Zelfs de Financial Times schreef dat het om de
“meest opdringerige economische supervisie” ging in de
geschiedenis van de EU. Nadat het Griekse parlement al verregaande
toegevingen had gedaan door in te stemmen met het jongste
regeringsvoorstel, eisten verschillende Europese landen, met
Duitsland op kop, plots extra bezuinigingen en neoliberale
hervormingen. Die plotse verharding zorgde voor een splijtzwam binnen
de Eurogroep. De Italiaanse premier Renzi maakte zich behoorlijk boos
over – in de woorden van een Europese functionaris – deze
‘mentale waterboarding’. Voor hem mochten de Grieken niet nog meer
worden vernederd en tegen Duitsland zei hij: ‘genoeg is genoeg’.
Waaruit bestaat het
akkoord dat eigenlijk een dictaat is? De Griekse regering wordt
gedwongen om een neoliberaal programma in te voeren en daarmee ook
het sociaal systeem verder uit te hollen. Er komen hervormingen in
het belastings- en pensioensysteem. In grote lijnen had de regering
Tsipras daar eind vorige week al aan toegegeven in het jongste
Griekse voorstel. Alleen krijgt Griekenland maar tot woensdag 15 juli
de tijd om deze hervormingen door het parlement te jagen. Een
dergelijk eis staat ver van elke elementaire democratische regel. Het
valt te betwijfelen dat België en gelijk welk ander Europees land
zo’n inbreuk op zijn soevereiniteit zou willen slikken. Maar dat is
lang nog niet alles.
Onder leiding van de
Duitsers wordt de Griekse regering ertoe verplicht om een
gedetailleerd hervormingspakket te realiseren. Zo moet ook de
arbeidsmarkt geliberaliseerd worden en moeten ‘alle’
OESO-aanbevelingen
– het zijn er 329 – worden uitgevoerd, gaande van dereguleringen
in de bakkerij-, melk en farmaceutische sector, liberalisering van
heel wat prijzen in de farmacie, de afbouw van de beperkingen op de
zondaghandel, het deregulariseren van bepaalde beroepscategorieën
zoals in het ferry-transportwezen (vergelijk met de pogingen om de
havenarbeid in België te liberaliseren), flexibilisering van
handelspromoties, seizoensverkoop (vergelijk België waar die
eveneens is gereguleerd) en discounts,… Het gaat om een lange lijst
van maatregelen die bij de Oeso nog aanbevelingen worden genoemd,
maar volgens het akkoord met de Eurogroep volgens een ‘duidelijk
tijdschema’ moeten worden uitgevoerd. Verder komt er een
privatisering van het energiedistributienetwerk tenzij er
alternatieve maatregelen worden gevonden die dezelfde gevolgen hebben
op vlak van concurrentie.
Het strafste
is dat er een fonds wordt opgericht dat het beheer en de (uit)verkoop
van Griekse staatseigendommen moet regelen. Tsipras kon nog
verhinderen dat dit fonds in Luxemburg zou beheerd worden in plaats
van in Athene. En hij kreeg ook gedaan dat een deel van de
opbrengsten in Griekenland wordt geïnvesteerd en niet louter naar
schulaflossingen kon gaan. Het effect was meteen voelbaar bij de
echte winnaars. De beurzen in Amsterdam en Frankfurt openden meteen
met een winst van respectievelijk 1,3 en 1,53 procent. Tsipras zal in
eigen land spitsroeden moeten lopen, maar had hij nog een keuze?
Deze crisis was een
belangrijke les in Europese politiek, maar dan in de negatieve zin.
Wat hebben we geleerd uit deze crisis?
– de bevestiging
dat Europa in eerste plaats een harde financiële en economische
constructie is waar er steeds minder plaats is voor het sociale
Europa. Het wordt alsmaar moeilijker om dit Europa te
verdedigen (denk ook maar aan de manier ook waarop het TTIP – handelsakkoord – er dreigt
doorgesluisd te geraken of de macht en invloed van economische
lobbygroepen)
– dat de
soevereine wil van een volk er niet toe doet. Het verkozen Griekse
parlement wordt gewoonweg verplicht om tot in de details het dictaat
van de Europese politieke elite onder aanvoering van landen als
Duitsland en Nederland uit te voeren. Dit heeft repercussies voor
heel Europa, want het is duidelijk dat de macht van de nationale
parlementen niet erg groot meer is.
– dat een volk dat
kiest voor verandering door de corrupte en incompetente elite van het
politieke toneel weg te stemmen, toch moet boeten voor hun wandaden,
maar evenzeer voor de op winst beluste Europese banken en
wapenhandelaars. De eerste door roekeloze leningen toe te staan –
waar geen enkele Europese leider ook maar een probleem leek mee te
hebben –, de tweede door smeergeld te betalen voor wapencontracten
die eerst werden gepromoot door de politieke leiders van hun land
(cfr Duitsland en Frankrijk)
– dat het
werkelijke doel van een aantal Eurogroeplanden er bijna openlijk uit
bestond om Syriza te verzwakken en indien mogelijk de Griekse
regering te doen vallen. De Grieken moeten maar kiezen voor een
partij die de neoliberale Europese politiek veel welgevalliger is, zo
luidt de onderliggende boodschap. Zelfs het risico op nog meer
populariteit van het anti-Europese en xenofobe extreemrechtse Gouden
Dageraad in Griekenland wil men daar op de koop toe bijnemen.
– dat het volk ook in andere landen duidelijk is gemaakt wat de gevolgen kunnen zijn als ze links aan de macht stemmen. Dit geldt in het bijzonder voor de Spanjaarden aan wie is duidelijk gemaakt dat ze best twee keer nadenken vooraleer ze dit najaar tijdens de parlementsverkiezingen op links, in casu Podemos stemmen.
– dat het Duitse
kapitalisme de krijtlijnen bepaalt van de richting waarin Europa moet
stappen