België, 12 maart 2020.
Aantal nieuwe COVID-19 besmettingen: 174. (Bron: sciensano)

De tweede coronadode valt in ons land. De WHO roept de huidige covid-pandemie uit. Het coronavirus komt vanuit veel verschillende hoeken naar ons land. De politici roepen op om onze handen te wassen en aan social distancing te doen. Verder blijft de situatie zoals die is: experts blijven herhalen dat meer maatregelen nodig zijn om de verspreiding van het virus in te dammen. Ze voorspellen dat de epidemie ook in ons land vormen zal aannemen zoals in omliggende landen, zoals we zien in Italië. We weten wat er op ons af zal komen en toch gebeurt er niks. Een regering is er niet, politici blijven vingerwijzen naar elkaar en er gebeurt … niks.

Het land gaat in lockdown. Scholen sluiten, bedrijven sluiten. De pandemie zorgt in België in de maand april voor een oversterfte van bijna 100% (bron: ourworldindata.org). De economie crasht en samen met de beurzen crashen ook veel mensen mentaal door de stress en de druk die ze nu thuis ervaren. De ziekenhuizen kunnen de werkdruk maar nét aan en de woonzorgcentra verdrinken in de eerste golf van de epidemie.

België, 13 juli 2020.
Aantal nieuwe COVID-19 besmettingen: 216. (Bron: sciensano)

Experten waarschuwen al een paar dagen voor het stijgend aantal besmettingen dat door de gepresenteerde weekgemiddelden niet meteen opvalt. Virologen spreken niet meer over een dalende trend en communiceren niet meer met hoopvolle berichten. Het aantal besmettingen stijgt vroeger dan we allemaal hadden gehoopt en de biostatistici hadden voorspeld. De zomer is volop bezig, we worden lakser in het opvolgen van de richtlijnen. Mensen gaan ondanks de aanbevelingen om niet te reizen toch op reis. Ze komen terug van reizen uit risicogebieden en worden niet opgevolgd of in quarantaine geplaatst. De tracing van besmettingshaarden loopt volledig mank. We horen van verschillende andere Europese landen dat bepaalde wijken en provincies opnieuw in lockdown gaan. En in België gebeurt er niks.

Een regering is er nog steeds niet, politici rollen over elkaar heen in een poging meer stemmen naar zich toe te halen. Mannen maken zich druk over een wet die vrouwen zelfbeschikkingsrecht geeft over hun eigen lichaam, witte politici negeren de strijd die zo veel zwarte mensen voeren, de klimaatcrisis wordt genegeerd en het virus dat uitgedoofd leek (met gemiddeld 86 besmettingen per dag is niets minder waar), wint weer aan kracht. De politici maken ruzie en zoeken overal zwarte schapen om maar geen beslissing te moeten nemen over het weer oprukkende virus. En er gebeurt … niks.

Als we iets geleerd hebben van de vorige lockdown, is het wel dat niks doen geen optie is. Dat snelle beslissingen nodig zijn. Dat de economie, de bevolking en de volksgezondheid alleen maar schade toekomt als een tweede lockdown onvermijdelijk is. Eerder deze week nog maakte het kankerregister bekend dat er in april de helft minder kankerdiagnoses werden gesteld dan in dezelfde maand vorig jaar. Maar zodra de dagcijfers van besmettingen op tafel liggen, wordt er niks gedaan. Wanneer de experts voor de tweede keer dit jaar zeggen dat er een golf van zieken op ons afkomt, wordt er niks gedaan. Wanneer er geopperd wordt dat een lockdown per provincie een goed idee is, wordt er gevraagd naar nog kleinere lockdowns. Op dat moment wordt dan ook nog eens pijnlijk duidelijk dat we de middelen noch de kennis hebben besmettingshaarden op te sporen. En zo gebeurt er … niks.

Intussen zijn er nog talloze tijdelijke werklozen; zijn er acteurs die hopen dat ze morgen een brood kunnen kopen; ligt een evenementensector plat omdat ze nog steeds niet mogen opstarten; is het nog maar de vraag wanneer er weer werkingsmiddelen zullen zijn voor de cultuursector die ook veel mensen tewerkstelt. De woonzorgcentra staan nog elke dag in de loopgraven in de hoop het virus weg te houden van hun mensen, terwijl ze ook proberen hun bewoners niet te laten vereenzamen. Intussen beginnen bij de bedrijven die bij de eerste golf nog een vetpotje hadden, ook de reserves op te raken. Mensen vrezen nu, nog meer dan in maart, voor hun job.

Mensen, die elke dag hun stinkende best doen om het allemaal gedaan te krijgen: werk, thuiswerk, online vergaderen, kinderen, veilig winkelen, je leven organiseren zodat iedereen gezond blijft. Deze mensen betalen allemaal belastingen waarvan politici worden betaald, om het te land leiden met een visie voor de toekomst en een kennis van zaken. Mensen verwachten van deze politici dat ze beslissingen nemen die in functie zijn van de bevolking en die er voor zorgen dat we veilig door elke crisis die op ons afkomt geloodst worden.

Maar er gebeurt … niks. Gebakkelei. Geruzie. Gezucht. Politieke spelletjes waarmee verdeeldheid wordt gezaaid onder de bevolking. Want hoe langer hoe meer, geloven minder en minder mensen dat de pandemie onze maatschappij bedreigt en dat de opgelegde maatregelen hen in staat zullen stellen om deze crisis te overleven. De bevolking gelooft niet meer in hun politiekers en dat is op zijn zachts uitgedrukt een groot probleem.

Waar de Belgische bevolking op dit moment nood aan heeft, is dat één van die politiekers vandaag het lef heeft om recht te staan en te zeggen: “Beste collega-politici, we staan aan de vooravond van een tweede golf van het COVID-19-virus. Nu gaan we onze verschillende visies en eigenbelang opzij zetten en reageren vanuit de behoeften van onze bevolking. Nu gaan we dit doen”, waarna er een plan op tafel gelegd wordt. Gaat dat het perfecte plan zijn? Nee. Want het perfecte plan is er niet. Het perfecte, waterdichte plan waarmee je gegarandeerd niet op je bek gaat en waarmee je geen kiezers verliest, dat bestaat niet. Maar als we vandaag geen plan op tafel leggen met concrete acties, dan is het te laat. Dan moeten we volgende week opnieuw in lockdown. Dan moeten al die vermoeide mensen weer binnenblijven en omgaan met trauma en stress.

Zonder concrete beslissingen vandaag, is het volgende week het begin van een lange reeks ellende: een lockdown waarin bedrijven nu écht kopje onder zullen gaan, waarin kunstenaars niet meer hun brood kunnen kopen, waarin niet-essentiële sectoren uitgedund zullen worden tot enkel de sterkste nog overleeft. “De happy few”, zoals dat dan heet. Opnieuw een verbreding van die kloof in onze maatschappij die zo moeilijk te dichten valt. Wie gaat er zorgen voor de massa’s definitief werklozen die de arbeidsmarkt zullen overspoelen en de kinderen uit kansarmoede gezinnen? Wie zorgt er nog voor de mensen die het vandaag al moeilijk hebben om rond te komen, wanneer die groep alleen maar blijft aangroeien? Wie wil nog thuisblijven wanneer we allemaal net onze vrienden en familie wekenlang hebben moeten missen? Wie zal nog zorgen voor de hulpverleners die straks weer aan het front staan om hun eigen leven te riskeren zonder enige erkenning behalve een dagelijks applaus?

Beste politici, de burgers zijn ongerust. Het water staat ons aan de lippen en er komt nog een golf op ons af. Doe iets. Anders doen wij iets. Want intussen hebben we nog weinig te verliezen. En menig revolutie in het verleden heeft al bewezen dat een bevolking die niks meer te verliezen heeft, levensgevaarlijk en genadeloos is voor haar leiders. Dus alsjeblief, doe jullie werk. We betalen jullie er tenslotte voor.

Kathleen Leemans en Maja Vande Velde – bezorgde burgers