Onlangs was het complimentendag. Voor mij is het een van de grootste mysteries in de menselijke sfeer: waarom verlenen mensen elkaar niet meer complimenten? Waarom geven zo weinig mensen m/v aanmoedigingen aan elkaar? Waarom lokt een aanmoediging zelfs vaak achterdocht uit? De stille vraag, waarom dit gevlei?

1 maart is sinds 2010 ook in ons land complimenten dag. Het initiatief van Complimentendag werd gelanceerd in 2003 in Nederland, hetzelfde jaar waarin Bond Zonder Naam uitpakte met de spreuk

“GEEF MENSEN EEN PLUIM EN ZE KRIJGEN VLEUGELS”

Dit bleek in 2021 de lievelingsspreuk aller tijden bij BZN publiek.

Persoonlijk sta ik er bij vrienden en kennissen om bekend dat ik geregeld ver ga, uitgebreid moeite doe om onderbouwd en doordacht mensen aan te moedigen. In feedback op goede teksten, in complimenten over het uiterlijk of over talenten en goede daden. Collega’s journalisten en schrijvers, oversten, vrienden, kinderen, passanten maar ook instanties, overheden en vooraanstaande verantwoordelijken, politici en geleerden weten dit.

Soms denk ik, als ik kon ontdekken waar deze zorgzame en vriendelijke houding bij mijzelf vandaan komt, dan heb ik een hefboom in de hand om mensen minder chagrijnig, niet te egocentrisch en positiever te helpen worden. Zo konden wij misschien ook de mensheid een beetje verbeteren.

Medicijn tegen burn-out

Het verbaast mij niet dat recent bekend werd bij de 33 procent werknemers met een leidinggevende die een ondersteunende stijl hanteert, slechts 1 procent het risico loopt op burn-outklachten. Waarom is niet elke leidinggevende alert voor prestaties die een compliment verdienen bij zijn personeel? Burn-out is een gevaar voor onze samenleving, dat hoeft niet onderstreept.

Bevestiging lijkt mij de lucht in de longen, het bloed dat de organen laat leven. Voeding voor de geest, het karakter. Aanmoediging, bevestiging, is een wonderbaar hulpmiddel dat echt werkt. Waarom is het vaak zo ver te zoeken, is het er lang wachten op?

Facebook

Misschien is een grote reden van het succes van sociale media, dat een compliment geven er de meest basale handeling is. Een like, een duimpje is snel gegeven.

Schouderklopje
Soms heb ik de neiging deze houding die mij dus eigen is, te koppelen aan een ander talent dat ik graag beoefen, en dat ook schaars lijkt in onze gemeenschap. Ik gebruik mijn handen om mensen nabij te zijn. Om steun en gloeiende sympathie uit te drukken. Toen mijn partner onlangs een pijnlijke duim rapporteerde, heb ik die vinger in de trein op reis, in de hand genomen en zachtjes gemasseerd. Een tedere houding die ik zelf heel gewoon vind. Tot ik merkte hoe een medereiziger, een jonge vrouw gefascineerd met een frons op het hoofd naar onze handen, naar deze behandeling staarde. Zij had een intelligent gezicht en was duidelijk met zichzelf in overleg, mijn gebaar gaf haar heel wat te denken.

Aaibare hond uiterst geliefd

Op vergelijkbare wijze is onze hond Fellow heel vriendelijk, hij heeft zich naar schatting al door 25.000 verschillende mensen laten aanhalen op de trein, de bus en in het restaurant. Deze grote menslievendheid komt volgens mij voort uit de sterke binding die ik met het diertje heb ontwikkeld. We doen veel samen, en beloning bij de training was voor mij een aai, een kleine massage, in plaats van een koekje. Geregeld verleen ik het goede dier een uitgebreide knuffelsessie, een lekkere massage.

De moderne menswetenschap, en met  name de pedagogie, bevestigt hoe belangrijk het is dat ouders en opvoeders de kinderen aanraken. De vriendelijke aanraking is een sterke vorm van bevestiging. Zo krijgt het kind het gevoel welkom te zijn, er te mogen zijn. Van tel te zijn, belangrijk te zijn. Het spreekwoordelijke schouderklopje, of de hand op de arm, ze zijn daarom te beschouwen als een iconische vorm van het compliment. De warmte van de ander voelen, dat is bevestiging ontvangen. Een compliment verlenen, is een vorm van liefde betonen.

Kindertijd

Zelf ben ik wellicht graag warm en ondersteunend, nadat onze moeder ons tot tien jaar elke dag in de avond in de kom zette en het lijf waste. Zij gaf ons ook gezichtsmassages met huidcrème, en als baby werden we veel gedragen op het lichaam. We waren ook dol op zitten op de schoot van mama of opa. Zou het kunnen, dat volop tastbare warmte mogen genieten als klein kind, de mens warmer, meer altruïstisch, een gever van aanmoedigingen maakt? Het denkspoor lijkt mij interessant, ook juist in een cultuur waar de kinderen in de eerste duizend dagen vaak niet bij de eigen moeder doorbrengen.

Beloningscentrum

Sinds enige tijd hebben neurowetenschappers ontdekt dat onze hersenen beschikken over een “beloningscentrum”. Daarom eten de meeste mensen graag, daarom roken en snoepen veel mensen. Die eigenschap  van onze geest lijkt aan de oorsprong te liggen van de gewoonte  na een gewonnen strijd, na een groot werk, samen te feesten.

Macht?

Een andere eigenschap van onze moeder was dat zij voor zij moeder werd, jarenlang opvoedster was. Zij wist hoe je kinderen moet aanpakken, hoe je hen meekrijgt, hoe je hen in de hand houdt,, tevreden stelt. Moeder gaf ons vrij vaak aanmoedigingen, complimenten. Wellicht meer dan veel ouders. Op de schoolbanken viel het mij op dat we heel wat minder complimenten kregen. Die pedagogische wijsheid was blijkbaar geen gemeengoed.

Anderzijds is het wellicht waar, zoals je soms hoort beweren, dat wie complimenten geeft, jou beheerst, jou kan sturen in een bepaalde richting. Het is wellicht een subtiele manier waarmee opvoeders en ouders kinderen gehoorzaam houden en sturen. Ongetwijfeld is het daarom van belang dat je het meent, wanneer je een compliment geeft. Zo kan de ontvanger nagaan of je eerlijk bent, of hij of zij jouw echt wil bevorderen als persoon”, in de bewoordingen van de categorische imperatief van filosoof Immanuel Kant. Die formuleerde de basis van zijn ethiek, zijn leefregel om goed te leven, als volgt: “Je mag de andere mens nooit louter als middel gebruiken, maar altijd ook als doel”. Door iemand aan te moedigen, te complimenteren, neem je hem als doel. Wil je hem bevorderen in wie hij is, wil je hem steun bieden, sterker maken.

Reserve en rust

Complimenten en aanmoedigingen ontvangen, het lijkt in elk geval een soort ontspanning te bieden. Wie een compliment ontvangt, merkt dat er in de relatie plaats is, ruimte overblijft voor iets meer dan louter de “strijd om het bestaan”. Als een overste jou een compliment geeft, verlaat hij daardoor even de loutere op het werk gerichte sfeer van prestatie en doeltreffend werken. Wie een compliment geeft, geeft daarmee aan dat hij reserve heeft. Dat hij niet helemaal opgaat in de gewone doelgerichtheid van handelen en samen leven. Dat geeft rust.

Broederlijkheid & Betrokkenheid

Een team waarin complimenten gegeven en ontvangen worden, merkt dat er Verbondenheid en Betrokkenheid heerst in de groep. Een compliment geeft de boodschap mee: wij staan er samen voor. Wij leveren strijd schouder aan schouder. Op die manier geef en ontvang je de boodschap dat niet alleen de eerste twee grote principes van onze samenleving, die teruggaan op het motto van de Franse Revolutie, Gelijkheid en Vrijheid, van tel zijn. Dat ook het derde, vaak wat ondergeschoven principe van tel is voor je baas: broederlijkheid.

Medicijn op de werkvloer

Wie genoeg dergelijke woorden van oprechte waardering krijgt, kan beter met voldoening in zijn job staan. Het is niet voor niets dat de leiding van De Lijn geregeld acties doet om passagiers aan te moedigen de chauffeurs van de bus menselijk te begroeten en een “Goeiedag chauffeur!” uit te spreken. Wanneer klanten en bazen werkende mensen eens meer een compliment gaven, zou er wellicht minder druk op de arbeidsmarkt heersen, minder de behoefte tot staken en tot loonsverhoging tot uiting komen.

[Deze beschouwing schreef ik na het lezen van het Standpunt in TERTIO van 1 maart van Ludwig De Vocht, getiteld “U verdient een pluim”. Tertio is het christelijke opinieweekblad dat in 2000 gesticht werd.]

Stef Hublou Solfrian

Foto’s

1. De droom van de eenzame over meer liefde. Foto gemaakt door een vriend in Antwerpen (vrij van rechten).

2. Een hond in liefdevol contact met een van zijn 25.000 vrienden onderweg. (Eigen foto).

Reactie op Facebook

Hilde D: Prachtig Stefaan Hublou! Helemaal mijn overtuiging! Mocht jij gekloond kunnen worden, de gevangenissen zouden leeg zijn en we leefden met z’n allen in het paradijs!

Lang leve de vaders en moeders die liefdevol omgaan met hun kinderen. Want door hen wordt de kiem gelegd voor universele liefde en broederschap