Oorlog, te belangrijk om aan militairen over te laten... Foto: US Department of Energy/Public Domain
Opinie - Johan Depoortere

Met ‘defensiespecialist’ Roger Housen op naar de Derde Wereldoorlog

Gepensioneerd kolonel Roger Housen gaat tegenwoordig door het leven als 'defensiespecialist'. Voor hem is er slechts één antwoord op militair geweld, méér militair geweld. Johan Depoortere reageert kort en krachtig: "Oorlog is te belangrijk om aan militairen over te laten."

maandag 9 mei 2022 11:46
Spread the love

 

“Defensiespecialist” Roger Housen heeft het recept klaar om “Poetin te stoppen” en naar we mogen aannemen een einde te maken aan de misdadige oorlog die de Russische president heeft ontketend met enorm menselijk leed en gigantische materiële verwoesting tot gevolg (De Morgen 4 mei).

Housen is (ex-)militair. Hij denkt als een militair en zijn oplossing is dan ook helemaal in lijn met het hoog macho-gehalte van deze denktrant. Wat Housen voorstelt illustreert hij niet toevallig met het voorbeeld van een gangsteroorlog waar geweld het doorslaggevende – nee het enige argument is.

Maar de wereld is geen gangsterfilm en defensie is meer dan alleen militair: vrede wordt zelden of nooit met wapengekletter bereikt. Oorlog is kortom te ernstig om aan militairen over te laten.

Oorlogen eindigen met onderhandelingen en vredesbesprekingen of met de totale vernietiging van de vijand. De overwinning op Nazi-Duitsland is een voorbeeld van het laatste. Housen lijkt gewonnen voor een replay van de Tweede Wereldoorlog met Rusland in de rol van de verliezer en Moskou als Berlijn in ruïnes.

Oorlog is kortom te ernstig om aan militairen over te laten

Niet alleen is de kost van zo’n oplossing à la Housen onvoorstelbaar hoog, ze is in het nucleaire tijdperk onmogelijk om de simpele reden dat Poetin over kernwapens beschikt en ten overvloede duidelijk heeft gemaakt dat hij ook bereid is ze te gebruiken.

Als het van Housen afhangt moeten we onze ogen sluiten voor deze realiteit en – in zijn woorden – “afstand nemen van de mogelijke escalerende gevolgen van onze stappen.” Dat betekent: MAD, Mutually Assured Destruction.

Housen kan in het hoofd van Poetin kijken. Hij weet wat zijn bedoelingen zijn met deze oorlog: het zijn “imperiale doeleinden.” Zelf zegt Poetin dat hij met de inval in Oekraïne een “genocide wil voorkomen”.

Dat kan als holle retoriek van tafel worden geveegd, maar het is wel een echo van het “humanitaire” argument dat de VS en de NAVO hanteerden om in 1999 Servië twee maanden lang te bombarderen en de infrastructuur van dat land naar de knoppen te helpen.

Dat waren bombardementen om een “genocide” van de Albanese Kosovaren te voorkomen. De overweldigende meerderheid Kosovaren die in het conflict omkwamen vielen na het begin van de NAVO-luchtaanvallen. Met hetzelfde “humanitaire” argument kreeg het Libië van Khaddafi een soortgelijke behandeling te verduren.

Het Westen heeft de Russische beer in de ogen gepookt door Oekraïne de wortel van NAVO-lidmaatschap voor te houden in de overtuiging dat Rusland te zwak was om terug te slaan. Het was een fatale misrekening.

Oekraïne was en is een verdeeld land. In 2018 was nauwelijks de helft van de Oekraïense bevolking voorstander van NAVO-lidmaatschap en in de opiniepeilingen was de mening van de bijna vier miljoen inwoners van Loehansk en Donetsk niet eens gevraagd.

Vandaag is de oorlog in Oekraïne niet langer een conflict tussen twee buurstaten maar een strijd tussen twee (gewezen) grootmachten om hegemonie. De regering Biden verhult niet langer dat ze uit is op regime change in Moskou met als strategisch doel Rusland voor langere tijd uit te schakelen als betekenisvolle speler op het wereldtoneel.

Oekraïne levert het kanonnenvlees, Europa betaalt de rekening

De oorlog in Oekraïne is een oorlog die niemand kan winnen. Een overwinning van Oekraïne zou betekenen dat de NAVO volop wordt meegesleurd in het conflict. Rusland kan militair noch politiek Oekraïne voor onbepaalde tijd bezetten, maar zal nooit de Krim en de Donbas afstaan.

Biden is blijkbaar bereid de oorlog voort te zetten tot de laatste Oekraïense man en vrouw. Poetin is vooralsnog niet tot onderhandelen bereid. Alles is in stelling voor een forever war: een eindeloos conflict naar het voorbeeld van Jemen of Syrië: proxy wars, oorlog bij volmacht, waarbij de hoofdrolspelers op afstand toezien en de wapenhandelaars hun profijt tellen.

Pierre Harmel. Foto: ANEFO/CC BY-SA 3:0

Hillary Clinton wees eind februari al instemmend op het voorbeeld van Afghanistan in de jaren 1980 toen de VS de Russen met behulp van de fundamentalistische Mujaheddin in een eindeloos conflict meezogen dat uiteindelijk tot de val van het Sovjetrijk heeft geleid.

Hoe moet er dan een einde komen aan het bloedvergieten en de vernietiging van grote delen van Oekraïne? Dat is de vraag van één miljoen. En nog dringender: hoe te voorkomen dat volgens het recept van Housen het conflict escaleert tot een regelrechte wereldoorlog?

België telt als klein land militair nauwelijks mee, maar we hebben een lange traditie van diplomatiek bruggenbouwen. De ontspanning in de Koude Oorlog die leidde tot de Helsinki-akkoorden1 was grotendeels gebouwd op de Harmeldoctrine – genoemd naar de toenmalige Belgische minister van Buitenlandse Zaken Pierre Harmel2.

Ook toen – op het hoogste punt van de Koude Oorlog – leek onderhandelen met de opvolgers van Stalin een onmogelijke opgave. Helaas is de traditie van Harmel ook in eigen land in de vergeethoek geraakt: van groenen over socialisten tot liberalen en christendemocraten, overal klinkt de roep om meer wapengekletter.

Waar blijft de nieuwe Harmel?

 

Een versie van deze Opinie verscheen eerder in De Morgen van 5 mei 2022.

 

Note:

1   De Helsinki-akkoorden van 1975 leidden tot de informele Conferentie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (CVSE), die in 1990 werd geformaliseerd tot de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE), die nog steeds bestaat en meerdere missies heeft geleid voor conflictbemiddeling. De OVSE heeft in 1999 na grondig onderzoek vastgesteld dat van een genocide van Albanese Kosovaren nooit sprake was. Die valse bewering was de aanleiding voor de NAVO om Servië en de Servische militaire stellingen in Kosovo te bombarderen (nvdr).

2   Pierre Harmel (1911-2009) was Minister van Buitenlandse Zaken van 1966 tot 1973 (nvdr).

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!