Onderdrukking van de vrouw in historisch perspectief (7) gelijkheid, matriarchaat en meer

door marc vermeersch

Biologische basis en cultuur

De maatschappij van de mens is veel verder geëvolueerd dat die van bonobo’s en chimpansees. Er is uiteraard ook een biologische basis maar de cultuur die er boven staat is veel complexer. We stellen vast dat bij de meeste maatschappijen patriarchaal zijn maar … niet allemaal. In een klein aantal maatschappijen zijn man en vrouw grosso modo gelijk. Dat er maatschappijen zijn met globale gelijkheid tussen man en vrouw bewijst dat het mogelijk is. Waar er geen gelijkheid is kan m.a.w. gestreefd worden naar gelijkheid. 

• bij jagers en verzamelaars: bij de pygmeeën is er een grote gelijkheid tussen man en vrouw.
• Eenvoudige boeren zonder staat: bij de Buid van Mindoro (Filippijnen) idem.
• Boerinnen en jagers: bij de Irokezen was er eveneens een grote gelijkheid.
• De Ma in Zuid-China: een matrilineaire maatschappij zonder huwelijk
• Postindustriële maatschappijen in het Westen: grote gelijkheid.

Cultuur kan evolueren, veranderen zoals het in het Westen zoals we de afgelopen eeuw en vooral de afgelopen 50 jaar gezien hebben.

Bij de Irokezen was de sterke positie van de vrouw gebaseerd op de landbouw. De teelt van hoog opbrengende gewassenals mais, bonen en pompoenen. Vrouwen konden scheiden als ze wilden

 Methodes van onderdrukking

Aan de basis van de onderdrukking van vrouwen ligt het gebruik van geweld door mannen. Dat (w.o. verkrachting) hoort bij de biologische basis. Vrouwen slaan hoort daar uiteraard ook bij. Vrouwenroof is een onderdeel van het gebruik van geweld (kon leiden tot meer reproductie van de genen van de winnaars). Het is mogelijk dat bij mannen (maar daarom niet bij iedere man) de wil bestaat om vrouwen te overheersen en –aansluitend- bij sommige vrouwen een vrijwillige onderwerping.

Dit is niet wit-zwart. Iedereen kent koppels waar de vrouw baas is, andere waar er evenwicht is en nog andere waar de man de baas is.

Bij de mens spelen ideologische onderdrukking (bv. mannen zijn meer waard dan vrouwen) en mannelijke bondgenootschappen tegen vrouwen ook een zeer belangrijke rol. (Hier komen we op terug.)

Matriarchaat en matrilineaire afstamming

In een matriarchaat hebben de vrouwen de macht. Bij de mens is dat nooit vastgesteld. Bij de mens was en is er wel matrilineaire afstamming. Daarbij hoort men bij de familie van zijn moeder en erft men in de regel van zijn moeders familie. Dat bestaat tot vandaag en in de Westers wereld kom matrilineaire afstamming weer voor. De kinderen krijgen dan de naam van hun moeder. De wetgeving laat dat vandaag toe.

Het is zo goed als zeker dat patrilineaire afstamming pas laat in de menselijke geschiedenis is ontstaan. Dat hield zo goed als zeker een achteruitstelling van de positie van de vrouw in en een –minstens in zekere mate- bevoordelen van de man. In veel gevallen het tot stand komen van een patriarchale maatschappij. Die bestond ook bij Australische stammen. Het patriarchaat en het sociale vaderschap zijn ontstaan voor de mens wist dat seks tot geboortes leidt. Dat was ook iets dat de mens moest ontdekken en waarschijnlijk pas met de veeteelt (vanaf 10.500 jaar geleden kon ontdekken.)

Dr. Marc Vermeersch   –   marc.vermeersch@gmail.com
De situatie van de gelijkheid tussen man en vrouw besprak ik uitgebreid in mijn doctoraat: 
Marc Vemeersch, Om zich te reproduceren moet de mens zich ook ideologisch reproduceren. 2012. Boek 25€. Het boek wordt verdeeld door EPO en kan in elke boekhandel besteld worden. (Vermeldt EPO)

Blogs in de reeks De onderdrukking van de vrouw in historisch perspectief  

De onderdrukking van de vrouw in historisch perspectief (1a) bonobo’s en chimpansees

De onderdrukking van de vrouw in historisch perspectief (1b) chimpansees en bonobo’s

De onderdrukking van de vrouw in historisch perspectief (2) De verhouding man–vrouw bij de mens

De onderdrukking van de vrouw in historisch perspectief (3) Verschillen tussen man en vrouw

community.dewereldmorgen.be/…/de-onderdrukking-van-de-vrouw-in- historisch-perspectief-5-het-ontstaan–vd–liefde–sociaal–vaderschap