U.S. President Lyndon B. Johnson (r.) meets with President of France Charles de Gaulle shortly after taking office, 25 November 1963. Photo: LBJ Library http://transition.lbjlibrary.org/items/browse?collection=16&sort_field=Dublin+Core%2CDate&sort_dir=a&page=11 (Wikimedia Commons). 

Van meet af aan was het duidelijk dat de staatsgreep in Oekraïne zou uitdraaien op oorlog. Het ontbreekt Europese leiders aan ruggengraat. De EU heeft nood aan leiders van het kaliber van Charles de Gaulle.

De bloedige schietpartij op 19 februari 2014 op Maidan Nezalezhnosti maakte een einde aan de revolutie in Oekraïne. De VS en enkele EU-landen hadden een sleutelrol gespeeld bij de omverwerping van de democratisch tot stand gekomen regering van Victor Janoekovitsj. De propaganda kondigde een nieuw tijdperk van democratie aan. In werkelijkheid was de zelfbenoemde regering een coalitie tussen rechtse en fascistische krachten. Leden van de fascistische Svoboda-partij (oorspronkelijk: Nationaal-Socialistische partij) en de Rechtse Sector kregen sleutelposities. Andriy Parubiy¹, medeoprichter van Svoboda, kreeg de leiding van de Nationale Defensie- en Veiligheidsraad, en neo-nazi-commandant van de Rechtse Sector Dmytro Yarosh werd zijn adjunct.

Acties van de nieuwe Verchovna Rada

Ihor Tenyukh, lid van de neonazistische Svoboda-partij, werd minister van Defensie. Svoboda-lid Oleg klaagde als nieuwe procureur-generaal de leiders van de Krim aan die niet onder Kiev wilden leven. Een van de eerste acties van de nieuwe Verchovna Rada² die zijn extreemrechtse karakter staafde, was het beëindigen van de officiële status van het Russisch en Grieks als minderheidstalen, het intrekken van de autonomie van de Krim en het buiten de wet stellen van de Oekraïense Communistische Partij. De regering werd geleid door het door Victoria Nuland³ persoonlijk geselecteerde Vaderland-partijlid Arseniy Yatsenyuk. Deze westers georiënteerde bankier had zich open getoond voor de bezuinigingseisen van het IMF en de daaruit voortvloeiende uitverkoop van rijkdommen aan buitenlanders.

De regering werd geleid door het door Victoria Nuland persoonlijk geselecteerde Vaderland-partijlid Arseniy Yatsenyuk. Deze westers georiënteerde bankier had zich open getoond voor de bezuinigingseisen van het IMF.

In een vorig artikel zagen we dat Oekraïne al in 1992 op de NAVO-kandidatenlijst stond, en de regering-Obama al in juni 2013 uitgewerkte plannen had om de Russen uit hun marinebasis in Sebastopol (de Krim) te verdrijven. Niet lang daarna, een drietal maanden na de staatsgreep, op 13 mei 2014, waarschuwde de Australische journalist en filmmaker John Pilger⁴ in een artikel in The Guardian de wereld voor de Amerikaanse betrokkenheid bij Oekraïne, voor het het nazi- en corruptieprobleem in dat land, en voor het gevaar voor de wereldvrede. Pilgers profetische woorden van toen geven blijk van een goede kijk op de rivaliteit tussen de grote mogendheden. Vandaar dat wij hieronder een geredigeerde samenvatting van zijn tekst laten volgen.

De VS sleurt ons in Oekraïne mee in een oorlog met Rusland

Het Amerikaans beleid in Oekraïne dreigt uit te lopen op een nieuwe wereldoorlog. Waarom dulden we de leugens van onze overheid hierover? Waarom laten we ons indoctrineren?

Sinds 1945 heeft de VS in 50 landen al of niet geslaagde regime change operaties uitgevoerd. Zelfs democratieën moesten er aan geloven. De VS heeft zich voorts gemengd in verkiezingen in 30 landen, burgers gebombardeerd in 30 landen, chemische en biologische wapens gebuikt en aanslagen gepleegd op buitenlandse leiders. Wij in het Westen blijven blind voor het menselijk leed van al dat geweld en voor de omvang van de misdaden. Dat alles speelt zich ver van ons af. En als er al iets tot ons doordringt, dan is elk nieuws dat de slachtoffers van ons terrorisme moslims zijn, taboe.

Rijkdommen

Extreem jihadisme, dat aan de basis lag van 9/11, werd gekoesterd als wapen van het Anglo-Amerikaanse beleid. Een voorbeeld is Operatie Cycloon in Afghanistan. Maar dat wordt keihard verdoezeld. In april liet het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken zich ontvallen dat Libië na de NAVO-interventie van 2011 een veilige haven voor terroristen was geworden. In de loop der jaren is het etiket op onze vijand veranderd. Communisme werd vervangen door islamisme. Maar per saldo gaat het om elke samenleving die zich onafhankelijk van ons opstelt, strategisch interessant is, rijkdommen bezit of Amerikaanse overheersing denkt te kunnen omzeilen.

De leiders van tegenspartelende naties worden met geweld aan de kant geschoven, zoals de democraten Muhammad Mossedeq in Iran, Arbenz in Guatemala en Salvador Allende in Chili. Of ze worden vermoord zoals Patrice Lumumba in de Democratische Republiek Congo. En ze worden slachtoffer van een westerse lastercampagne, denk aan Fidel Castro, Hugo Chávez, en nu Vladimir Poetin.

De rol van Washington in Oekraïne verschilt enkel in de nasleep voor ons. Voor het eerst sinds de Reagan-jaren dreigt de VS de wereld ten oorlog te voeren. Oost-Europa en de Balkan zijn militaire buitenposten van de NAVO geworden. Oekraïne, de laatste bufferstaat die grenst aan Rusland, wordt verscheurd door fascistische krachten die de VS en de EU hebben ontketend. Vandaag steunt het Westen neonazi’s in een land waar Oekraïense nazi’s Hitler steunden.

Russische warmwater-marinebasis

Na de door Washington bekokstoofde staatsgreep van februari tegen de democratisch gekozen regering in Kiev, mislukte het plan om zich de historische, legitieme Russische warmwater-marinebasis op de Krim toe te eigenen. De Russen verweerden zich, net als ze dat al bijna een eeuw doen tegen elke dreiging en invasie van het Westen. Maar de NAVO heeft zijn omsingeling kunnen opvoeren. En de VS moedigt Kiev aan de aanvallen op etnische Russen in Oekraïne op te drijven. Als Poetin kan worden verleid hen te hulp te komen, zal de hem toebedachte pariastatus een NAVO-guerrillaoorlog rechtvaardigen die zich waarschijnlijk naar Rusland zelf vertakt.

Maar Poetin heeft de tegenstander in verwarring gebracht. Hij heeft zoete broodjes gebakken met Washington en de EU. Hij heeft zijn troepen teruggetrokken van de Oekraïense grens en er bij de etnische Russen in Oost-Oekraïne op aangedrongen het referendum te annuleren. Deze Russisch sprekende en tweetalige mensen – een derde van de Oekraïense bevolking – hebben lang gestreefd naar een democratische federatie die de etnische diversiteit van het land weerspiegelt en autonoom is ten opzichte van Kiev en onafhankelijk van Moskou. De meesten zijn ‘separatisten’ noch ‘rebellen’, zoals de westerse media ze afschilderen. Het zijn burgers die in vrede en veiligheid op hun geboortegrond willen leven.

Fascistisch gespuis

Oekraïne is veranderd in een CIA-themapark, net als de ruïnes van Irak en Afghanistan. Het land wordt persoonlijk gerund door CIA-directeur John Brennan in Kiev, met tientallen ‘speciale eenheden’ van de CIA en de FBI die erop toezien dat er wordt afgerekend met al wie zich verzet tegen de staatsgreep van februari. Bekijk de video’s, lees de ooggetuigenverslagen van het bloedbad in Odessa deze maand. Per bus aangevoerd fascistisch gespuis zette het hoofdkwartier van de vakbond in brand. Daarbij kwamen 41 mensen om, onder toeziend oog van de ordetroepen.

Een arts beschreef hoe hij mensen probeerde te redden, maar werd tegengehouden door pro-Oekraïense nazi-radicalen. Een van hen beloofde dat hij en andere Joden van Odessa binnenkort hetzelfde lot zouden ondergaan. Agressie van die omvang deed zich zelfs niet voor tijdens de fascistische bezetting van zijn woonplaats tijdens de Tweede Wereldoorlog. Waarom blijft de wereld stil, zo vroeg de arts zich af.⁵

Russisch sprekende Oekraïners vechten om te overleven. Toen Poetin de terugtrekking van de Russische troepen aan de grens aankondigde, pochte de minister van defensie Andriy Parubiy, dat de aanvallen op ‘opstandelingen’ zouden doorgaan. In Orwelliaanse stijl schreef de westerse propaganda dit dreigement toe aan Moskou, ‘dat probeert conflicten en provocaties te orkestreren‘, aldus de Britse minister van Buitenlandse Zaken William Hague. Even cynisch was Obama’s bespottelijke gelukwens aan de junta met hun ‘opmerkelijke terughoudendheid’ na het bloedbad in Odessa. De junta, aldus Obama, werd ‘gekozen volgens het boekje.’

Separatisten

In de Amerikaanse media is de gruweldaad in Odessa gebagatelliseerd als ‘sinister’ en ‘een tragedie’ waarin ‘nationalisten’ (Neo-nazi’s) ‘separatisten’ (mensen die handtekeningen verzamelden voor een federaal Oekraïne) aanvielen. De Wall Street Journal van Rupert Murdoch⁶ vervloekte de slachtoffers: ‘Dodelijk vuur in Oekraïne waarschijnlijk aangewakkerd door rebellen, zegt de regering.‘ En de Frankfurter Allgemeine waarschuwde zijn lezers voor de ‘niet-verklaarde oorlog’ van Rusland. En hoe pijnlijk is het niet voor de Duitsers dat Poetin de enige leider is die de opkomst van het fascisme in het Europa van de 21e eeuw veroordeelt.

Het is een cliché dat de wereld sinds 9/11 is veranderd. Maar wat is er precies veranderd? Volgens de grote klokkenluider Daniel Ellsberg heeft er in Washington een stille staatsgreep plaatsgevonden en heerst daar nu ongebreideld militarisme. Vandaag voert het Pentagon speciale operaties, lees geheime oorlogen, uit in 124 landen. Het land is continu in staat van oorlog. De fall-out in het binnenland: toenemende armoede en verlies van vrijheid. Voeg daar het risico van een nucleaire oorlog aan toe en de vraag is: waarom tolereren we dit?

De Amerikaanse agenda

De retorische vraag van John Pilger of de VS ons in Oekraïne niet mee in een oorlog met Rusland sleept, doet denken aan die van zijn Belgische collega, VRT-journaliste Phara de Aguirre, die VUB-professor Jonathan Holslag in verlegenheid bracht met de vraag of Europa niet de Amerikaanse agenda aan het uitvoeren is. Met de uitbreiding van de EU is het zwaartepunt van de Unie naar het Oosten verplaatst. Landen als Polen en de Baltische staten voeren de boventoon, de klassieke Duits-Franse as heeft zich naar de zijlijn laten schuiven. De Unie laat zich ten koste van zijn eigen welvaart gewillig voor het Amerikaanse karretje spannen, en dat zonder enig democratisch mandaat.

Olaf Scholz, de Duitse Bondskanselier, is een geopolitieke dwerg in vergelijking met Duitse staatslieden als Merkel, Kohl en Adenauer. Waar is de Ostpolitik van Willy Brand gebleven?

Onze leiders zien toe hoe Amerikaanse vermogensbeheerder BlackRock zich ‘ontfermt’ over de Oekraïense economie. Het ontbreekt hen aan ruggengraat. Olaf Scholz, de Duitse Bondskanselier, is een geopolitieke dwerg in vergelijking met Duitse staatslieden als Merkel, Kohl en Adenauer. Waar is de Ostpolitik van Willy Brand gebleven? Europa heeft nood aan een leider van het kaliber van de voormalige Franse president Charles De Gaulle, die verkondigde dat allianties als de NAVO van tijdelijke aard waren, opperde dat Frankrijk zijn atoomwapen in alle windrichtingen zou opstellen, ook richting de VS, Frankrijk terugtrok uit de militaire structuur van de NAVO, en de bondgenoten verzocht zo snel mogelijk hun soldaten en materieel van Franse bodem te verwijderen.

De NAVO is verworden tot een instrument van Amerikaans imperialisme. De alliantie raakte tegelijk steeds sterker vervlochten met de EU, en dat zonder enige democratische controle. Europese burgers willen geen oorlog in hun achtertuin. Hoe langer de oorlog in Oekraïne duurt, hoe meer de EU wordt meegezogen in de Amerikaanse strijd om zijn unipolaire machtspositie in de VS te handhaven. Hoe lang moet Europa nog wachten op een De Gaulle 2.0?

*****

Noten

1 VRT-journalist Jan Balliauw, die tijdens het bloedbad op de eerste rij zat, meldde dat “de ene na de andere demonstrant” werd geveld door scherpschutters, maar hield het bij “politieagenten die schieten op de ongewapende betogers”. Hij heeft “zelf gezien dat de politie die ochtend zich terugtrok”. Toen hij getuigenissen, die zeggen dat demonstranten met jachtgeweren hebben geschoten op politie, in 2015 voorlegde aan parlementsvoorzitter en “voormalig militaire commandant van Maidan” Paroebij, kreeg hij zoals was te voorzien, nul op het rekest. Balliauw nam de ongeloofwaardige reactie van de parlementsvoorzitter zonder enige kanttekening op in zijn verslag: een “derde partij” zou bij het bloedbad zijn betrokken, meer bepaald Russische speciale eenheden.

2 De Verchovna Rada, oorspronkelijk de Opperste Sovjet, is het parlement van Oekraïne. Het land is geen symbool van vrijheid en liberale democratie, en de oorlog is geen existentiële strijd tussen democratie en autoritarisme. In maart 2022 verbood Zelensky elf politieke partijen, waaronder het Opposition Platform for Life, met 44 van de 450 zetels. Dat is geen passende maatregel in een democratie, zelfs niet in oorlogstijd. In het beste geval is Oekraïne een corrupte, quasi-democratische entiteit met een verontrustend repressief beleid.

3 Victoria Nuland is Amerika’s staatssecretaris voor politieke zaken. Samen met president Joe Biden, minister van Buitenlandse Zaken Anthony Blinken en nationaal veiligheidsadviseur Jake Sullivan maakt zij deel uit van een kleine neoconservatieve elite die zijn stempel drukt op het Amerikaanse buitenlandse beleid. Nuland staat bekend om haar opmerking “F*** the EU!” in haar telefoongesprek op 7 februari 2014 met Geoffrey Pyatt, de Amerikaanse ambassadeur in Kiev. Daarin bespraken zij achter de rug van de Oekraïners en Europeanen welke Oekraieners moesten zetelen in de nieuwe Oekraïense regering.

4 John Pilger, die sinds 1962 in het VK woont, is een internationaal invloedrijke onderzoeksverslaggever, filmmaker en auteur die doorheen zijn carrière zware kritiek uit op het Australische, Britse en Amerikaanse buitenlands beleid. Pilger won tweemaal de Britse Journalist of the Year Award. Hij heeft vele andere prijzen gewonnen voor zijn documentaires over buitenlandse zaken en cultuur.

5 Op 16 mei 2014 werd hier de volgende voetnoot toegevoegd: ‘Het citaat van een arts die zegt te zijn tegengehouden door pro-Oekraïense nazi-radicalen is afkomstig van een account op een Facebook-pagina die later is verwijderd.’

6 Mediamagnaat Rupert Murdoch is de perfecte belichaming van de wereldwijde mediaconcentratie. Als chef van een van de grootste media-conglomeraten heeft hij onevenredig veel macht om de berichtgeving in de wereld naar zijn hand te zetten. Hij kan de carrière van een politicus maken of breken.

*****

Dit atikel verscheen eerder vandaag op Geopolitiek in context.