Een meerderheid van het Amerikaanse Congres schaarde zich achter de verhoging van het minimumloon tot 15 dollar tegen 2025. Dat zou meer dan een verdubbeling zijn in vergelijking met nu. De senaat – waar de Republikeinen de meerderheid hebben – en Trump kunnen (en zullen) de wet nog tegenhouden. Maar het is de zoveelste overwinning voor de 15$-beweging die in 2012 met een eerste actie begon.

Het was op een koude novemberdag in 2012 toen een honderdtal werknemers van McDonald’s, Pizza Hut en andere fastfoodketens hun werkplaats verlieten voor de allereerste actie met als eis een verhoging van het minimumloon tot 15 dollar.

Ze werden voor gek verklaard. Waarom zouden werkgevers plots het minimumloon verdubbelen? Maar hun acties kregen navolging en de 15-dollarbeweging was een feit. Op en rond de luchthaven van Seattle werd een eerste grote overwinning behaald. Stakende werknemers haalden de 15 dollar binnen, meteen en zonder tussenstappen. Vele andere steden en ook staten zouden volgen.

Nog geen zeven jaar later stemde een meerderheid van het Congres voor een wet die het minimumloon op 15 dollar, weliswaar met een lange overgangsperiode van 6 jaar. 230 Democraten en 3 eenzame Republikeinen schaarden zich achter de wet. Het minimumloon zou vanaf 2025 ook gekoppeld worden aan de groei van het gemiddelde loon. Ook werknemers die fooien krijgen, zouden voortaan het minimumloon krijgen.

‘Socialisme!’

In 2013 had toenmalig president Obama zich sterk gemaakt dat hij het minimumloon zou verhogen tot 9 dollar. Er werd door de oppositie gechoqueerd op gereageerd en hij kreeg het voorstel niet rond.

Gechoqueerde reacties zijn er nu ook. Volgens de Republikeinen worden de Amerikaanse werknemers “geofferd op het altaar van het socialisme”. Volgens hen zullen de hogere lonen leiden tot massaal loonverlies. Maar de werkloosheid ligt in staten met hogere minimumlonen even hoog als in staten met heel lage lonen. Hogere minimumlonen kunnen leiden tot meer automatisering, maar dat verhoogt dan weer de productiviteit wat positief kan zijn voor werknemers.

Volgens Christine Owens van de National Employment Law Project, een organisatie die zich inzet voor werknemersrechten, komt de actievoerende werknemers alle eer toe. “Deze overwinning was enkel mogelijk dankzij de moed en vastberadenheid van alle werknemers die de voorbije jaren opstonden en die niet langer kruimels vroegen omdat dat het enige haalbare is, maar die eisten waar ze recht op hebben”, zei Owens.

Keith Ellison, een voormalig Congres-lid die een eerste gelijkaardige wet indiende, vindt dat politici bescheiden moeten zijn. “We zijn niet in de val getrapt te geloven dat parlementsleden dit in beweging kunnen krijgen. Wij kunnen stemmen, maar we kunnen niet mobiliseren en organiseren en informeren in het hele land. En dat is precies wat deze beweging wel deed. Niet alleen in Washington, maar overal”, zei hij aan Buzzfeed.

Mary Kay Henry, de voorzitster van de vakbond SEIU, zegt in een reactie dat de stakingen cruciaal waren. “Het volstaat niet om te mobiliseren of één dag actie te voeren. We moeten bereid zijn om de business as usual te doorbreken”, zegt ze. Volgens haar is dat een les voor andere strijdpunten van Amerikaanse progressieven.

De wet moet nu naar de senaat en zal daar wellicht botsen op een onwillige meerderheid van Republikeinen. Ook Trump kan de wet nog tegenhouden. Maar de 15 dollar komt er ooit en is zelfs al op heel veel plaatsen een feit.

Het minimumloon staat al een decennium vastgeprikt op 7,25 dollar. Volgens specialisten ligt het minimumloon nu een pak lager dan in de jaren 60, als je rekening houdt met inflatie.

De 15-dollarbeweging kreeg navolging in andere landen. In België nam het ABVV de handschoen op met een campagne voor een minimumloon van 14 euro.