Iedereen in het Verenigd Koninkrijk die dacht in een representatieve democratie te leven – een democratie waarin leiders worden verkozen en verantwoording afleggen aan het volk – zal de komende dagen en weken ruw ontwaken.
Tv-programma’s zijn aan de kant geschoven. Presentatoren moeten zwart dragen en op gedempte toon praten. De voorpagina’s zijn uniform somber. De Britse media spreken met één enkele, eerbiedige stem over de koningin en haar onaantastbare nalatenschap.
Westminster is ondertussen ontdaan van links en rechts. De Conservatieve, Liberaal-Democratische en Labourpartijen hebben hun politiek opzij gezet om als één partij te rouwen. Zelfs de Schotse nationalisten – die zich zogenaamd proberen te ontdoen van het juk van eeuwenlange Engelse overheersing onder leiding van de monarch – lijken uitbundig te rouwen.
De urgente problemen van de wereld – van de oorlog in Europa tot een dreigende klimaatcatastrofe – zijn niet langer interessant of relevant. Ze kunnen wachten tot de Britten een dringender nationaal trauma te boven zijn gekomen.
Iedereen in het Verenigd Koninkrijk die dacht in een representatieve democratie te leven zal de komende dagen en weken ruw ontwaken.
In eigen land heeft de BBC degenen die een lange winter tegemoet gaan waarin zij het zich niet kunnen veroorloven hun huizen te verwarmen, verteld dat hun lijden “onbelangrijk” is in vergelijking met dat van de familie van een 96-jarige vrouw die vredig is gestorven in de schoot van luxe. Zij kunnen ook wachten.
Kamervullende lofprijzingen
Er zijn redenen waarom een kritische blik nu nodig is, nu het Britse publiek in eerbiedige rouw is gedompeld.
De kamervullende lofprijzingen zijn bedoeld om onze neusgaten te vullen met de geur van nostalgie om de stank van een rottende instelling te verdoezelen, een instelling in het hart van het establishment dat de loftuitingen doet.
De verwachting is dat iedereen respect toont voor de koningin en haar familie en dat het nu niet de tijd is voor kritiek of zelfs analyse.
Inderdaad, de koninklijke familie heeft het volste recht om met rust te worden gelaten om te rouwen. Maar privacy is niet waar zij, of het establishment waartoe ze behoren, naar hunkeren.
Het verlies van de Royals is in alle opzichten openbaar. Er zal een uitbundige staatsbegrafenis zijn, betaald door de belastingbetaler. Er komt een al even uitbundige kroning van haar zoon, Charles, ook betaald door de belastingbetaler.
En intussen zal het Britse publiek door elke tv-zender dezelfde officiële boodschappen worden opgedrongen – niet neutraal, onpartijdig of objectief, maar als staatspropaganda – betaald, alweer, door de Britse belastingbetaler.
Het Britse publiek zal door elke tv-zender dezelfde officiële boodschappen worden opgedrongen, betaald door de belastingbetaler.
Eerbied en verering zijn de enige vormen van berichtgeving over de koningin en haar familie die nu zijn toegestaan.
Maar er is een diepere reden waarom de Royals publieke figuren zijn – meer zelfs dan diegenen die in de schijnwerpers worden gezet door hun beroemdheid of hun talent om geld te vergaren.
Het Britse publiek heeft volledig de rekening betaald voor het geprivilegieerde en verwende luxe leven van de Royals. Net als de koningen van weleer hebben zij zichzelf het recht gegeven om uitgestrekte gebieden van de Britse eilanden als hun privédomein in te sluiten. De dood van de koningin betekent bijvoorbeeld dat de hertog en hertogin van Cambridge zojuist heel Cornwall aan hun landgoed hebben toegevoegd.
Als er iemand publiek bezit is, dan zijn het wel de Britse Royals. Zij hebben niet het recht om vrijstelling van controle te claimen, juist nu die controle het hardst nodig is – nu de antidemocratische privileges van de monarchie overgaan van het ene stel handen in het andere.
Het verzoek om stilte is geen politiek neutrale daad. Het is een eis dat we medeplichtig worden aan een corrupt systeem van gevestigde orde en hiërarchische privileges.
Het establishment heeft er alle belang bij om stilte en gehoorzaamheid af te dwingen.
Het establishment heeft er alle belang bij om stilte en gehoorzaamheid af te dwingen totdat de aandacht van het publiek is verschoven naar andere zaken. Iedereen die zich hieraan houdt, laat de komende weken het terrein open voor de gevestigde orde om de eerbied van het publiek voor privileges van de elite te versterken en te verdiepen.
Continuïteit van de heerschappij
Ongetwijfeld heeft de koningin zich gedurende haar 70 jaar op de troon uitstekend van haar taken gekweten. Zoals BBC- experts ons blijven vertellen, heeft zij bijgedragen tot het behoud van de sociale “stabiliteit” en gezorgd voor “continuïteit” van de heerschappij.
Het begin van haar bewind in 1952 viel samen met het bevel van haar regering tot onderdrukking van de onafhankelijkheidsopstand Mau Mau in Kenia. Een groot deel van de bevolking werd in concentratiekampen ondergebracht en als slavenarbeid gebruikt – als ze al niet door Britse soldaten werden vermoord.
Op het hoogtepunt van haar bewind, 20 jaar later, kregen Britse troepen groen licht om 14 burgers in Noord-Ierland af te slachten tijdens een protestmars tegen het Britse beleid om katholieken zonder proces gevangen te zetten. Degenen die werden doodgeschoten, waren op de vlucht of verzorgden de gewonden. Het Britse establishment voerde een doofpotonderzoek naar wat bekend werd als ‘Bloody Sunday’.
Op het hoogtepunt van haar bewind, 20 jaar later, kregen Britse troepen groen licht om 14 burgers in Noord-Ierland af te slachten.
En in de nadagen van haar bewind lapte haar regering het internationale recht aan haar laars door Irak binnen te vallen onder het voorwendsel van de vernietiging van niet-bestaande massavernietigingswapens. Tijdens de lange jaren van een gezamenlijke Britse en Amerikaanse bezetting zijn waarschijnlijk meer dan een miljoen Irakezen omgekomen en miljoenen anderen uit hun huizen verdreven.
De koningin was natuurlijk niet persoonlijk verantwoordelijk voor die gebeurtenissen – noch voor de vele andere die plaatsvonden terwijl zij een waardig stilzwijgen bewaarde. Maar zij verschafte wel een vorstelijke dekking voor die misdaden – bij leven, net zoals zij nu wordt aangezocht om dat bij dood te doen.
Het waren haar Royal Armed Forces die de vele buitenlanders doodden.
Het was haar Gemenebest dat het Britse imperium herverpakte als een nieuwe, meer mediagenieke vorm van kolonialisme.
Het waren Britse vlaggen, Beefeaters,[1] zwarte taxi’s, bolhoeden – de potsierlijke snuisterijen die in de rest van de wereld op de een of andere manier met de Royals werden geassocieerd. De nieuwe mogendheid aan de overkant van de Atlantische Oceaan maakte regelmatig van die eigenschappen van haar hulpje gebruik om een vernislaagje van vermeende beleefdheid toe te voegen aan haar kwalijke imperialistische plannen.
Paradoxaal genoeg hing, gezien de geschiedenis van de VS, het bijzondere karakter van de speciale relatie af van de aanwezigheid van een zeer geliefde, gewaardeerde koningin die zorgde voor ‘continuïteit’ terwijl de Britse en de Amerikaanse regering het wetboek van oorlogsrecht aan flarden scheurden in plaatsen als Afghanistan en Irak.
Teflon koningin[2]
En daar ligt de moeilijkheid. De koningin is dood. Lang leve de Koning!
Maar Koning Charles III is Koningin Elizabeth II niet.
De koningin had het voordeel dat zij de troon besteeg in een heel ander tijdperk, toen de media koninklijke schandalen vermeden, tenzij ze volkomen onvermijdelijk waren, zoals toen Edward VIII in 1936 een constitutionele crisis veroorzaakte door zijn plan bekend te maken om met een Amerikaanse ‘gewone burger’ te trouwen.
De koningin had het voordeel dat zij de troon besteeg in een heel ander tijdperk, toen de media koninklijke schandalen vermeden.
Met de komst van 24-uurs rollend journaal in de jaren tachtig en de latere komst van digitale media, werden de Royals gewoon een andere beroemde familie zoals de Kardashians. Ze waren een speelbal van de paparazzi. Hun schandalen verkochten kranten. Hun indiscreties en vetes deden niet onder voor de steeds wulpser wordende en opruiende soap plots op TV in die periode.
Maar niets van dat vuil kleefde aan de koningin, zelfs niet toen onlangs werd onthuld – zonder enig gevolg – dat haar ambtenaren in het geheim en regelmatig de wetgeving hadden gemanipuleerd om haar vrij te stellen van de regels die voor iedereen gelden, volgens een principe dat bekend staat als Queen’s Consent.[3] Een apartheidssysteem dat alleen de koninklijke familie ten goede komt.
Door boven het strijdgewoel te blijven, bood ze ‘continuïteit’. Zelfs de recente onthulling dat haar zoon, prins Andrew, omging met jonge meisjes samen met wijlen Jeffrey Epstein, en de vriendschap in stand hield zelfs nadat Epstein was veroordeeld voor pedofilie, heeft de teflon-monarch niets kunnen doen.
Charles III daarentegen wordt het best herinnerd – althans door de oudere helft van de bevolking – door het verknoeien van zijn huwelijk met een sprookjesprinses, Diana, die onder tragische omstandigheden om het leven kwam. Door de voorkeur te geven aan Camilla, verruilde Charles Assepoester voor de slechte stiefmoeder, Lady Tremaine.
Als de monarch de narratieve lijm is die de samenleving en het rijk bijeenhoudt, zou Charles het moment kunnen vertegenwoordigen waarop dat project begint vast te lopen.
Daarom zijn de zwarte pakken, de gedempte klanken en de sfeer van eerbied nu zo hard nodig. Het establishment bevindt zich in een hectische toestand terwijl ze zich voorbereiden op de moeilijke taak om Charles en Camilla opnieuw uit te vinden in de publieke verbeelding. Charles moet nu het zware werk voor het establishment op zich nemen dat de koningin zo lang heeft gedaan, zelfs toen zij fysiek steeds zwakker werd.
Charles moet nu het zware werk voor het establishment op zich nemen dat de koningin zo lang heeft gedaan.
De contouren van dat plan zijn al een tijdje zichtbaar. Charles zal worden omgedoopt tot de koning van de Green New Deal. Hij zal symbool staan voor het wereldwijde leiderschap van Groot-Brittannië in de strijd tegen de klimaatcrisis.
Terwijl het de taak van de koningin was om het imperium om te vormen tot een Gemenebest, en het Mau Mau-bloedbad om te zetten in gouden medailles voor Keniaanse langeafstandslopers, zal het de taak van Charles zijn om de dodenmars van de transnationale ondernemingen om te vormen tot een Groene Vernieuwing.
Daarom is het nu geen tijd om te zwijgen of te gehoorzamen. Nu is het moment aangebroken – nu het masker afzakt, nu het establishment tijd nodig heeft om zijn aanspraak op eerbied te herstellen – om in de aanval te gaan.
Deze tekst verscheen op Mintpressnews.
Jonathan Cook is een medewerker van MintPress. Cook won de Martha Gellhorn Special Prize for Journalism. Zijn laatste boeken zijn Israel and the Clash of Civilisations: Iraq, Iran and the Plan to Remake the Middle East (Pluto Press) en Disappearing Palestine: Israel’s Experiments in Human Despair (Zed Books). Zijn website is www.jonathan-cook.net.
Notes:
[1] Warders (enkelvoud Yeoman Warder) en beter bekend als de Beefeaters, zijn de ceremoniële bewakers van de Tower of London (nvdr).
[2] Teflon is de kunststoflaag die er voor zorgt dat een braadpan niet aanbakt (nvdr).
[3] De King’s Consent of Queen’s Consent is een parlementaire conventie op grond waarvan toestemming wordt gevraagd aan de kroon wanneer er een voorstel is om wetgeving naar voren te brengen die de eigen prerogatieven of de belangen van de kroon aantast (nvdr).