Een bericht in de krant van 26 juli maakt bekend dat de soldaten die tijdens de bomaanslagen in hartje Brussel op 22 maart twee jaar geleden de angst hebben opzij gezet, de moed naar boven  gehaald en slachtoffers hebben bijgestaan, de militairen die  de gevaarlijke Belgische Arabieren hebben bestreden, zij ontvangen geen decoratie. De woordvoerder van het betreffende departement van het leger geeft als uitleg: “Elke soldaat zou in vergelijkbare omstandigheden hetzelfde hebben gedaan”.

Je kan van het koloniale wereldrijk van de Britten zeggen wat je wil, die Engelsen en Schotten en Ieren wisten wel de personen m/v die heldendaden deden, met titels en linten te belonen. Vlaanderen is anders. Het is hier niet  slecht om te leven, de tandarts wordt stipt terugbetaald, het brood is goed. Maar er zijn toestanden die de vorm aannemen van benoembare addertjes onder het gras, voor wie hier het universum leert kennen. Erkenning bieden, complimenten geven zelfs, het blijft een zwak punt. Terwijl elk menselijk wezen groeit en bloeit van een woord of symbolisch gebaar van Bevestiging.

Koning

De laatste weken hoor ik over de radio getuigenissen dat organisatoren van evenementen, zoals de nationale feesten in de Marollen bij 21 juli, dat zij “de symboliek” waarderen van de komst van de koning en de koningin. Vanzelfsprekend is dat! Mede onder invloed van het nuttigheidsdenken en het anti-royalisme van de Nieuw Vlaamse Alliantie, waren sommigen de vereiste geestelijke rijkdom aan het verliezen, om symbolische daden te zien en te waarderen.

Weet je, ik heb een zware tijd gehad in de jaren zeventig en de eerste helft van de jaren tachtig. Ik hield mee het huisgezin overeind. Moeder was single mom, en steunde op me, ook juist omdat  ik hoogbegaafd was. Op een zomeravond in 1979 zat ik naar onze zwart-wit televisie te kijken en heb ik iets gezien dat ik heb onthouden. Het was een uitzending over hoogintelligente kinderen en scholieren. De beelden die de BRT-ploeg als inleiding hadden gemaakt, waren in al hun stilte nogal spectaculair: je zag een grote, blonde plank, met daarin een zestal grote nagels, die voor het grootste deel overeind staan. Dan komt daar een mens, je ziet alleen het ‘werktuig’ dat hij hanteert: een klauwhamer. En die zie je dan in dreigende geluidloosheid een voor één al die mooie, grote nagels gelijk kloppen, tot aan de kop in de plank drijven. De symboliek is duidelijk. In dit land mag je niet uitblinken. Dat slaan ze er wel uit, voor je tot een echt grote Mens uitgroeit. Later vond ik daar woorden, concepten voor, toen ik schrijvers las die vertelden dat je in Vlaanderen best oppast dat je je niet te ver verheft; dat je hoofd niet boven “de maailijn’ mag  uitkomen…

Vanuit die context en inzichten mag ik graag verzet aantekenen bij de gang van zaken wat betreft de militairen die geen onderscheiding krijgen voor hun inzet in de uren en dagen van de genoemde nationale ramp.

Laat ik nog eens in herinnering brengen dat er na de aanslagen maandenlang een ware schokgolf van paniek door onze mensen m/v is gegaan. Zoals ik had voorspeld, was deze Angst voor het leven zelfs terug te vinden in de geboortecijfers van dat jaar. Onder druk van zeer groot gevaar, gaan mens en dier de voortplanting, het behoud van de soort voorop stellen. Ook mensen handelen op die manier, ook al bereiken die motieven vaak niet het hogere, bewuste niveau. Honni soit qui mal y pense. 

Ik vraag mij echt af hoe de officieren die deze beslissing hebben genomen zo kunnen denken. Leven zij in het verleden? Toen wij nog niet van de bio- en hersenwetenschappers hadden vernomen dat wij in onze hersenen allen over “een beloningscentrum” beschikken? Beloning en Straf, het zijn oercategorieën, waar je, ook als bestuurder, maar best rekening mee houdt.

Herinner u nine eleven. Hoe vele Brandweerlieden van New York hun uiterste best deden, zichzelf overstegen.  Hoe sommigen sneuvelden. De foto’s met de grote helmen, de grove, besnorde gezichten, de zwarte lederen pakken helemaal bedekt onder het grijze stof. En hoe deze heldhaftige mannen na enkele tijd, geraakt voor altijd maar toch voldaan en trots, getuigden dat vele vrouwelijke mensen die de ramp overleefden, de mannen hun Dankbaarheid hadden betoond door met hen de meest intieme menselijke handelingen uit te voeren. Again: Honni soit qui mal y pense.

…

Ik hoop dat de publieke opinie dit geval niet zonder meer laat passeren. En dat de legerchefs terugkomen op de ongelukkige beslissing, die wellicht van al te veel typisch Vlaams gebrek aan trots getuigt. Of is het jaloersheid tot in het professionele niveau?

Goed begrijp ik de beslissing die de laatste zin van het krantenstukje aangaf: de meeste van de betrokken militairen hebben intussen het legerkorps verlaten…

Een laatste bedenking: als je vaststelt dat er in je gemeenschap, in je land een groot gebrek begint te heersen aan Samenhorigheid, aan Verbondenheid, dat Vervreemding en Geslotenheid oprukken… dat zure mensen vals nieuws verspreiden… leert de ervaring dat je dit best niet (enkel) bestrijdt met psychologische programma’s of straffende maatregelen. De positieve maatregelen, die de broederlijkheid, de fierheid, de vriendschap, de wederzijdse hulp, betrokkenheid en buurtschap be-vor-deren, die hebben het grootste effect. Laat ze schitteren, de mensen die het verdienen!