zoals vakbonden nog steeds structuren hebben die mannen sneller naar voor zullen schuiven dan vrouwen.
  • Qua inkomen behoren de gele hesjes niet tot de meest precaire groepen in de samenleving, maar eerder tot lagere middenklasse en volksklassen. Het mediaanloon van de ondervraagden bedroeg 1.700 euro. Tien procent van de ondervraagden had een inkomen onder de achthonderd euro.
  • Voor zevenenveertig procent van de ondervraagden was het de allereerste keer dat ze deelnamen aan een politieke mobilisatie. Een kleine helft (vierenveertig procent) had wel al eens geparticipeerd in een stakingsactie.
  • Manifestaties van gele hesjes werden de voorbije weken gekenmerkt door hevige confrontaties met de politie. Toch toonde negentig procent van de ondervraagden geen sympathie tegenover het vernielen van goederen. Wel verklaarde bijna zestig procent zich bereid om over te gaan tot meer stevige acties zoals het bezetten van gebouwen.
  • Er heerst een sterke weerzin en bijna algemene verwerping van representatieve instituties. Zo vindt maar liefst eenentachtig procent dat er geen plaats is voor politieke partijen in het protest. Daarmee wordt wel degelijk bedoeld: geen enkele politieke partij. Ook vakbonden wekken een groot wantrouwen op. Vierenzestig procent ziet de vakbonden liever niet komen.
  • Ondanks het misprijzen ten aanzien van representatieve instellingen, beschouwt een grote meerderheid van de gele hesjes zichzelf als links (tweeënveertig procent) of zelfs extreem links (vijftien procent). Maar daar staat tegenover dat drieëndertig procent zichzelf als links noch rechts ziet. Slechts vijf procent profileert zich als extreem rechts. Dit lage cijfer voor extreem rechts kan te maken hebben met het proberen aan de dag te leggen van sociaal wenselijk gedrag ten aanzien van de interviewers. Maar los daarvan blijft het markant dat het grootste deel van de ondervraagden zich duidelijk links positioneert.
  • De motieven achter het protest zijn vrij éénduidig en rechtlijnig. Sociale ongelijkheid is de grootste doorn in het oog van de gele hesjes. Dat vertaalt zich in eisen voor meer koopkracht, verhoging van de (minimum)lonen, minder belastingen en meer eerlijke belastingen. Naast sociale ongelijkheid nemen de gele hesjes ook aanstoot aan de arrogantie van de politieke elites in het algemeen en Macron in het bijzonder. Velen willen dat Macron verdwijnt en eisen een politiek die meer luitstert en meer inspraak mogelijk maakt.
  • Het protest van de gele hesjes kan volgens de onderzoekers wel degelijk omschreven worden als een protest van ‘het volk’ – een manier waarop de gele hesjes ook zichzelf representeren. Het betreft een zeer a-typische sociale beweging die bestaat uit eerder laag geschoolden die in landelijke streken van Frankrijk wonen en zich anders zelden inlaten met politiek en sociale actie.

Hier kunnen de volledige bevindingen van de onderzoekers gelezen worden.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!