Brigitte Herremans werkt sinds vier jaar voor de Universiteit Gent rond het Syrisch conflict. Daarnaast geeft ze ook gastlessen over Palestina en Israël.

“Ik ken Gaza heel goed, ik heb er veel verbleven. Het is voor mij een plaats van warmte en gezelligheid, naast ook het verdriet en de bezetting. Het is een plek die ik heel dicht in mijn hart draag. Sinds 2016 mag ik Israël, en dus ook Palestina, niet meer binnen. Maar ik heb altijd wel contact gehouden met vrienden in Gaza.”

Tristesse en ontzetting

“Ik kijk elke dag met een ongelofelijke tristesse en ontzetting naar de beelden uit Gaza. Ik kijk naar een fractie van de beelden omdat ik het ontzettend moeilijk vind om te zien hoe hele uitgebreide families van 20 à 30 mensen in een ruk worden uitgewist. De beelden van hospitalen die aangevallen worden. Het geeft een gevoel van vervreemding. Het zijn oorlogsmisdaden die gewoon voor je neus gebeuren.”

“In het begin was ik echt geschokt door het onvermogen van onze politieke Westerse leiders om een onderscheid te maken tussen Israëls recht op de bescherming van zijn burgers en de vergeldingsoorlog die het gestart is. Na de massamoorden van Hamas op 7 oktober heeft Israël niet bijgedragen aan de bescherming van zijn burgers door Gaza helemaal in de vernieling te bombarderen.”

“Er is een carte blanche gegeven aan Israël om onder het mom van zelfverdediging een wraakoorlog tegen Gaza te starten”

“Er is een carte blanche gegeven aan Israël om onder het mom van zelfverdediging een wraakoorlog tegen Gaza te starten. Zo bereiken ze ook hun langetermijndoelstelling om een Palestijnse staat totaal onmogelijk te maken voor zover het niet al het geval was. Deze oorlog heeft niets met zelfverdediging te maken.”

Israël is aangevallen op 7 oktober 2023, dat staat buiten kijf, met meer dan 1.200 slachtoffers. Dat is afschuwelijk. Maar je gaat mensenrechtenschendingen en oorlogsmisdaden van Hamas niet vergelden door oorlogsmisdaden op een veel grotere schaal te plegen. Politici die dat niet sinds het begin hebben gezien en veroordeeld, dragen voor een stuk verantwoordelijkheid in dit conflict.”

Stilte van westerse leiders

“Ik denk dat er een rechtstreekse link is tussen al die duizenden mensen die op straat kwamen en komen om hun ontzetting en verontwaardiging te tonen en de positie van onze leiders. Als burgers hebben we onze politici toch wel aangemaand tot een kleine koerswijziging. Men kan de straat niet zomaar negeren. De protesten maakten duidelijk dat het niet enkel gaat om Palestina of tegen Israël maar over onze internationale rechtsorde. Wat jullie in Oekraïne veroordelen, kunnen jullie ook veroordelen als het over Israël gaat.”

“Wat jullie in Oekraïne veroordelen, kunnen jullie ook veroordelen als het over Israël gaat”

“België heeft na een maand dan toch een duidelijk standpunt ingenomen in lijn met het internationaal recht. Ik vind de Belgische positie op zich wel goed. België is een land dat sinds het begin van het vredesproces in de jaren 90 en daarvoor al, het internationaal recht altijd heeft vooropgesteld. Mochten alle staten zoals België zijn, dat zou een ongelooflijke vooruitgang zijn. Je kan van België niet verwachten dat het oproept tot sancties op een moment dat de VS zelf niet eens een staakt-het-vuren willen vragen.”

“Kijk bijvoorbeeld naar landen als Duitsland, die er zelfs niet in slaagt om de schendingen van het internationaal recht door Israël te veroordelen, maar wel het lef heeft om zijn Arabische burgers te vragen zich te distantiëren van Hamas. Alsof de Arabische burgers verantwoordelijk zijn voor de misdaden van een groepering.”

Hamas is ook een politieke partij

“Een groot deel van de politieke gemeenschap is nu volledig meegegaan in het war on terror-discours en snapt niet dat heel dat uitgangspunt fout is en daarenboven de wereld totaal niet veiliger heeft gemaakt. Hamas heeft trouwens niets met IS te maken. De belangrijkste parallel die je zou kunnen trekken is dat Hamas ook een oorlog zal voeren tot het bittere einde onafgezien van het leed van burgers. Net zoals IS in Mosul of Raqqaa.”

“Politici, analisten en journalisten maken geen onderscheid tussen Hamas als terreurbeweging en als politieke organisatie die diep ingebed is in de Palestijnse maatschappij”

“Politici, analisten en journalisten maken geen onderscheid tussen Hamas als terreurbeweging en als politieke organisatie die diep ingebed is in de Palestijnse maatschappij. Via liefdadigheid, onderwijs en gezondheidszorg hebben ze vanaf de jaren tachtig de harten en de geesten van de Palestijnen geprobeerd te veroveren.”

“Hamas is ook een politieke partij die in 2006 heeft deelgenomen aan de verkiezingen in de Palestijnse gebieden. Ze hebben die ook gewonnen met meer dan 40 procent van de stemmen. Het was een proteststem door het falen van Fatah, die de leiding had van de Palestijnse Autoriteit en grotendeels corrupt is. Die uitslag is niet aanvaard door het Westen en dat heeft geleid tot een boycot van Hamas. Dat heeft in 2007 Fatah verdreven uit de Gazastrook, waarop Israël een illegale blokkade heeft ingesteld.”

“Gewapende groeperingen zoals Hamas en de Islamitische Jihad zijn uiteraard een deel van het probleem, ze wakkeren het conflict aan en gebruiken geweld tegen burgers. Maar Hamas is ontstaan in de context van de bezetting. Door die link te negeren maakt men een hele grote fout.”

“En het ironische is dat Israël met zijn oorlog, Hamas net sterker maakt”

“En het ironische is dat Israël met zijn oorlog Hamas net sterker maakt en mogelijk ook het draagvlak voor dit gedachtegoed vergroot. Een voorbeeld uit het verleden is het verhaal van Abdel Aziz al-Rantisi, een van de sterkhouders van Hamas die Israël in 2004 doodde. Hij was een jongetje van negen toen Israël in 1956 een heel aantal mannen, waaronder zijn oom, standrechtelijk heeft geëxecuteerd. Hij heeft dat gezien en heeft zich later aangesloten bij Hamas.”

“Je hoeft geen deskundige te zijn om te zien dat Israëls extreme geweld de extremistische krachten in de kaart speelt. En dat is zo wraakroepend. Voor de Israëlische regering gaat het nu over Hamas uitroeien, meer dan over het bevrijden van de meer dan 200 Israëlische gijzelaars. Het idee dat men Hamas kan uitroeien is een waanidee.”

“Het idee dat men Hamas kan uitroeien is een waanidee”

Hypocrisie Westen

“Israël heeft eigenlijk van twee walletjes gegeten. Hij heeft na de Vredesakkoorden van 1993, die gebaseerd waren op het idee van ‘land voor vrede’, gedaan alsof het de bezetting ging stoppen en alsof het de Palestijnse staat mogelijk zou maken. Maar eigenlijk vergeten we altijd opnieuw dat Israël nooit een Palestijnse staat erkend heeft. En het feit dat het Westen Israël nooit heeft verplicht om die belofte van land voor vrede waar te maken, is zo veelzeggend.”

“Het feit dat het Westen Israël nooit heeft verplicht om die belofte van land voor vrede waar te maken, is zo veelzeggend”

“Israël kon onder andere van die twee walletjes eten door het Associatieakkoord met Europa en zijn verregaande samenwerking. Zo kon het jarenlang producten uit de nederzettingen uitvoeren naar de EU zonder invoertarieven te betalen, De Europese Unie was zich hiervan bewust, maar heeft Israël laten begaan in zijn kolonisatiepolitiek. Dit Associatieakkoord wil minister de Sutter opzeggen.”

Israël boycot een Palestijnse staat

“De grondoorzaak van het conflict is voor mij helder. Israël, dat volgens Human Right Watch en Amnesty International een Apartheidsstaat is, doet er alles aan om te vermijden dat er ooit een Palestijnse staat komt.”

“Vanaf de start van de tweede Intifada en de zelfmoordaanslagen in 2000 zie je dat Israël een toekomstige Palestijnse staat boycot en elke poging in de kiem te smoort. Vanaf dan ging het heel actief de Palestijnse Autoriteit en haar infrastructuur viseren en vernielen. Israël vernietigde bijvoorbeeld in 2001 de luchthaven in Gaza, die mede met financiering van Europese landen werd gebouwd.”

“Israël, dat volgens Human Right Watch en Amnesty International een Apartheidsstaat is, doet er alles aan om te vermijden dat er ooit een Palestijnse staat komt”

“Naast de vernietiging van infrastructuur zie ik vanaf 2008-2009, bij de eerste Gaza-oorlog, een nieuwe ontwikkeling: het viseren van burgers. Vanaf dat moment is Israël ook de Dahiya doctrine, ontwikkeld in de oorlog met Libanon in 2006, beginnen toe te passen. Volgens die militaire afschrikkingsdoctrine mag het disproportionele schade toebrengen aan zijn tegenstander om zijn eigen soldaten te beschermen. Dat is natuurlijk het internationaal humanitair recht op zijn kop.”

“We zagen sindsdien dat de staat Palestina niet alleen onmogelijk werd gemaakt maar ook dat Israël de Palestijnse burgers niet spaart. Palestijnse burgers zijn zogenaamd medeplichtig aan wat Hamas en andere gewapende groepen doen, of verzetten zich er onvoldoende tegen. Vandaar dat bepaalde politici, zoals Israëlisch president Herzog, zeggen dat er geen onschuldigen zijn in Gaza. Dat is een dieptepunt en een echte normvervaging.”

Palestijnen geframed in  mainstream

“Ik vind dat onze Belgische media het vrij behoorlijk doen. Wat ik soms mis, is meer achtergrond over het internationaal humanitair recht, bijvoorbeeld wanneer kan een ziekenhuis al dan niet een doelwit zijn. Wat je ook ziet is dat sommige experten in de mainstreammedia de Israëlische bewijzen niet kritisch genoeg onderzoeken.”

“Israël liegt routineus en vervalst bewijsmateriaal, zoals we weten uit vorige oorlogen en uit een incident als de moord op de Palestijnse journaliste Shirin Abu Aqleh. Ongetwijfeld doet het dit nu ook en is het  bewijzen van zijn misdaden systematisch aan het wissen. De media gaan er te weinig op in.”

“Onafhankelijke journalisten mogen Gaza ook niet binnen, we zijn afhankelijk van het nieuws van de journalisten uit Gaza (waarvan er al 39 zijn gedood)”

“Onafhankelijke journalisten mogen Gaza ook niet binnen, we zijn afhankelijk van het nieuws van de journalisten uit Gaza (waarvan er al 39 zijn gedood). Er zijn een paar embedded journalisten meegegaan met het Israëlische leger van onder andere de BBC, maar dat draagt ook bij tot de gekleurde berichtgeving.”

“Er is een heel knap interview met een Amerikaanse verpleegster op CNN geweest enkele dagen geleden die voor Artsen Zonder Grenzen Gaza werkt in Gaza en recent was geëvacueerd. De CNN-journalist was heel gekleurd in zijn vragen. In de trant van ‘u was in gevaar door de Palestijnen’. Waarna ze dan uitlegde dat haar Palestijnse collega’s haar net geholpen hadden en gered van de hongerdood. Die vrouw slaagde erin om die man totaal te destabiliseren door haar menselijkheid.”

“Palestijnse stemmen in veel media komen iets te weinig aan bod of ze worden toch vaak op een bepaalde manier geframed”

“Palestijnse vrienden merkten op dat dit een mooi voorbeeld is van hoe een Westerling nodig is om de Palestijnse zaak te humaniseren. Palestijnse stemmen in veel media komen iets te weinig aan bod of ze worden toch vaak op een bepaalde manier geframed.”

“Je hebt de Palestijnse activist Mohamed El Kurd of de Egyptische stand-up comedian Bassem Youssef die opmerkelijke interviews gaven en dat was fenomenaal.  Zij proberen die frames te breken en slagen erin, maar toch is dat ontzettend moeilijk. Want die frames zitten natuurlijk ook in het Westerse hegemonisch gedachtegoed over het Midden-Oosten. Dus dat is werk van heel lange adem.”

“Ik weet ook niet of journalisten in staat zijn om decennia desinformatie en de krachtige Israëllobby tegen te gaan’

“Ik weet ook niet of journalisten in staat zijn om decennia desinformatie en de krachtige Israëllobby tegen te gaan. Veel journalisten doen wat ze kunnen, vaak met beperkte tijd en middelen. Wij moeten als experten de lacunes proberen aan te vullen. We moeten wel opboksen tegen krachten die veel beter georganiseerd zijn dan wij en vaak de grote middelen of desinformatie niet schuwen.”

“Alle experten en activisten die zich uitspreken voor internationaal recht en kritisch zijn voor Israël hebben er last van. De desinformatie bestrijden is ook ontzettend moeilijk. Ik zie hoe vrienden geblurred worden van Instagram en Facebook. Het verschil met andere conflicten zoals het Syrische conflict dat ik nu onderzoek, is wel dat onze kennis over Palestina en Israël een stuk dieper geworteld is. De betrokkenheid is ook groter. “

“De Palestijnse kwestie gaat over iets dat ons als burgers op zoveel vlakken raakt. Het gaat om een fundamenteel conflict van onrecht dat ons met zoveel mensen verbindt met wie we anders weinig gemeen hebben. Palestina is een intersectie van sociale rechtvaardigheid, van oorlogsmisdaden en van economische rechtvaardigheid.  Daarom komen we gemakkelijker op straat voor Palestina dan voor bijvoorbeeld Syrië. Er is voor mij maar één oplossing in deze kwestie en dat is de bezetting stoppen en de Palestijnse staat mogelijk maken.

“Er is voor mij maar één oplossing in deze kwestie en dat is de bezetting stoppen en de Palestijnse staat mogelijk maken”