De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

De dreigende oorlog in de achtertuin van Europa

De dreigende oorlog in de achtertuin van Europa

De NAVO-raketten in Oost-Europa doen denken aan de Cubacrisis van 1962. Rusland eist dat de NAVO zich terugtrekt tot de positie van 1991. Nieuwe gesofistikeerde wapens geven Rusland een machtspositie. Het is buigen of barsten voor het Westen.

maandag 3 januari 2022 07:53
Spread the love

Usage of the Russian language in Ukraine by region (2003). Foto: Моя страничка (Wikimedia Commons)

In de opinie van de wereldbevolking vormt de VS verreweg de grootste bedreiging van de wereldvrede. Dat blijkt uit een WIN/Gallup-peiling in 2013 in 65 landen. Met 24% scoort de VS vier maal zo hoog als China (6%) en twaalf maal zo hoog als Rusland (2%). De peiling dateert van na de interventie in Libië, maar vóór de beëindiging van de oorlogen in Irak en Afghanistan, en de interventie in Syrië. Zou de peiling vandaag dus worden herhaald, dan was de score van Amerika als grootste bedreiging van de wereldvrede ongetwijfeld nog aanzienlijk hoger. Dat zal dankzij de propaganda mogelijk ook het geval zijn voor de scores van China en Rusland, maar de VS haalt zijn score op grond van feiten.

Het beeld van een extreem gevaarlijke supermogendheid wordt nog versterkt door het budget van het Pentagon voor 2022: $778 miljard, zelfs $25 miljard meer dan president Biden het Congres had gevraagd. Men moet zich realiseren dat deze gigantische begroting slechts het Base Budget is. Niet alle onderdelen van de Amerikaanse investeringen in “veiligheid” worden ingeschreven op de defensiebegroting. Naar schatting bedraagt het officiële budget slechts 60% van de totale Amerikaanse investeringen in “veiligheid”. Dat brengt het totale begrotingsplaatje op het hallucinante bedrag van $1.297 miljard, 5,5% van het bbp ($23.500 miljard) en 21,6% van de Amerikaanse federale begroting 2022 ($6.011 miljard, met een tekort van $1.837 miljard).

De VS hebben niets te vrezen

Nadat de VS hun troepen heeft teruggetrokken uit Afghanistan en officieel bij geen enkele oorlog meer is betrokken, kan men met recht en reden spreken over een totaal uit de hand gelopen budget voor “veiligheid”. De VS hebben niets te vrezen, niet van de noorder- en zuiderburen, noch vanaf de Atlantische of Stille Oceaan. Daar waar de Westerse mainstream media spreken over de defensiebegroting van de Verenigde Staten gaat het in werkelijkheid over de begroting van het Ministerie van Oorlog. De grote tegenstrever China begroot slechts $250 miljard voor defensie en Rusland ocharme $60 miljard. Amerika investeert in belangrijke mate in offensieve wapens: een nucleair arsenaal, chemische en bacteriologische wapens, clustermunitie en killerrobots.

De VS hebben 800 militaire bases in 135 landen. Sinds de val van de Sovjet-Unie en de ontbinding van het Warschaupact kan men zo’n netwerk enkel zien als instrument om rivalen in een wurggreep te houden. Al wat Rusland en China doen, is reageren op de Amerikaanse militaire dreiging en illegale sancties en provocaties. Washington kan niet aanvoeren dat het oorlog moet voeren tegen terrorisme. Terrorisme is het antwoord van de underdog. Voor zover terrorisme zich richt tegen het Westen, dan wordt dat uitgelokt door agressie van de VS en de NAVO: de interventies in Afghanistan, Libië, Syrië en elders, maar ook drone-aanvallen overal ter wereld. Familie en vrienden van gedode onschuldige burgers worden zo potentiële terroristen.

De Britse auteur Anatol Lieven vergelijkt de NAVO-raketten in Oost-Europa met de Cubacrisis van 1962. Rusland moest zijn raketten op Cuba terugtrekken, en de VS hun op Rusland gerichte raketten in Turkije. De oplossing voor het conflict in Oekraïne ligt binnen handbereik. De Minsk-II akkoorden van 2015 voorzien in demilitarisering, herstel van de Oekraïense soevereiniteit en autonomie voor de Donbas. Maar het Westen heeft Minsk-II begraven, en het Oekraïens parlement weigert de nodige grond­wets­wijzi­gingen door te voeren. Het Westen geeft Rusland de schuld voor de impasse en kondigde sancties af. Die hebben geen enkel effect gehad op de Russische houding, afgezien van vijandige emoties. Voor Rusland is bescherming van de Russisch sprekende Oekraïense burgers een zaak van nationale veiligheid.

Een staat, maar nog geen natie

Oekraïne is taalkundig en cultureel sterk verdeeld. Het land werd samengesteld door niet-Oekraïners. Stalin voegde na de Eerste Wereldoorlog delen van Polen en Tsjecho-Slowakije toe, en in 1954 deed Chroesjtsjov de Krim cadeau aan Oekraïne. Met de Krim ging ook Sebastopol, het hoofdkwartier van de Zwarte Zeevloot, over naar Oekraïne. Het land kreeg zijn definitieve vorm na de Tweede Wereldoorlog. Dat het verdeelde land centraal bestuurd bleef is een unicum. Een landkaart van de verkiezingsuitslag van 2010 maakt dat duidelijk: de politieke kloof valt samen met de taalkundige kloof. Oekraïne werd in 1991 zelfstandig. Het land mag dan de jure een staat zijn, maar daarmee is het nog geen natie. Geen van zijn leiders kon de burgers verenigen in een gedeelde Oekraïense identiteit.

Het omstreden gebied staat bekend als de Donbas, bestaande uit Donetsk en Loehansk. Het beslaat 16.230 km², de helft van België. Samen met de Krim (27.000 km²) gaat het om 43.000 km² betwist gebied, 7% van de oppervlakte van Oekraïne. De VS leveren Oekraïne intussen de modernste wapens en training. Volgens het Russisch Ministerie van Defensie zijn er meer dan 10.000 NAVO-trainers en -adviseurs in Oekraïne, waarvan 4.000 Amerikaanse militairen. Dat is voor Moskou onaanvaardbaar. Het duldt geen NAVO-infrastructuur aan zijn landsgrenzen. Vandaar de Russische voorstellen van 17 december. Die gingen gepaard met troepenverplaatsingen in eigen land, door het Westen geduid als een 175.000 man grote aanvalsmacht.

Rode lijnen

Sindsdien is er verschillende malen contact geweest tussen Biden en Poetin. Rusland eist dat de NAVO-confrontatie ophoudt. Geen manoeuvres meer in de Zwarte Zee. Geen wapens voor Oekraïne en geen NAVO-lidmaatschap. Uitvoering van de Minsk-akkoorden. Poetin méént het. Voor Rusland is het NAVO-optreden een existentiële bedreiging. Als zijn rode lijnen worden overschreden wordt het Oekraïense leger, compleet met Westerse bewapening, in de pan gehakt. Rusland voegt de Russischtalige regio’s samen tot een nieuwe soevereine staat, zie de foto boven dit artikel. Oekraïne verliest de oostelijke helft van zijn land. De NAVO-vriendelijke kustlijn in de Zwarte Zee wordt beperkt tot het zuidwesten. Dat geeft Rusland de nodige strategische diepte.

Rusland vraagt herbevestiging van de Amerikaanse steun aan Minsk-II. Zien de VS dat niet zitten, dan moet het met een alternatief komen. Komt het tot geweld, dan zou China daarin dé kans zien om Taiwan binnen te vallen. Rusland staat niet te popelen om Oekraïne binnen te vallen. Dat is precies wat het Westen wil. Zo denkt het Rusland te kunnen isoleren. De VS zouden meer grip krijgen op Europa en een definitief einde kunnen maken aan de Nord Stream 2 gaspijpleiding. Maar Rusland beschikt over geduchte wapens. Het zou naar analogie van de Israëlische luchtaanvallen precisieaanvallen kunnen uitvoeren op NAVO-infrastructuur in Oekraïne en zelfs in Roemenië. Het zou een no-fly zone boven Syrië kunnen uitroepen en de bevoorrading van het Amerikaanse contingent in het noordoosten hinderen.

Rusland heeft de afgelopen jaren zijn leger gemoderniseerd. Het beschikt over gesofistikeerde wapens die het kan afvuren vanuit zeecontainers op koopvaardijschepen, of vanaf marineschepen en onderzeeërs. De VS hebben daar geen antwoord op. Vandaag kan Rusland ongestraft doen wat Chroesjtsjov in 1962 werd ontzegd. Poetin bluft niet. Met nog maar enkele jaren te gaan is zijn geloofwaardigheid hem heilig. Hij schrikt niet langer terug voor een militaire confrontatie met de VS en de NAVO. Hij heeft duidelijk rugdekking van China dat ook wordt geviseerd. De Rusland-China-as jaagt de VS de stuipen op het lijf: een oorlog op twee fronten kan het niet aan.

De inmenging van het Westen in de burgeroorlog in Oekraïne heeft de crisis in het land aangewakkerd en het schrikbeeld van een nucleair conflict vergroot. Rusland maakt zich terecht zorgen over een vijandige militaire alliantie aan zijn nationale grenzen. De VS verdedigen al twee eeuwen een invloedssfeer op het westelijk halfrond. Volgens VRT-journalist Jan Balliauw moet Europa eens nadenken over de relatie met Rusland. In het trans-Atlantisch denkende Westen is dat een gedurfde analyse. Balliauws collega, VRT-Amerikacorrespondent Björn Soenens, heeft zich dat ook al eens laten ontvallen. Maar in zijn analyse zwijgt Balliauw over de Amerikaanse, en destijds door Duitse bewindslieden herhaalde, belofte om de NAVO geen inch naar het oosten op te schuiven, en de door het Westen in 2014 geïnitieerde en gefinancierde illegale omverwerping van de grondwettelijk gekozen regering in Kiev.

Er is voor de NAVO maar één weg: de weg terug. De Minsk-II-akkoorden zullen moeten worden uitgevoerd. Oekraïne wordt een federale staat, met autonomie voor de Donbas. De federale regering zal de rechten van minderheden moeten garanderen. Een verbod op de Russische taal is uit den boze. Oekraïne wordt neutraal. Het kan geen lid worden van een militaire alliantie en geen buitenlandse bases op zijn grondgebied toelaten.

Toen de Sovjet-unie implodeerde had de NAVO geen ideologische vijand meer, maar bleef toch bestaan. Rusland werd tot de nieuwe grote vijand gebombardeerd. Na de Tweede Wereldoorlog ging dat anders: Duitsland en Japan werden opgenomen in de internationale gemeenschap en konden uitgroeien tot stabiele, welvarende, vredelievende staten. De rol van de EU in de westerse vijandigheid jegens Rusland is moeilijk te verklaren. Daarmee steunt de Unie impliciet de rol van de NAVO als Amerikaans instrument om de opkomst van nieuwe grootmachten te verhinderen, en degradeert het zich zich tot de eeuwige ondergeschikte van Washington. In het veranderende wereldbeeld waarin een Euraziatisch blok onder aanvoering van China opstaat, is dat een onhoudbare positie.

 

Dit artikel verscheen eerder vandaag op Geopolitiek in context.

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!