Kinderen in een Sahraoui-vluchtelingenkamp in Algerije. Foto: Tineke D'haese
Opinie - Ghislain Poissonnier, Le Grand Soir,

Westelijke Sahara: terwijl Trump het recht met de voeten trad, keek de EU de andere kant op

De Franse hoge magistraat Ghislain Poissonnier, eminente specialist in internationaal recht, is verontwaardigd omdat de “verdedigers van de mensenrechten” in Brussel niet eens de wenkbrauwen hebben gefronst bij een van de laatste machtsgrepen van uittredend president Trump, die in de laatste dagen van zijn presidentschap de annexatie van de Westelijke Sahara heeft erkend, tegen het internationaal recht in.

dinsdag 26 januari 2021 13:50
Spread the love

 

Een van zijn laatste beslissingen als niet meer herverkozen president Trump was de erkenning van de annexatie van de Westelijke Sahara door Marokko. Net als de erkenning van Jeruzalem als hoofdstad van Israël (en de verplaatsing van de VS-ambassade) is dit andermaal een beslissing die door president Biden niet kan worden teruggedraaid. De EU blijft ondertussen passief toekijken.

Voor Trump, maar ook voor de Amerikaanse regering, die een neo-conservatieve koers blijft volgen, heeft ‘Twitter’ kracht van wet. Ongeacht de soms moedige beslissingen van de VN, ongeacht de rechten van de volkeren, worden ‘overbodige’ volkeren verpletterd.

Het lot van Palestina is een beproefde toepassing van die regel. Het laatste staaltje waanzin van Trump is de Westelijke Sahara aan Marokko te “schenken”. Dit is een barbaarse misdaad ingegeven door dezelfde mentaliteit.

Magistraat Ghislain Poissonnier, eminente specialist in internationaal recht, is verontwaardigd omdat de “verdedigers van de mensenrechten” in Brussel niet eens de wenkbrauwen hebben gefronst bij deze Amerikaanse machtsgreep.

De recente normalisering van de relaties tussen Marokko en Israël heeft de toestand van de Westelijke Sahara opnieuw in het vizier van de media gebracht. De toenadering tussen Rabat en Tel Aviv is er gekomen onder Amerikaanse druk. Om in de gunst van Marokko te komen, deinsde Donald Trump er niet voor terug de rechten van het Sahrawivolk in de uitverkoop te zetten.

In een verklaring van 10 december 2020 erkenden de VS de Marokkaanse soevereiniteit over de hele Westelijke Sahara vanuit de overweging dat een onafhankelijke Sahrawistaat geen realistische optie zou zijn voor de oplossing van het conflict.

Op die manier doet Trump alsof hij een geschil kan regelen zonder rekening te houden met de basisprincipes van het internationale recht en zonder een van de betrokken partijen te raadplegen, het Sahrawivolk, vertegenwoordigd door het Polisario1.

Israël had daar natuurlijk geen bezwaren tegen. Het bezet sinds 1967 de Palestijnse gebieden en wil er een deel van aanhechten (wat het al heeft gedaan met Oost-Jeruzalem en de Syrische Golanhoogten). Human Rights Watch heeft recent nog de overduidelijke gelijkenissen onderstreept tussen het Marokkaanse en Israëlische beleid van bezetting, kolonisering en onderdrukking.

Wat Marokko, de VS en Israël ook mogen beweren, de voormalige Spaanse kolonie Westelijke Sahara is bezet gebied en staats sinds 1963 op de VN-lijst van niet-autonome gebieden.

De bevolking van dit gebeid heeft recht op zelfbeschikking, wat wordt erkend door vele resoluties van de VN-Algemene Vergadering, zoals Resolutie 2229 (XXI) van 20 december 1966 en door het Advies van het Internationaal Gerechtshof van 16 oktober 1975.

Tegen die rechtsprincipes in, heeft Marokko in 1975 het grootste deel van de Westelijke Sahara veroverd en ingelijfd. De VN-Algemene Vergadering heeft de Marokkaanse aanwezigheid gekwalificeerd als een bezetting in haar Resolutie A/34/37 van 21 november 1979

Daaruit volgt dat de Westelijke Sahara een apart statuut heeft dat verschilt van dat van elke staat, Marokko inbegrepen. Er volgt ook uit dat zijn bevolking recht op zelfbeschikking heeft. Een referendum moet dat recht ten uitvoer brengen. De VN-Veiligheidsraad heeft dit al lang geëist. Marokko blijft er zich tegen verzetten en houdt het bij een aanbod tot autonomie onder Marokkaanse soevereiniteit. Die ‘oplossing’ kreeg nu de zegen van de VS.

Een veroordeling van de stellingname van president Donald Trump of ten minste kritiek ware logisch geweest. Je kon een sterke reactie verwachten van de EU of van Frankrijk om de VS terug tot een strikte eerbied van het internationaal recht te brengen en om Marokko en Israël te waarschuwen voor elke neiging hun respectieve inlijving en bezetting te “normaliseren”. Toch overheerst de stilte, zodat de EU en Frankrijk hun eigen “kleine arrangementen” met de internationale wettelijkheid kunnen voortzetten.

Frankrijk heeft inderdaad al jaren economische en handelsakkoorden met Marokko, die ook in de Westelijke Sahara toegepast worden. Die toepassing draagt bij tot de politieke en economische greep van Marokko op het gebied. Het verstrekt er tevens de vestiging van Marokkaanse kolonisten en bedrijven.

De verzekering die de EU geeft dat deze handelsbetrekkingen geen officiële erkenning inhouden van de Marokkaanse soevereiniteit over het gebied weegt niet op tegen de bijdrage die de EU levert aan de positie van de Marokkaanse regering in Rabat, zoals gebleken is uit het normalisatie-akkoord van Marokko met Israël en de VS.

Dit economisch beleid werd nochtans veroordeeld door meerdere beslissingen van het Gerechtshof van de EU. (21 december 2016, EU Raad c. Polisario; 27 februari 2018, Western Sahara Campaign UK c. Commissioners for Her Majesty’s Revenues and Customs, Secretary of State for Environment, Food and Rural Affairs; 30 november 2018, Front Polisario c. EU Raad).

Het Hof heeft eraan herinnerd dat de akkoorden van de EU met Marokko over landbouw, visvangst en luchtvaart niet kunnen worden toegepast op het gebied van de Westelijke Sahara, inclusief zijn maritieme zone en zijn luchtruim. Een dergelijke toepassing zou de ontkenning inhouden van het recht op zelfbeschikking van het Sahrawivolk. Hun toestemming is nodig om dergelijke akkoorden aan te gaan.

De EU heeft daarentegen de principes waaraan het Gerechtshof heeft herinnerd, naast zich neergelegd en heeft nieuwe economische akkoorden met Marokko afgesloten. Ditmaal gelden ze zeer expliciet ook voor de Westelijke Sahara, zonder de instemming van het Sahrawivolk dat de EU alleen kan krijgen van zijn erkende vertegenwoordiger, het Polisario Front.

Fruit en groente, vis en schaaldieren, fosfaat die vanuit de Westelijke Sahara naar de lidstaten van de EU worden uitgevoerd, worden geëxporteerd als ‘Marokkaanse’ producten. Brussel aanvaardt dit met het niet verifieerbare argument dat dit de lokale bevolking ten goede zou komen.

Soldaten van het Polisario Front in de buurt van het kamp Dahla. Foto: Sven Tuytens

De uitbating van de natuurlijke hulpbronnen van dit bezette gebied, zonder instemming van zijn bevolking komt neer op plundering. Dit blijkt de feitelijke houding te zijn van de Europese Realpolitik. Opnieuw moesten juridische eisen tot annuleren van deze nieuwe akkoorden worden ingediend, wat bewijst dat echt respect van de EU-overheden voor hun verplichtingen niet vanzelfsprekend is.

De kloof tussen de agressieve diplomatie van Trump en de meer gepolijste aanpak van de EU is niet zo groot als het lijkt. Waar Trump meent conflicten te kunnen oplossen zonder rekening te houden met de internationale rechtsregels, verkondigt de EU mooie principes zonder zich in te zetten om ze te realiseren.

Mohamed Abdelaziz, secretaris-generaal van het Polisario. Foto: Alberto DV/CC BY -SA 3:0

De bevoorrechte partnerschappen van de EU, zoals die met Israël en Marokko, zijn louter gericht op economische voordelen, controle van immigratie en de strijd tegen het terrorisme. Het recht van het Palestijnse en van het Sahrawivolk op zelfbeschikking en hun mensenrechten, verdwijnen naar de achtergrond.

De EU-stichtingsverdragen bepalen dat het respect voor het internationaal recht de kern van het Europese buitenlands beleid moet zijn.

Het is dus tijd voor de EU om een zeer duidelijke veroordeling uit te spreken over de Amerikaanse verklaring tot erkenning van de Marokkaanse soevereiniteit over de Westelijke Sahara. Bovenal moet de EU zijn handelsakkoorden met Marokko in overeenstemming brengen met het internationaal recht, zoals zijn eigen Gerechtshof dat van de EU vereist.

Net zoals de Westelijke Sahara geen Marokkaans grondgebied is, zijn de producten van dit bezette gebied niet Marokkaans. De uitvoer van die producten naar de EU-landen kan slechts gebeuren in overleg met het Polisariofront.

 

 

Het artikel Sahara occidental : pendant que Trump écrase le droit, l’Europe regarde ailleurs verscheen in Le Grand Soir – Journal Militant d’ Information Alternative op 4 januari 2021. Ghislain POISSONNIER is een hoge magistraat in Frankrijk gespecialiseerd in internationaal recht en de strijd tegen mensenhandel. Hij vraagt te vermelden dat de titel, de foto’s en de inleiding bij dit artikel niet van hem zijn. Le Grand Soir is een van de beste Franse alternatieve nieuwssites.

 

Note:

1  Polisario = Frente Popular de Liberación de Saguía el Hamra y Río de Oro naar de oorspronkelijke Spaanse naam van deze voormalige Spaanse kolonie. Spanje is volgens het VN-Handvest nog steeds de verantwoordelijke voogdstaat, verplicht om het recht op zelfbeschikking van het Sahrawivolk te garanderen. Het Polisario Front is een door de VN-erkende verzetsorganisatie.

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!