Er is werkloosheid: tot 50 procent in bepaalde buurten. De buurten die we ‘gevaarlijk’ noemen, de ‘beruchte’ buurten. Er is armoede: tot 30 procent van de inwoners in onze stad leven in armoede. Er is schooluitval: meer dan 25 procent van de jongeren verlaten de school zonder een diploma. Er is een overheid die zich niet veel zorgen lijkt te maken over deze problemen. Ze maakt zich pas zorgen als het ergens ‘ontploft’ en er rellen uitbreken. En de oplossing die men dan biedt is: meer politie op straat.

Dat zijn de problemen die we kennen. Wat doen we binnen het project ‘Empowerment door/par engagement’ aan deze problemen?

Wat doen we hier, terwijl misschien velen onder ons nog niet eens weten wat ‘empowerment’ of ‘engagement’ betekenen? Wat gaan wij veranderen? Wat zal er voor onszelf veranderen? Wat zullen we voor anderen veranderen? Zal dit project je doen slagen op school? Je werk bieden? Of geld? Het antwoord is neen (helaas).

Dus? Wat doen we dan wel?

Ik heb jullie hier niet bijeen geroepen voor een zoveelste ontmoeting die tot niets leidt. Ik beloof jullie niets en jullie hoeven mij ook niet te beloven dat dit project tot grote realisaties zal leiden.

Maar ik wil wel dat we ons in dit project engageren. Wie twijfels heeft over het nut en de zin ervan en wie dit project niet serieus neemt,  de andere aanwezigen niet serieus neemt of de sprekers die speciaal voor ons naar hier zijn gekomen, wie de Brusselse realiteit niet serieus neemt, die mag voor mijn part nu vertrekken.

Wie denkt dat ik of de andere aanwezigen onszelf en jullie niet serieus nemen, die mag ook vertrekken. Wie verder het eeuwige slachtoffer wil spelen, mag ook gaan. Hetzelfde geldt voor wie denkt dat er niets moet veranderen omdat het allemaal prima gaat in Brussel.

Wie hier is om naar de anderen te luisteren, om naar de sprekers te luisteren, om samen na te denken, om samen misschien in actie te schieten voor zichzelf, voor elkaar, voor de eigen wijk, voor Brussel, die mag blijven.

In dit project gaat het niet om het getal en ook niet om de kleuren, of jullie van de wijk komen of niet. Het gaat mij om jongeren die iets willen realiseren. Jongeren die zich willen engageren om iets te veranderen. En iets veranderen, sociale verandering vragen dat is empowerment. En daarover gaat dit project: empowerment door jullie engagement.

Ik ben aan dit project begonnen en ik ben bewust naar deze wijk gekomen omdat in deze wijk de problemen groot zijn.

Ik denk dat het hoog tijd is dat wij samen uit de passiviteit komen, de slachtofferrol vergeten en laten zien dat het hier anders is dan de media berichten over deze wijk en over Brusselse jongeren.

Er zijn immers veel Brusselse jongeren die nooit het woord krijgen omdat ze niet passen in het stereotype verhaal van de media. Er is een andere kant aan dat verhaal. Er zijn andere verhalen in onze wijken. En die moeten we laten zien. We moeten tonen dat er veel meer in ons zit. Dat er talent en kunnen in ons zit om iets te doen met ons leven, maar ook om iets te doen voor onze wijk en onze stad.

Ik kan niet in jullie naam spreken, maar voor mij zijn mijn wijk en mijn stad belangrijk. Brussel is belangrijk. Ik ben van Albanese afkomst, maar op dit moment is ‘Brusselaar’ mijn belangrijkste identiteit. Waarom? Omdat ik hier woon: elke dag word ik hier wakker. De mensen die ik graag zie, met wie ik dingen doe, leven hier in Brussel. Ik engageer mij voor mijn stad want ik wil dat de problemen in deze stad opgelost raken.

Ik wil niet in een stad wonen waar duizenden in armoede leven, of waar jongeren de school verlaten en geen werk vinden. Waar de jongeren geen perspectieven hebben. Ik wil niet in een stad wonen waar onveiligheid heerst. Ik denk dat niemand van jullie dat wil. Of is er iemand die wil dat criminaliteit in zijn wijk heerst? Dat ouders constant bang moeten zijn als hun kinderen de straat op gaan? Dat je kleine zus of broer niet buiten durft te komen? Dat je zus lastig wordt gevallen op straat? Ik denk het niet. En zoals jullie dat niet willen, willen andere mensen dat ook niet.

En toch gebeuren al die dingen. Moeten we dat verder toelaten? Dat de overheid weinig of niets doet, weten we ondertussen. We zien het zelf in wijken zoals Anneessens. Maar we moeten en willen verder. Dus moeten we ons afvragen: wat kunnen we zelf doen?

Wel: veel meer dan jullie denken! En het is aan ons -aan mij, aan de andere sprekers en aan jullie- om dat te bewijzen, om te laten zien dat je iets kan veranderen. Om iets te realiseren heb je macht nodig. Die macht krijg je door samen te werken, door samen met anderen om  verandering te vragen.

Wij zijn hier om steun te bieden. Wij brengen constant boodschappen: via theater, boeken, documentaires, liedjes, debatten, lezingen, opiniestukken… en dan hebben we het vaak over jullie. Nu willen we samen met jullie je boodschap overbrengen. Samenkomen met jullie en met jullie in één stem spreken zal ons allen sterker maken.

Vandaag is de startdag van ons project en we kennen elkaar niet. En we weten niet wat uit dit project zal ontstaan. Hopelijk komen we samen op interessante ideeën en denkpistes. Ideeën waar we ons achterzetten en die we proberen waar te maken. Het gaat er niet om of we ze volledig realiseren of helemaal niet. Niet omdat dit onbelangrijk is. Natuurlijk willen we graag tastbare resultaten zien. Maar in dit project is het proces belangrijker: je hebt je ingezet, je hebt je geëngageerd met andere mensen, je hebt kunnen luisteren en leren van de sprekers, je hebt contacten opgebouwd, je hebt je blik verruimd. Je hebt iets gekregen waarvan je pas later de waarde inziet.

Kortom we krijgen hier een kans om samen iets te leren en te proberen . Dat is wat ik hoop dat wij tijdens dit project ook zullen doen.

De getuigen die hier vandaag en in de volgende ateliers staan, zijn mensen die ‘geslaagd’ zijn. Ze hebben dingen kunnen realiseren op hun eigen krachten en met de steun van anderen, mensen door wie ze geholpen worden en inspiratiefiguren.

Ze zijn hier om jullie te helpen en te inspireren. ‘Waar een wil is, is een weg.’ Voor mij, voor de sprekers en ook voor jullie. Aan die weg timmeren, dat is jouw engagement. En dat engagement, die inzet, geeft je macht. Het geeft je de tools, de kansen, de contacten en de inzichten om iets te veranderen. Je inzet versterkt je: engagement = empowerment.

Bleri Lleshi is filosoof, documentairemaker en werkt als sociaal werker met Brusselse jongeren